بحران قطعی برق چه بلایی بر سر کارخانه‌های تولید فولاد آورد؟
روی‌گردانی مشتریان از فولاد ایران
بررسی آمار ارائه‌شده نشان می‌دهد تشدید قطعی برق در تابستان امسال افت ۵.۷ درصدی تولید فولاد کشور را به همراه داشته و خسارات بسیاری برای کارخانه‌های مربوطه به بار آورده است.
سناریوی قطعی برق کارخانه‌های تولیدی، از جمله فولادی‌ها، از سال ۱۳۹۹ شدت گرفت و اکنون دامان بخش خانگی را هم گرفته است. هر سال نیز شدت این محدودیت‌ها افزایش یافته و خسارت‌های زیادی به بخش تولید وارد کرده است.
البته این محدودیت‌ها همیشه شامل بحران خاموشی در تابستان نبوده و در فصل سرد سال نیز کمبود سهمیه گاز، دامان کارخانه‌ها و صنایع تولیدی را گرفته و حاشیه سود آنها را به مقدار قابل توجهی کاهش داده است.
بررسی آمار ارائه‌شده از شرکت‌ها نیز نشان می‌دهد تولید کارخانه‌های فولادسازی از نیمه نخست امسال تا مهر افت ۵.۷ درصدی داشته و محدودیت‌های ناشی از قطع شدن برق پیامدهای ناگوار و جبران‌ناپذیری بر جای گذاشته است.
در تابستانی که گذشت کارخانه‌های تولید فولاد به دلیل قطعی پیاپی و مدامی که تجربه کردند هزاران شغل غیرمستقیم مربوط به خود را به‌اجبار به خطر انداختند یا به مرز تعطیلی کشاندند.
با وجود اینکه شعار امسال مهار تورم و رشد تولید است، اقدامات لازم برای تحقق این شعار و هدف صورت نگرفته و همچنان قطعی برق سالانه دو میلیارد دلار زیان وارد می‌کند.
قطعی برق مشتریان صادراتی را فراری داد
بحران‌های پیش‌آمده ناشی از قطعی برق، بازار صادراتی ایران را به خطر انداخته و موجب از دست رفتن مشتریان اصلی در این شرکت‌ها شده است.
زمانی که کارخانه‌ای با افت میزان تولید مواجه می‌شود برخی از مشتریان ثابت صادراتی به دلیل اینکه کالای خود را در زمان مناسب تحویل نگرفته‌اند دیگر با این شرکت‌ها همکاری نمی‌کنند؛ چراکه قطعی برق برای آنها توجیه قابل قبولی نبوده است.
تولیدکنندگان نیز معتقدند در ۶ ماه نخست سال کارخانه‌ها درگیر تامین برق و در ۶ ماه دوم نیز درگیر تامین گاز هستند و می‌گویند با گذر از فصل تابستان شرایط بهتر نخواهد شد؛ زیرا نگرانی‌ها بر سر قطعی و کمبود سهمیه گاز در زمستان ادامه دارد.
ایران رتبه نهم تولید فولاد در جهان را به برزیل واگذار کرد
از دیگر پیامدهای قطعی برق در سال جاری نیز می‌توان به این موضوع اشاره کرد که ایران در ماه هفتم سال ۲۰۲۴ نتوانست مانند ماه‌های گذشته از کشورهای رقیب همچون برزیل در صنعت تولید فولاد سبقت بگیرد و به جایگاه نهم تولید فولاد در جهان برسد.
این در حالی است که چین با تولید ۶۱۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تن در هفت ماه ابتدایی ۲۰۲۴ و تولید ۸۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تن در ماه جولای توانست بزرگ‌ترین جایگاه فولادسازی جهان را به خود اختصاص دهد.
قطعی برق، تولید پنج‌ماهه فولاد میانی کشور را هم حدود ۷۰۰ هزار تن به ارزش بیش از ۳۰۰ میلیون دلار کاهش داده و تولید فولاد در ۶ ماه ابتدای سال جاری بیش از یک میلیون تن کاهش پیدا کرده است.
بیشترین میزان افت تولید نیز در ۶ ماه اخیر متعلق به محصولات میلگرد، نبشی و ناودانی و شمش فولادی است که بیش از هشت درصد کاهش داشته‌اند. در چنین شرایطی دولت با اختصاص ارز ترجیحی برای واردات ورق‌های سرد، تولیدکنندگان ورق سرد را هم نسبت به تولید دلسرد کرده است.
کاهش تولید در صنعت فولاد در نهایت منجر به کاهش سودآوری، سرمایه‌گذاری و مهاجرت متخصصان در کشور می‌شود، در چنین شرایطی نیز درآمد خانوار کمتر می‌شود و بحران بیکاری، نارضایتی اجتماعی، اعتراضات مردمی و اتخاذ سیاست‌های حمایتی از این صنعت در کشور افزایش پیدا می‌کند.
دولت می‌تواند برای جلوگیری از این بحران، تامین برق پایدار را با قیمت مناسب در دستور کار خود قرار دهد و بستر را برای بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل انرژی، سرمایه‌گذاری در بخش فولاد، توسعه بازارهای صادراتی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید مهیا کند.
