سالی که روزهای پایانی خود را می‌گذراند با فرازونشیب‌های بسیاری همراه بود؛ سالی که مثل «سالی که نکوست از بهارش پیداست» آشکارا برای آن صدق می‌کرد. اوایل اردیبهشت دولت نخستین ضربه خود‌ به طبل گرانی را زد و پس از شنیدن نوای خوش آن، حسابی در نواختن ضربه‌های بعدی تاخت، این در حالی است که این ساز برای بسیاری از شهروندان گوشخراش و آزاردهنده بود و روزهای تلخی را برای آنها رقم زد، اما در همه لحظات گوش‌هایی که از صدای ساز خوش گرانی پر دیگر صدای شهروندان را نمی‌شنوند. قدرت خرید مردم هر روز کمتر از روز گذشته شد و بسیاری از خانواده‌ها تنها کالاهای اساسی را در لیست خرید خود جای دادند؛ آن‌هم به سختی. در این بین اصناف که وضعیت‌شان رابطه مستقیمی با قدرت خرید مردم دارد، بیشترین آسیب را از این گرانی‌ها و بی‌ثباتی‌های بازار دیدند. در شرایط یادشده هر روز وعده‌ای تازه ازسوی مسئولان مطرح می‌شد تا رونق به بازار بازگردد. خبرنگار صمت در این گزارش به بهانه رسیدن به روزهای پایانی سال پای حرف اصناف نشسته تا وضعیت یک سال گذشته آنها را بررسی کند.

هیاهوی ارز در بازار

قاسم نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران: سالی که پشت سر گذاشتیم را برای اصناف خوب ندیدم. حدود ۲ ماه ابتدایی سال را درگیر کرونا بودیم و سپس با رکود سنگین بازار مواجه شدیم. همچنین نوسانات نرخ ارز موجب سردرگمی اصناف شد. شاید نرخ ارز در قیمت تمام کالاها اثرگذار نباشد، اما هیاهویی ایجاد می‌کند که کل بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این در حالی است که اصناف برای رونق کسب‌وکار خود نیاز به امنیت و آرامش دارند.

تحلیل رفتن روزانه سرمایه اصناف

علیرضا عباسی، رئیس اتحادیه صنف درودگران و مبلسازان تهران: سالی که گذشت برای صنف ما سال خوبی نبود. متاسفانه روز به روز سرمایه اصناف تحلیل می‌رود. واحدهای صنفی در تهیه مواد اولیه خود به‌شدت مشکل دارند. سرمایه واحدهای صنفی که پول نقد نیست، بلکه کالایی است که در مغازه‌های خود دارند. یک مغازه مبل‌فروشی هم مانند یک طلافروش وقتی کالای خود را بفروشد فردا باید آن را با نرخ گران‌تری تهیه کند و به این ترتیب مدام از تورم عقب می‌ماند. صنعت مبلمان روزهای خوبی را سپری نمی‌کند و در آستانه شب عید نرخ مبل سر به فلک می‌کشد.  از سویی با افزایش افسارگسیخته نرخ دلار و ارز بازار مبلمان در استان تهران اوضاع مناسبی ندارد، اما اصناف فعال در این صنعت همچنان چشم به حمایت دولت دوخته‌اند. متاسفانه در سال جاری شاهد تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های تولیدی بوده‌ایم. یکی از مشکلات اصلی تولیدکنندگان مبلمان نرخ بالای مواد اولیه است. متاسفانه بین تولیدکنندگان محصول نهایی و تولیدکنندگان مواد اولیه واسطه و دلال فعالیت می‌کنند و این موجب شده نرخ نهایی مبلمان روز به روز بالاتر برود؛ در حالی که قدرت خرید مردم پایین آمده است. به‌عنوان مثال مبلی که سال گذشته قیمت آن ۱۵ میلیون تومان بود، اکنون نرخ آن به ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان رسیده و برخی تولیدکنندگان با این شرایط دچار مشکل شده‌اند.

سال مالی خوبی برای اصناف نبود

علیرضا خلیل‌نژاد، رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان عینک تهران: صنف ما سال خوبی را پشت سر نگذاشت و  متاسفانه با مشکلات بسیاری روبه‌رو شدیم. در یک کلام سال مالی خوبی برای اصناف نبود و در مقابل با مصوبات دولت درباره مالیات، حقوق و... مشکلات چندین برابر شد. در کنار این مشکلات، سال‌هاست حقوق این صنف توسط چشم‌پزشکان و اپتومتریست‌ها نادیده گرفته می‌شود. برخی از چشم‌پزشکان و اپتومتریست‌ها در مطب‌های خود مبادرت به فروش عینک می‌کنند. مطب مکان عرضه کالا نیست و تنها باید بیمار در آنجا معاینه و برایش نسخه صادر شود. اتحادیه خواهان اجرای اصل ۹۱ قانون نظام صنفی است.

