رشد دوهزار برابری قیمت‌ها در پی افزایش تمایل افراد برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن، شوک بزرگی بود و عدم‌تعادل در این بازار را رقم زد.

در آن سال، اقتصاد ایران با افزایش قابل‌توجهی در نقدینگی و پایه پولی مواجه بود که بانک‌ها نقش مهمی در ایجاد آن داشتند و این وضعیت، ظرفیت بروز تورم را فراهم می‌کرد؛ اما نگرانی‌ها از احتمال خنثی شدن برجام، شوکی به اقتصاد کشور وارد کرد و به‌دنبال این رویداد، نرخ دلار از حدود ۳هزار و۶۰۰ تومان در مسیر صعودی قرار گرفت؛ به‌طوری‌که حتی پیش از خروج رسمی ترامپ از برجام، ارزش دلار چیزی در حدود ۲هزار و۵۰۰ تومان افزایش یافت.

بسیاری از کارشناسان معتقدند، بازار مسکن در کشور ما همانند قبل نیست و کنش‌های سیاسی نمی‌تواند باعث رشد هیجانی قیمت‌ها شود. صمت در سال‌های اخیر بارها در گزارش‌های خود رفتار بازار مسکن را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است، اما به‌جرأت می‌توان گفت رکود تورمی تنها دستاورد بازار مسکن در مواجهه با تمامی متغیرها و محرک‌های مالی، سیاسی و حتی اجتماعی بوده است.

به‌نظر نمی‌رسد ترامپ با هدف اعمال دوباره تحریم‌های شدید علیه ایران به عرصه سیاست بازگردد، اما در صورت وقوع چنین اتفاقی، احتمالا شاهد نوسانات شدید در نرخ ارز خواهیم بود که این موضوع می‌تواند به بازار مسکن در ایران آسیب جدی بزند. اقتصاد کشور ما براساس سیاست‌های ضدتحریم طراحی شده، اما متاسفانه نتوانسته است به‌خوبی عمل کند.

 افزایش بی‌رویه قیمت‌ها در تمامی اقلام ضروری، از جمله مسکن و خودرو، نشان‌دهنده این واقعیت است و اقشار کم‌درآمد و کم‌بضاعت را با چالش‌های زیادی مواجه کرده است.

باید دید آیا ترامپ می‌تواند مانند سال ۲۰۱۶ به اقتصاد ما آسیب بزند و موجب نوسانات قیمتی شود یا خیر. این سوالی است که نیاز به پاسخ کارشناسان دارد و باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا تیغ ترامپ هنوز هم برنده هست یا خیر.

هیچ تقاضای قابل‌توجهی در بازار مسکن وجود ندارد

گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد، چند روز پس از اعلام نتایج انتخابات امریکا، هیچ تقاضای قابل‌توجهی در بازار مسکن مشاهده نشده است. این امر نشان‌دهنده رکود فعلی بازار مسکن ایران است و نشان می‌دهد که این بازار نمی‌تواند به‌راحتی تحت‌تاثیر تغییرات سیاسی خارجی قرار گیرد. اقتصاد ایران به‌ویژه در حوزه مسکن، در شرایط کنونی کمتر تحت‌تاثیر تحریم‌های خارجی و تغییرات سیاسی در امریکا قرار دارد. مشکلات داخلی مانند رکود و موانع تولید مسکن، بیشتر از هر عامل دیگری بر وضعیت بازار تاثیرگذار است.

کارشناسان و فعالان حوزه مسکن بر این باورند که بازار مسکن با سایر بازارها تفاوت‌های قابل‌توجهی دارد. برای بررسی و پیش‌بینی تاثیر تحولات سیاسی، به‌ویژه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و احتمال بازگشت ترامپ، باید به تجربیات تاریخی توجه کرد. تاریخ نشان داده است که بازار مسکن پس از مدتی تحت‌تاثیر این تغییرات قرار می‌گیرد و معمولا شاهد افزایش قیمت‌ها خواهد بود. هفته گذشته با پایان انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهوری این کشور مشخص شد و ترامپ دوباره به این مقام دست یافت.

این در حالی بود که برخی بازارهای موازی همگام با بخش مسکن آماده بودند تا به هر انتخابی به‌سرعت واکنش نشان دهند. بیشتر کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که در صورت بازگشت ترامپ به ریاست‌جمهوری پس از 4 سال، احتمال افزایش نرخ ارز و به‌تبع آن، نرخ طلا و سکه وجود دارد؛ اما این پیش‌بینی‌ها یک روز پس از انتخابات به شکل دیگری رقم خورد، به‌طوری‌که نه‌تنها قیمت‌ها افزایش نیافت، بلکه کاهش نیز پیدا کرد.

 حال که چند روز از انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور امریکا می‌گذرد، اگرچه برخی بازارها مانند رمزارزها شاهد جهش‌هایی بوده‌اند، اما کاهش نرخ ارز و حتی طلا در بازارهای جهانی این پیام را به بازار مسکن منتقل کرده که احتمال ورود سرمایه‌ها به این بازار بسیار زیاد است.

 برخی کارشناسان حوزه مسکن نیز معتقدند، نباید انتظار واکنش سریع از بازار مسکن مشابه بازار ارز و طلا داشت. این بازار، خلاف سایر بازارها، دیرتر از خواب بیدار می‌شود و زمانی که رونق می‌گیرد، می‌تواند تا حدی خود را با سایر بازارهای موازی هماهنگ و به‌نوعی عقب‌ماندگی خود را جبران کند.

بازار مسکن شاهد رشد هیجانی نمی‌شود

امیر پیلتن، کارشناس و تحلیلگر بازار مسکن درباره تاثیر ترامپ بر بازار مسکن ایران به صمت توضیح داد: بعید می‌دانم که در بازار مسکن جهش قیمتی داشته باشیم. سال ۹۷ عقبه‌ای داشتیم که به‌سبب آن بسیاری از تحریم‌ها لغو شد و پول‌های بلوکه‌شده زیادی به‌واسطه ارزهای نیمایی به‌دست تاجران و سرمایه‌گذاران افتاد. از این‌رو، این پول‌ها را در بازار آزاد عرضه و سودهای هنگفتی کسب می‌کردند. در نتیجه، بخشی از این پول‌هایی که به‌صورت غلط و مشکل‌دار وارد بازار شده بود، به‌سمت بخش مسکن حرکت کرد و باعث تورم و رشد نرخ ملک در کشور شد.

وی در ادامه بیان کرد: به هر حال تا درصدی، آمدن ترامپ بازار مسکن را متورم می‌کند، چراکه انتظار افزایش نرخ به‌وجود می‌آید، اما اینکه فکر کنیم رشد هیجانی بر بازار مسکن حاکم می‌شود، حداقل تا اوایل سال آینده اتفاق نخواهد افتاد. افرادی که می‌توانند در بازار مسکن سرمایه‌گذاری کنند، بسیار کم هستند و تنها چیزی که می‌تواند بازار را متورم کند، همین طلا و دلارهای در دست مردم است که این پول‌ها به‌صورت مواج می‌توانند وارد بازار مسکن شوند. بنابراین افزایش‌های شارپی و هیجانی در این بازار اتفاق نخواهد افتاد.

وی خاطرنشان کرد: اکنون وضعیت بازار مسکن را باید به‌صورت محله‌ای ارزیابی کنیم و نگاه کلی به آن درست نیست. خیلی از عزیزانی که در واحدهای کوچک سرمایه‌گذاری کرده‌اند، تنها به‌خاطر حفظ نقدینگی این کار را انجام داده‌اند و مصرف‌کننده نیستند. بازار مسکن نیاز به متقاضیان مصرفی دارد و باید از سمت‌وسوی سرمایه‌گذاری فاصله بگیرد.

بازار مسکن با ثبات کوتاه‌مدت روبه‌رو است

این تحلیلگر بازار مسکن در پاسخ به این سوال صمت که آیا به‌طورکلی بازار فعلی مسکن ما ثبات دارد یا خیر، گفت: بازار مسکن از لحاظ عرضه و تقاضا، از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ به‌قدری دچار التهاب بود که فرصت انعطاف برای متقاضیان به‌وجود نمی‌آورد و به‌محض اینکه یک فرد، واحد خود را می‌فروخت و قصد خرید خانه دیگری را داشت، با افزایش نرخ روبه‌رو می‌شد. اگر بخواهیم از این منظر صحبت کنیم، باید بگوییم که در حال ‌حاضر شاهد یک ثبات کوتاه‌مدت در معاملات بازار مسکن هستیم که ممکن است بسیار آسیب‌پذیر باشد و در عرض چند ماه به‌هم بریزد، زیرا انتظارات تورمی دوباره بر بازار سایه خواهد انداخت. به‌طورکلی، باوجود ثبات نسبی در بازار مسکن، رکود تورمی همچنان بر این بازار حاکم است و به‌نظر می‌رسد که این وضعیت ادامه خواهد داشت.

پیلتن افزود: بازار تحت‌تاثیر رکود قرار دارد و تورم مانع از کاهش قیمت‌ها می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، رکود به‌عنوان یک مانع جدی برای افزایش معاملات و کاهش قیمت‌ها در بازار مسکن عمل می‌کند. با این حال، در برخی محله‌ها و شهرهایی که دارای فضای مصرفی و تفریحی هستند، رکود بیشتر با انعطاف‌پذیری از سوی عرضه‌کنندگان همراه است، زیرا بازار مسکن در این مناطق به‌راحتی تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد. در شهرهای بزرگ‌تر، این مسئله با رکود تورمی همراه بوده و پیش‌بینی بنده تا بهار سال آینده از بازار مسکن چنین است. باید ببینیم دولت مسعود پزشکیان چه سیاست‌هایی را در برابر ترامپ و دولت امریکا در پیش می‌گیرد و اقتصاد ما چه وضعیتی را تجربه می‌کند.

این کارشناس بازار مسکن در خاتمه به همه معامله‌گران توصیه کرد: بسیاری از مصرف‌کنندگان در فضاهای تورمی دچار خطا و اشتباه می‌شوند. دقیقا مانند افرادی که در سال‌های ۹۶-۹۷ یا سال‌های بین ۸۶ تا ۹۰ پول‌های کمی داشتند و تحت‌تاثیر رفتارهای عوام‌فریبانه، تن به خرید واحدهایی می‌دهند که کلاهبرداری است و هیچ عایدی برای‌شان ندارد. اکنون خانه‌هایی که در اطراف تهران یا همین منطقه ۲۲ تهران به نام برج‌های پیش‌خرید مشاهده می‌شود، همانند چاهی است که معامله‌گران در آن فرو می‌روند. اینها سراب و سوداگری بیش نیست. متاسفانه مجموعه‌های نظارتی ما بازدارنده نیستند و فرد یا افراد به‌راحتی زمین‌های بدون مجوز را پیش‌فروش می‌کنند و این اتفاق منجر به این می‌شود تا افراد ضعیف جامعه برای خانه‌دار شدن، گرفتار افراد شیاد و کلاهبردار شوند. خواهش دارم در این دوره حساس که ممکن است بازار مسکن گرفتار تورم شود، مردم گول سوداگران را نخورند.