هفته گذشته، قیمت خودرو در بسیاری از محصولات ثابت ماند و فقط تعدادی از محصولات رده بالای بازار دچار نوسان نرخ شد. در هفته‌ای که گذشت، سخنرانی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان در سازمان ملل نیز سیگنال‌های مثبتی به بازار مخابره کرد. برای هفته پیش‌رو نیز چشم‌انداز اصلی بازار تداوم این رکود را به تصویر می‌کشید و این انتظار وجود داشت که فعلا تغییر خاصی در رفتار معامله‌گران و خریدوفروش‌ها در این بازار ایجاد نشود. این در حالی است که در ابتدای هفته شاهد تکانه‌های سیاسی جدید در منطقه و حملات رژیم صهیونیستی به بیروت بودیم که به‌دنبال آن با افزایش نرخ دلار و طلا، قیمت‌ها در بازار خودرو هم روند صعودی گرفت. البته محصولات داخلی و مونتاژی این بازار فعلا با همان نرخ‌های پیشین با اندکی افزایش قیمت معامله می‌شوند و به‌گفته کارشناسان و فعالان بازار خودرو، ممکن است این روند طی روزهای آینده تغییر کند. با توجه به همبستگی بازار خودرو با قیمت دلار، طبیعی بود که با افزایش ناگهانی نرخ دلار، قیمت‌ها در بازار خودرو روند صعودی به خود بگیرد. حال باید منتظر ماند و دید وضعیت منطقه چگونه خواهد شد و بازارهای گوناگون و از جمله بازار خودرو تا پایان هفته چه واکنشی به این اتفاقات نشان خواهند داد. صمت در این گزارش درباره وضعیت بازار خودرو با فعالان این بازار گفت‌وگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.

نگاهی به وضعیت بازار خودرو

با پایان یافتن ۶ ماه نخست سال طبق معمول نگاهی می‌اندازیم به وضعیت بازار در این بازه زمانی. از ابتدای فروردین تا انتهای شهریور ویژگی بازار خودرو در رکود بود و البته در این میان شاهد کاهش و افزایش‌های بسیاری جزیی در قیمت برخی از خودروها نیز بودیم. برای مثال، در این بازه زمانی قیمت پراید ۱۵۱ SE مدل ۱۴۰۳ به ۳۳۰ میلیون تومان رسید که نشان‌دهنده کاهش ۵ میلیون تومانی این خودرو است. همچنین پژو ۲۰۶ تیپ ۳ پانوراما مدل ۱۴۰۲ با کاهش ۳۵ میلیون تومانی، به قیمت ۶۳۰ میلیون تومان رسید. دیگر خودروها نیز از این قاعده مستثنا نبودند؛ پژو ۲۰۷ دنده‌ای مدل ۱۴۰۳ کاهش قیمت داشت و قیمت آن به ۷۳۰ میلیون تومان هم رسید و دناپلاس اتوماتیک توربو آپشنال مدل ۱۴۰۲ نیز با کاهش قابل‌توجهی ۹۳۵ میلیون تومان فروخته شد. تحلیلگران بر این باورند که یکی از دلایل اصلی کاهش قیمت‌ها، رکود شدید در تقاضا بوده است. در واقع، خریداران خودروهای داخلی در این مدت زیان‌های سنگینی را تجربه کردند، به‌طوری‌که زیان آنها بین ۵ تا ۱۳۵ میلیون تومان متغیر بود. به نظر می‌رسد این رکود ادامه‌دار باشد و کارشناسان هم پیش‌بینی می‌کنند با شروع فصل پاییز، شرایط بازار حتی سنگین‌تر خواهد شد. در بخش واردات نیز ما شاهد اتفاق قابل‌توجه و چشمگیری در این مدت نبودیم. در نیمه اول سال، تعداد قابل‌توجهی خودرو وارد کشور شد. براساس آمار، حدود ۲۲ هزار دستگاه خودرو طی این مدت ترخیص شده است. میانگین واردات ماهانه حدود ۳ هزار و ۷۱۰ دستگاه بوده است. با این حال، فعالان بازار نسبت به وعده‌های دولت برای تخصیص ارز و واردات بیشتر ابراز تردید کرده‌اند. در هفته قبل، بازار خودرو همچنان تحت‌تاثیر رکود قرار داشت. بسیاری از خریداران تمایلی به خرید نداشتند و این موضوع باعث شد تا قیمت‌ها در برخی مدل‌ها حتی بیشتر از قبل کاهش یابد. کارشناسان معتقدند عدم‌اطمینان نسبت به آینده اقتصادی و نوسانات نرخ ارز از عوامل کلیدی در این رکود هستند.

پیش‌بینی بازار خودرو

در مقابل پیش‌بینی‌ها برای نیمه دوم سال نشان می‌دهد که وضعیت بازار خودرو به‌شدت به نرخ ارز وابسته است. اگر نرخ ارز افزایش یابد، احتمالاً شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود. اما اگر شرایط اقتصادی پایدار بماند، رکود ممکن است ادامه یابد. کارشناسان چند سناریو برای نیمه دوم سال پیش‌بینی کرده‌اند: سناریوی اول: اگر نرخ ارز ثابت بماند یا کاهش یابد، ممکن است قیمت‌ها همچنان کاهشی باقی بمانند. سناریوی دوم: در صورت افزایش نرخ ارز و ادامه روند تورمی، قیمت‌ها احتمالا افزایش خواهند یافت. سناریوی سوم: با توجه به وعده‌های دولت برای واردات بیشتر، ممکن است عرضه افزایش یابد و از فشار بر قیمت‌ها بکاهد.

پس‌لرزه‌های یک زلزله برای بازار خودرو

به‌طورکلی، بازار خودرو ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۳ همچنان با چالش‌های جدی مواجه بود که منجر به کاهش قیمت‌ها و رکود در تقاضا شد. پیش‌بینی‌ها برای نیمه دوم سال نشان‌دهنده وابستگی شدید این بازار به نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های دولتی است. اگرچه برخی نشانه‌های مثبت مانند افزایش واردات وجود دارد، اما عدم‌اطمینان اقتصادی ممکن است همچنان بر بازار سایه افکند. این بازار هفته جاری را با بهم ریختگی و پس‌لرزه‌های ناشی از تحولات منطقه‌ای و حملات رژیم صهیونیستی به بیروت شروع کرد و فعالان و ذی‌نفعان این بازار در انتظار تغییرات احتمالی در نرخ دلار و ادامه یافتن یا پایان یافتن درگیری‌های منطقه‌ای هستند. اگرچه فعلا برای پیش‌بینی وضعیت بازار خودرو در روزهای آینده مقدور نیست، اما واقعیت این است که بازار خودرو همچنان نگاهی پنهانی به نرخ دلار دارد و هر اتفاقی که بازار ارز را دچار تغییرات کند بلافاصله در بازار خودرو نمود خواهد یافت.

هجوم دلالان به بازار خودرو

فیروز نادری، فعال بازار خودرو درباره وضعیت بازار خودرو در هفته اول مهر و همچنین هفته جاری به صمت اظهار کرد: بازار خودرو در هفته گذشته در رکود بود و خریدوفروش چندانی را در این بازار شاهد نبودیم. همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد این رکود از اوایل سال جاری بر بازار خودرو حاکم بوده است. هفته گذشته سفر رئیس‌جمهور به نیویورک تأثیرات قابل‌توجهی بر بازار داشت، اما این سیگنال مثبت منجر به اتفاقات خاصی در بازار نشد. با این حال قدری امیدواری ایجاد کرده بود. در کل هفته گذشته بازار خودرو نسبتا آرام‌تر و افزایش قیمت‌ها جزئی و ناپایدار بود. در حال حاضر طی یکی دو روز گذشته به‌دنبال حملات رژیم صهیونیستی به بیروت، بازار به‌شدت دچار نوسان و بی‌ثباتی شده و قیمت‌ها افزایش یافته‌اند. این بی‌نظمی از اواخر هفته قبل آغاز شده و به‌دلیل درگیری‌های منطقه‌ای، وضعیت بازار بدتر شده است. بازار خودرو در این روند به‌نوعی دچار غافلگیری ناشی از افزایش ناگهانی نرخ ارز شد.

نادری به وضعیت خریدوفروش در بازار خودرو اشاره کرد و گفت: در بازار همچنان شرایط برای خریداران واقعی مناسب نیست، اما با توجه به تغییرات بازار طلا و ارز به دنبال اتفاقات اخیر در منطقه، باز هم شاهد پررنگ‌تر شدن حضور دلالان به این بازار هستیم. این تقاضاهای کاذب به دنبال نگرانی از افزایش قیمت‌ها و حفظ سرمایه شکل گرفته‌اند که بارها هم درباره بازار خودرو شاهد آن بوده‌ایم.

وی ادامه داد: سرمایه‌گذاران به‌دلیل نوسانات قیمت، به سمت سرمایه‌گذاری در خودرو رو آورده‌اند و قیمت برخی خودروها افزایش یافته است. به‌عنوان مثال، قیمت خودرو ۲۰۷ افزایش یافته و به نظر می‌رسد تقاضا برای این خودروها بیشتر شده است. این وضعیت بی‌سابقه بوده و به نظر می‌رسد بی‌ثباتی و بهم‌ریختگی در بازار خودرو متاثر از وضعیت نرخ ارز فعلا ادامه داشته باشد.