کاهش قیمت‌ها در پایان سال

نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر تهران: در پایان سال با کاهش قیمت‌ها مواجه هستیم و تقاضا به حداقل رسیده است. قیمت‌ها به ثبات نسبی خوبی رسیده و مردم در انتظار کاهش یا افزایش بیشتری نباشند. در برخی از اظهارنظرها از این صنف به‌عنوان یک صنف آشفته یاد شده، در حالی که صنف طلا و جواهر جزو شفاف‌ترین و منظم‌ترین صنوف هستند و در معاملات این صنف، ریز موارد در فاکتور درج می‌شود و هر گرم تا سوت آن قابل بررسی و محاسبه مجدد است؛ به‌عبارتی در این صنف نظم و قانون شفافی حاکم است، بر همین اساس به‌هیچ‌وجه نمی‌توان مثلا یک مصنوع کم‌ارزش را با ارزش بالا به فروش رساند.

جنگ برای حفظ نیرو

حبیب اسلامی، رئیس اتحادیه نبات، آبنبات و قند ریز تهران: سال پررکودی را پشت سر گذاشتیم و با معضل افزایش نرخ مواد اولیه درگیر بودیم. همچنین با نوسان نرخ ارز تهیه مواد اولیه به‌شدت دشوار بود. بسیاری از همکاران ما جنگیدند تا بتوانند نیروی کار خود را حفظ کنند. در بسیاری از موارد افراد دیگر نمی‌توانند ازعهده مخارج کارگران خود بر بیایند. متاسفانه از بازارهای بهاره نیز استقبالی نشده، این در حالی است که تنها اجاره غرفه حدود ۲۰ میلیون تومان هزینه دارد. اگر صدای صنف ما بلند نیست به‌دلیل این است که دیگر رمقی بر پیکره آن نمانده و از نابسامانی بازار فقط زخم نخورده‌ایم و در حقیقت مرده‌ایم.

۷۵ درصد افزایش قیمت!

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران: سالی که گذشت سال خوبی نبود. متاسفانه در سال جاری شاهد رشد ۷۵ درصدی نرخ کالاها در بخش مواد غذایی بوده‌ایم. قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافت و بازار رکود سنگینی را تجربه می‌کند. افزایش نرخ‌ها تحت تاثیر نوسان نرخ ارز، حجم خرید مردم را به‌شدت تغییر داده است. متاسفانه شاهد افت فراوان فروش در بازار هستیم، زیرا تورمی که امسال شاهد آن بوده‌ایم، سبب شده سفره مردم واقعا کوچک شود و قدرت خرید نیز بسیار پایین آمده است. تا پیش از این خرید در بازار بنکداران به‌صورت عمده بود، اما حالا در این بازار هم شاهد خرید با حجمی بسیار کم هستیم. اکثریت اقشار جامعه جزو حقوق‌بگیران ثابت هستند که تورم سبب کاهش توان خرید آنها شده است.

نان‌هایی که قطع شد

عزت‌اله نوازنی، رئیس اتحادیه ماشین‌ساز و فلز‌تراش تهران: سال بدی را پشت سر گذاشتیم. تلخی داستان به‌حدی است که گاهی شاهدیم برخی از کارگران ما که از کار بیکار می‌شوند در چهارراه‌ها گدایی می‌کنند. این دقیقا همان بریدن نان از سفره‌های مردم است که خلاف آن وعده داده شده بود. در سال جاری شاهد بیکاری بسیاری از همکارانمان بوده‌ایم. خلاف وعده‌هایی که داده شد بسیاری از اعضای ما مجبور به تعطیلی واحد صنفی خود شدند، زیرا دولت هیچ حمایتی از صنف ما ندارد. اوضاع اقتصادی روز به روز بدتر می‌شود.نابسامانی در حوزه ارز و بی‌برنامگی در میزان اختصاص آن برای واردات مواد اولیه از مشکلات حوزه تولید است. دولت باید بسترهای لازم برای واردات مواد اولیه را بیش از پیش فراهم کند. اگر مواد اولیه مورد نیاز نباشد کارخانه تعطیل می‌شود و کارگران بیکار خواهند ماند.

