استارت‌آپ‌های معدنی در مرکز توجه
کیوان جعفری‌طهرانی-کارشناس ارشد بازار بین‌الملل
استارت‌آپ‌ها اغلب کسب‌وکارهای کوچکی هستند که ازسوی عده‌ای کارآفرین ایجاد و اغلب این کسب‌وکارها در ایران در مدت زمان بسیار کوتاهی بعد از تاسیس منحل می‌شوند. بسیاری از این کسب‌وکارها پس از تشکیل با کمبود منابع مالی یا سرمایه برای تداوم فعالیت خود مواجه می‌شوند یا در مواردی با هدف اشتباهی شکل گرفته و براساس یک نیاز واقعی ایجاد نشده‌اند؛ بنابراین در مرحله عمل با موفقیت همراه نیستند. ایران از ظرفیت‌های غنی معدنی برخوردار است و صنایع متعددی نیز بر پایه بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها در کشور احداث شده‌اند؛ بنابراین ایجاد استارت‌آپ‌ها در این حوزه باید بیشتر موردتوجه قرار گیرد. به‌عنوان نمونه در موارد متعددی استارت‌آپ‌های بسیاری برای حمل‌ونقل جاده‌ای در حوزه حمل مواد معدنی طراحی شده‌اند و به‌نوعی کسب‌وکاری ایجادشده اما بهتر است این کسب‌وکارها به‌طور تخصصی به نحوی طراحی شوند که نیاز جامعه و کشور را تامین کنند. البته رونق اینگونه فعالیت‌های کارآفرینی به حمایت دولت هم نیاز دارد. با تحقق اهداف توسعه‌ای در صنعت فولاد در افق ۱۴۰۴، ذخایر سنگ آهن شناسایی‌شده تاکنون، فقط کفاف نیاز ۱۰ ساله کشور را می‌دهد و بر همین اساس، توسعه فعالیت‌های اکتشافی ضروری به‌نظر می‌رسد. این یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌تواند زمینه ایجاد و توسعه استارت‌آپ‌ها را فراهم کند. این کسب‌وکارها در موقعیت کنونی حاکم بر جامعه که اشتغالزایی اهمیت ویژه‌ای دارد، موقعیت‌های شغلی متعددی را ایجاد می‌کنند. در همین حال می‌توان از تخصص جوانان در حوزه آی‌تی بهره گرفت و سود کلانی را به‌دست آورد. در فعالیت استارت‌آپ‌ها موضوعی با عنوان Crowd Funding یا جمع‌کردن بودجه مطرح می‌شود، بدین معنی که نیازی نیست شما برای ایجاد یک کار سبد بزرگ مالی داشته باشید، بلکه از طریق سبدگردانی می‌توانید نیازهای مالی پروژه خود را تامین کنید. در چنین موقعیتی، افرادی به غیر از اعضای اصلی، سرمایه‌ای را در اختیار پروژه قرار می‌دهند و پس از بهره‌برداری از امتیازات ویژه‌ای برخوردار خواهند شد. البته تداوم فعالیت این استارت‌آپ‌ها به حمایت‌های دولتی نیز نیاز دارد. چنانچه در موارد متعددی مشاهده کرده‌ایم که فعالیت آنها به‌دلایل گوناگونی و در نبود حمایت کافی متوقف شده است. بررسی استارت‌آپ‌های معدنی جهان حکایت از آن دارد که حدود ۳۷ درصد آنها متعلق به بخش فناوری هستند، ۲۶ درصد این استارت‌آپ‌ها در اداره فعالیت‌های معدنی کاربرد دارند، ۱۰ درصد در حوزه مسائل محیط زیستی معدنی فعالیت می‌کنند، ۱۰ درصد دیگر برای مسائل مالی طراحی شده‌اند، ۷ درصد استارت‌آپ‌ها به فعالیت‌های زیربنایی اختصاص دارند، ۸ درصد برای موارد مرتبط با منابع انسانی طراحی شده‌اند و ۲ درصد باقیمانده نیز سایر استارت‌آپ‌های متفرقه هستند. بدون تردید طراحی یادشده و پیشرفت استارت‌آپ‌ها در هر حوزه براساس نیاز هر بخش تعریف شده است. در مجموع ۱۹۴ استارت‌آپ معدنی مطرح در سطح جهانی فعالیت می‌کنند. از مجموع ۱۹۴ استارت‌آپ معدنی یادشده، ۴۳ مورد یعنی ۴۱ درصد کل استارت‌آپ‌های معدنی جهان از سوی کشور استرالیا ساخته و اجرا شده‌اند. ۴۱ استارت‌آپ معدنی یعنی ۲۱ درصد کل آنها از سوی ایالات متحده امریکا و ۲۶ استارت‌آپ معدنی یعنی ۱۳ درصد از سوی کانادا، ۲۴ استارت‌آپ معدنی یعنی ۱۲ درصد ازسوی شیلی و ۱۱ استارت‌آپ معدنی یعنی ۶ درصد ازسوی افریقای جنوبی طراحی شده و مشغول فعالیت هستند. هندوستان با ۶ استارت‌آپ در جایگاه ششم جهان از منظر تعداد استارت‌آپ‌های معدنی قرار گرفته است. روسیه، مکزیک، غنا، انگلیس و ایرلند هم هرکدام با ساخت ۳ استارت‌آپ معدنی ۲ درصد سهم استارت‌آپ‌های معدنی جهان را در اختیار دارند. سایر کشورهای جهان نیز در مجموع ۲۸ استارت‌آپ معدنی برابر با ۱۵ درصد سهم جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. در رشد ظرفیت تولید فولاد هند، استارت‌آپ‌ها نقش ویژه‌ای داشته‌اند. بهره‌گیری از این کارآفرینی‌های نوپا تاثیر بسزایی بر تحقق اهداف از پیش تعیین شده دارد.
گفتنی است میزان تولید سنگ آهن و زغال‌سنگ هند در سال ۲۰۱۵ به ترتیب ۲۰۰ و ۴۰۰ میلیون تن در سال گزارش شده بود. در طرح توسعه‌ای مرتبط با افزایش ظرفیت تولید فولاد این کشور، مقرر شد ظرفیت تولید سنگ آهن و زغال‌سنگ این کشور در سال ۲۰۲۵ دوبرابر شود و به‌ترتیب به ۴۰۰ و ۸۰۰ میلیون تن در سال افزایش یابد. برای تحقق هدف یادشده استارت‌آپ‌های بسیاری شروع به‌کار کردند. شرکت‌های بزرگ فولادسازی هند نیز قدم پیش گذاشتند و از پروژه‌های مورد بحث حمایت مالی کردند. به‌عنوان نمونه، کارخانه فولاد اسار هندوستان با وجود اینکه از شرایط مالی مساعدی برخوردار نبود اما به‌عنوان سرمایه‌گذار در فعالیت استارت‌آپ‌های معدنی حضور پیدا کرد. در ادامه فعالیت‌های متعددی در زمینه‌های گوناگون مانند مدیریت معدن، مشاوره، اکتشاف، ممیزی، احیا و انتخاب ماشین‌آلات با موفقیت اجرایی شد. این اقدامات حتی این شرکت را در مدیریت و پیشبرد شرایط مالی هم کمک کرد. گفتنی است هندوستان در رده ششمین کشور معدنی جهان قرار دارد که در حوزه استارت‌آپ معدنی رشد کرده است.