فعال بازار خودرو وضعیت بازار خودرو در روزهای آینده را غیرقابل‌پیش‌بینی دانست و گفت: با توجه به وضعیت بازار طی یکی دو روز گذشته، باز هم شاهد تاثیر عمیق دلار بر بازار خودرو هستیم. به نظر می‌رسد این اتفاقات در بازار موقتی باشد. در حال حاضر در برخی از محصولات شاهد افزایش قیمت بوده‌ایم و به نظر می‌رسد روند قیمت‌ها در بازار صعودی ادامه داشته باشد.

بازار در حالت انتظار

فریدون عطارد، فعال بازار خودرو نیز درباره وضعیت این روزهای بازار خودرو به صمت اظهار کرد: تا یکی دو روز گذشته بازار خودرو در رکود بود و خریدوفروش اندکی در این بازار انجام می‌شد. در مقابل شاهد عرضه خودرو هم بودیم.

 به‌طورکلی در هفته اول مهر بازار در رکود، اما آرام و با ثبات بود. عطارد ادامه داد: به دنبال اتفاقاتی که در منطقه شاهد آن بودیم و حملات رژیم صهیونیستی به بیروت، طی یکی دو روز اخیر بازار سیگنال‌هایی را از بازارهای موازی مانند طلا و دلار دریافت کرد و به‌دلیل تاثیر زیاد دلار بر بازار خودرو ما شاهد تغییرات قیمتی در بازار خودرو بودیم.

این فعال بازار خودرو با اشاره به اینکه افزایش نرخ دلار وضعیت فروشندگان را به حالت انتظار درآورده، اظهار کرد: بازار در وضعیت بهم ریخته است و شاهد نگرانی‌هایی در این بازار هستیم. عامل مهم این نگرانی‌ها به تغییرات نرخ ارز برمی‌گردد. اینکه چه اتفاق‌هایی در روزهای آینده رخ خواهد داد، مشخص نیست و نمی‌توان وضعیت روزهای آینده را چندان پیش‌بینی کرد، اما به نظر می‌رسد باز هم بازار دچار وضعیت هیجانی شده و به‌زودی دوباره به حالت ثبات همراه با رکود قبلی باز خواهد گشت.

عطارد با اشاره به اینکه در حال حاضر خریدوفروشی در این بازار انجام نمی‌شود، گفت: تا قبل از درگیری‌های منطقه‌ای خریدوفروش‌های جزیی در بازار خودرو انجام می‌شد و ثبات و آرامش نسبی بر بازار حاکم بود، اما به‌دنبال اتفاقات اخیر کلا خریدوفروش به حالت انتظار درآمده و شاهد معامله‌ای در این بازار نیستیم.

سخن پایانی

بازار خودرو اگرچه به‌واسطه حملات رژیم صهیونیستی به بیروت در یکی دو روز گذشته ریخت، اما در ۶ ماه نخست سال شرایط به‌نسبت باثباتی داشت. بازار خودرو ایران در نیمه نخست ۱۴۰۳ در رکود و همچنان با چالش‌ها و نوسانات قیمتی روبه‌رو بود. از ابتدای فروردین تا انتهای شهریور، رکود حاکم بر بازار باعث کاهش شدید تقاضا و به تبع آن کاهش قیمت‌ها در برخی مدل‌ها شد. این روند کاهشی در قیمت‌ها در حالی ادامه داشت که خریداران داخلی زیان‌های سنگینی را تجربه کردند. در این مدت، واردات خودرو نیز به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در وضعیت بازار مطرح بود. حدود ۲۲ هزار دستگاه خودرو طی نیمه اول سال ترخیص شده که نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجهی نسبت به سال گذشته است. با این حال، فعالان بازار نسبت به وعده‌های دولت برای تخصیص ارز و افزایش واردات ابراز تردید کرده‌اند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند رکود موجود در بازار خودرو ممکن است ادامه یابد و شرایط اقتصادی و نوسانات نرخ ارز نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده بازار خواهند داشت. اگر نرخ ارز افزایش یابد، احتمالا شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود. در مقابل، اگر شرایط اقتصادی پایدار بماند، ممکن است رکود ادامه یابد. به‌طورکلی، وضعیت بازار خودرو در نیمه نخست ۱۴۰۳ نشان‌دهنده وابستگی شدید این بازار به عوامل اقتصادی و سیاسی است. عدم‌اطمینان نسبت به آینده اقتصادی و نوسانات نرخ ارز از جمله عواملی هستند که بر قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند. به نظر می‌رسد نیاز به سیاست‌های منسجم و همکاری میان دولت و فعالان صنعت احساس می‌شود تا بتوان به تعادل در بازار و رفع انحصار کمک کرد. در نهایت، با توجه به تحولات اخیر در منطقه و تأثیر آن بر اقتصاد کشور، وضعیت بازار خودرو همچنان غیرقابل پیش‌بینی باقی مانده است. فعالان بازار باید منتظر تغییرات احتمالی در نرخ دلار باشند که می‌تواند تاثیرات عمیقی بر قیمت‌ها و تقاضا داشته باشد.