عقب‌ماندگی در عین ارزندگی به واژه‌ای پرتکرار در بازار سرمایه طی ۲ سال گذشته بدل شده است. ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک متعددی، عملکرد بورس تهران را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد و از رشد آن همپای سایر بازارهای موازی می‌کاهد. تنش در روابط بین‌الملل میان ایران و سایر کشورهای دنیا که گویی پایانی برای آن وجود ندارد، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که دورنمای عملکردی بورس را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد. علاوه بر تنش‌های سیاسی که از روابط ناکارآمد ایران در سطح جهانی نشأت می‌گیرد، سیاست‌گذاری در مسیر توسعه صنعتی و اقتصادی داخلی نیز نه‌تنها تاثیر بسزایی بر بهبود شرایط را ندارد، بلکه حکم ریسکی جدید را در تعاملات میان ایران و سایر کشورها، بازی می‌کند. تغییر مداوم سیاست‌های حاکم بر عرصه صنعت، قیمت‌گذاری دلار، نرخ انرژی، عوارض صادراتی، محدودیت در تامین برق و گاز صنایع تولیدی و... مهم‌ترین مواردی هستند که عملکرد صنایع، سودآوری آنها و در نتیجه شاخص‌های بورس را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهند.

 علاوه‌بر تمام موارد یادشده، اصرار دولت‌ها به اجرای خواست‌های خود در عملکرد صنایع از قیمت‌گذاری دستوری برای فروش محصولات تا تعیین نرخ دلار صادراتی و... همگی مانع پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد ما هستند.

نیما آگاهی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: باتوجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه و رکودی که عملکرد بورس تهران را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد، نمی‌توان به بروز تحرک جدید در بازار سرمایه برای سال آتی امید داشت. بهای دلار در سال آتی رو به رشد پیش‌بینی می‌شود، اما حتی نمی‌توان به اثرگذاری جدی نرخ دلار بر صعود بورس تهران امید داشت.

با اتمام فصل بهار ۱۴۰۳، باید منتظر بروز تنش‌های جدید سیاسی در تعاملات میان ایران و دنیا باشیم، چراکه از یک‌سو دور نخست مجلس شورای اسلامی آغاز به کار کرده است و از سوی دیگر، دولت جدید سکان امور را به‌دست خواهد گرفت. در همین‌حال دونالد ترامپ نیز به‌طورجدی وارد رقابت دور جدید انتخابات ریاست‌جمهوری شده است.

بنابراین انتظار می‌رود تنش‌های سیاسی امسال افزایش یابد، شدت یافتن تنش‌ها به‌منزله رشد نرخ دلار خواهد بود، اما آثار آن بر بورس تهران، به‌طورقطع منفی است. در واقع از بروز این دست تنش‌ها باید با عنوان ریسک حاکم بر بازار سرمایه نام برد که عملکرد این بازار را تحت‌تاثیر منفی قرار خواهد داد. همزمان از ورود جریان جدید سرمایه به این بازار، کاسته خواهد شد.

سیاست‌های اتخاذشده از سوی مسئولان نیز، دیگر عامل منفی موثر بر عملکرد بورس تهران در امسال است. عملکرد سیاست‌گذاران در سال‌های اخیر مثبت ارزیابی نمی‌شود و تاثیر بسزایی بر سودآوری صنایع بورسی و رونق گرفتن این بازار نداشته است.

رئیس‌جمهورها در دوران کاندیداتوری خود وعده حمایت از بورس و بازگشت رونق به این بازار را می‌دهند، اما وقتی اداره امور را به‌دست می‌گیرند، هیچ اقدام سازنده‌ای را برای بهبود شرایط این بازار، اجرایی نمی‌کنند. در چنین شرایطی نمی‌توان به سایر تصمیمات دولت و اثرگذاری مثبت آن بر عملکرد بازار سرمایه، نیز امید داشت، در نتیجه آینده بازار سرمایه، مثبت پیش‌بینی نمی‌شود.

دورنمای روشن از اقتصاد و عملکرد بازارهای مالی در آینده، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های موثر در پیش‌بینی عملکرد بازارهای مالی و سرمایه‌ای است، اما باید اقرار کرد اقتصاد ایران با سطحی از مشکلات و چالش‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند که در عمل قابلیت پیش‌بینی‌پذیری از آن سلب شده است.

بازار سرمایه یکی از بی‌بازده‌ترین دوران خود را در سال ۱۴۰۲، پشت‌سر گذراند و از تمام بازارهای رقیب، جا ماند. رکود وصف غالب بورس تهران در سال گذشته بود و همزمان ارزش و حجم معاملات در این بازار به حداقل خود رسید. قیمت‌گذاری دستوری، نرخ تسریع ارز غیرواقعی و نرخ بهره بسیار بالا از مهم‌ترین شاخصه‌هایی بودند که عملکرد بورس را در سال ۱۴۰۲ تحت‌تاثیر منفی قرار دادند و احتمال می‌رود امسال نیز ادامه یابند.

در واقع احتمال می‌رود تداوم سیاست‌های انقباضی از سوی دولت پیش‌رو در سال ۱۴۰۳، زمینه تحمیل فشار مضاعف را به فعالان بازار سرمایه فراهم کند.

علاوه بر تمام موارد یادشده که ریشه در سیاست‌های حاکم بر اقتصاد ایران دارد، تنش‌های منطقه و احتمال بروز درگیری میان ایران و سایر قدرت‌های جهان، از دیگر و مهم‌ترین مشکلاتی است که آینده فعالیت بورس را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد.