لند آرت یا «هنر خاکی» چیست؟
لند آرت هنری ست که در آن هنرمند از خود زمین سازه هایی در منظره و با مواد طبیعی میسازد. لند آرت، بخشی از جنبش مفهومی گسترده تر هنر در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بود. این جنبش را چندی از هنرمندهای پیشگام پایهگذاری کردند که در هدفشان کشف مکانهای طبیعی و بکر، واکاوی ظرفیت آثار هنری و دانستن راههای تازهای برای دور زدن نظام تجاری هنری بود.
گرایشی نوین در مجسمهسازی در ترکیب مواد طبیعی مانند خاک، سنگ و گیاهان آغاز شد و سپس به یک رویکرد «پردازش و فرآیند» در زایش اثر هنری تبدیل شد. در این هنرمند به گردش در محیط پیرامون میپردازد و اشیایی را برمی گزیند و بر میدارد تا کارهای خاصی را با آنها خیلی نوآورانه با توجه به ویژگیهای طبیعی آنجا انجام دهد. برخی از هنرمندها برای ساخت آثار خاک ساز خود تجهیزات مکانیکی زمینکشی بکار میبرند، برخی دیگر با کمتر و گذراترین تغییر و دگرگونیای در منظره برگزیده اثر خود را میسازند. هنرمندها بیشتر آثار ساخته شده از خاک خود را با عکسها، فیلمها و نقشهها در نگارخانه ها، گالریها مستند کرده و به نمایش میگذارند. گاهی هم با مواد طبیعی مانند خاک، سنگها و همانند آن که از منظره با خود همراه آورده بودند، مجسمهها، اینستالیشنها، لند آرت را پدید میآورند.
هنرمندهای سبک «لند آرت» به ویژه به پهنههای گسترده و دشت وار غرب امریکا کشش دارند. گسترهای مانند فلات کلرادو که فضا و مواد بسیاری را برای ساخت و نمایش آثار هنری در دل خود دارد. موادی که بسیار از زندگی شهری و هنر زاییده از تمدن بشری دور است.
هنر خاکی در سه زمینه اصلی به پرسمانهای چالش برانگیز و اساسی هنر تجسمی برخورد میکند؛ نخست ماندگاری و جاودانگی اثر هنری، از پس آن بکارگیری هنرمند از مواد سخت با دوام (فلز، سنگ مرمر) و گاه طلا و الماس و همانند اینها، سوم نقش سرمایه و خرید و فروش آثار هنری ست که هنرمندهای جنبش هنر مفهومی، اجراگرا و چیدمانی با روی آوردن به این ظرفیت و گنجایش، سیستم پایههای سهگانه را بر هم میزنند، آثار خاکی از گزند باد و آفتاب در امان نیستند در پی دگرگونیهای طبیعی ممکن است از میان بروند، همچنین آنها را نمیتوان فروخت، آنچه در لند آرت بازگفت میشود نگریستن در طبیعت، تماشای جریان روان زندگی و تغییرات مدام آن است.
ریچارد لانگ و رابرت اسمیتسون، نانسی هولت، والتر دی ماریا، مایکل هایزر و دنیس اوپنهایم را میتوان مهم تر و کلیدیترین هنرمندهای لند آرت در سطح جهان دانست.
احمد نادعلیان، پویا آریانپور هم از نامدارهای لند آرت در ایران هستند. هنری که بیشتر در جزیره هایی مانند هرمز و قشم و خاک کویری نمود دارد و انجام میشود. در این زمینه کتاب هایی نیز نوشته شده است که میتوان از «هنر زمینی» نوشته فرزانه رضایی و ابراهیم اسکندرخانی نام برد.
برگرفته از umfa.uta.edu