ورشکستگی پیشکسوتان صنف

بیژن عبداللهی مقدم، رئیس اتحادیه تالارهای پذیرایی: سالی که گذشت برای همکاران ما سال خوبی نبود. ابتدا درگیر کرونا بودیم و هنگامی که همه اصناف فعالیت خود را آغاز کردند ما هنوز تعطیل بودیم. متاسفانه در سال جاری به‌دلیل ورشکستگی‌هایی که رخ داد تعداد بسیاری از پیشکسوتان این صنف دچار سکته شدند. افزایش قیمت‌ها به‌شدت در میزان تقاضا تاثیرگذار بوده و با کاهش شدید تقاضا روبه‌رو هستیم.

فشار برای اعلام نرخ جدید

فرهاد بهشتی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و تعمیرکاران صنایع برودتی، تهویه مطبوع، لباسشویی و قطعات یدکی تهران: خوشبختانه تعداد اعضای صنف ما در سال جاری افزایش یافت، اما مشکل اصلی ما نوسانات نرخ ارز است. اوایل سال ۱۴۰۱ نرخ جدید خدمان توسط هیات مدیره وقت اعلام شد که تقریبا ۲۰ درصد افزایش را نسبت به نرخ سال گذشته لحاظ کردند؛ اما این قیمت‌گذاری قبل از زمانی که تورم به این شکل رشد کند انجام شد. بر همین اساس در حال ‌حاضر اعضای اتحادیه به هیات مدیره فشار می‌آورند که نرخنامه ابلاغی ابتدای سال صرفه اقتصادی ندارد و اگر نرخ افزایش پیدا نکند کسبه به‌طور ناحق این پول را از مردم می‌گیرند. به‌طور مثال اگر قطعه‌ای کوچک خراب باشد عیبی بر قطعه دیگر می‌گذارند، بلکه بتوانند هزینه خود و مغازه را در بیاورند.

صنف چینی در آستانه شکستن

غلامرضا صفرنژاد، رئیس اتحادیه تهیه و توزیع‌کنندگان بلور و چینی تهران: سالی که گذشت، سال بسیار سختی بود. بازار شیشه و بلور به‌دلیل تغییرات نرخ دلار و عدم واردات، وضعیت جالبی ندارد و امسال رونق خاصی نداشت، به همین دلیل می‌توان گفت این بازار در آستانه شکستن است. افزایش نرخ ارز موجب افزایش نرخ چشمگیر کالای چینی و بلور شده و این امر کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده را به‌دنبال داشته است. در ۲ سال اخیر به‌دلیل بی‌ثباتی نرخ ارز باتوجه به اینکه بخش زیادی از کالاها وارد نشده، صنف تولیدکنندگان چینی و بلور به قابلیت بالایی برای تولید دست یافته‌اند.

همراهی خوب اعضا با اتحادیه

محمدجواد برازنده، رئیس اتحادیه آهنگران و صنعتگران خودرو تهران: سال خوبی را پشت سر گذاشتیم و اعضا همراهی خوبی با اتحادیه داشتند. در سال جاری حدود ۲۴۰۰ عضو جدید داشتیم و تعداد اعضای صنف را به ۳۲۰۰ نفر رساندیم، اما با برخی از سنگ‌اندازی‌ها از‌سوی مسئولان روبه‌رو بودیم. با این حال باید با اتحاد و همدلی در کنار هم معضلات بزرگ را کوچک کنیم و در نهایت از بین ببریم.

سخن پایانی

اصناف نقش پررنگی در اقتصاد کشور و اشتغالزایی دارند؛ با این وجود پای حرف فعالان صنفی که می‌نشینیم، هیچ ‌یک دل خوشی از سالی که در حال پایان است، ندارند. تورم، گرانی و بی‌ثباتی درد مشترک همه اصناف است که یک سال تنها با مسکن‌هایی، تسکین کوتاه‌مدتی گرفت. با این شرایط سوال این است که پیشرفتی که از آن صحبت می‌شود در کدام حوزه رخ داده که حال اصناف چنین است؟ حال ناخوش بازار را عمل درمان می‌کند، نه وعده. شاید تنها «امید» برای ما مانده باشد؛ امید به آمدن بهاری که کمی دلخوشی با خود بیاورد، زیرا زندگی با طعم رنج نه سبزی بهار می‌شناسد، نه سوز زمستان!