مسئله FATF از مسائل مهمی است که اقتصاد کشور را قفل کرده است. یکی از شعارهای انتخاباتی رئیس‌جمهوری مبنی بر وفاق ملی، اشاره‌اش به همین مسئله بود که تعاملی میان مخالفان و موافقان پیوستن به FATF ایجاد شود تا در این میان، معیشت مردم هم منتفع شود. البته اگر توافقی هم بر سر FATF ایجاد شود، این گشایش اقتصادی در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد. به‌احتمال زیاد مقرراتی مقابل ایران قرار خواهد گرفت که ایران باید آنها را یا تطبیق دهد یا همکاری‌های لازم را داشته باشد که حداقل یک سال‌ونیم زمان خواهد برد و اگر هم در FATF پذیرفته شد، تازه گام بعدی این خواهد بود که بانک‌های ما استاندارد نیستند و بانک‌های خارجی حاضر نیستند با ما کار کنند.

اگر FATF حل شود هم، تازه اول راه است و گام بعدی، استاندارد کردن بانک‌ها است. باید ابتدا بانک‌ها را ساماندهی کنیم. اصلاح نظام بانکی هم باوجود ناترازی و بی‌کفایتی سرمایه آنها کار راحتی نیست و زمانبر است و هزینه دارد.

FATF گام نخست دیپلماسی دولت چهاردهم و قدم اول برای تحقق وعده‌هایی است که داده‌اند. مخالفان FATF باید در نظر داشته باشند که پذیرش مقدمات FATF به این معنا نیست که حتما آنچه را آنها دیکته کرده‌اند، اجرا کنیم. کشور با در نظر گرفتن ملاحظات می‌تواند پیشنهاداتی دهد و بومی‌سازی انجام شود. این‌طور نیست که متن آماده‌شده‌ای را مقابل ما بگذارند و ما ملزم به اجرای تام آنها باشیم و بخواهیم اطلاعات محرمانه به آنها بدهیم. بسیاری از کشورها در حال ‌حاضر عضو FATF هستند، اما طبق ملاحظات خودشان پیش می‌روند. امارات به‌تازگی از لیست خاکستری خارج شده است. کشوری که هاب معاملات دنیا است تا الان در لیست خاکستری بوده، چراکه ملاحظات کشور خودش را در نظر می‌گیرد. اگر قرار بود امارات در سال‌های گذشته همه اطلاعات مشتریان را گزارش دهد که این همه سرمایه‌گذاری در کشورش رخ نمی‌داد.

 با همه این اوصاف، به تصویب FATF خوش‌بین هستم، اما باید در نظر داشت که به‌محض تصویب در لیست سفید قرار نمی‌گیریم. از لیست سیاه خارج می‌شویم و در لیست خاکستری قرار گرفتن، محدودیت‌های خودش را دارد و بعد از آن قرار گرفتن در لیست سفید هم، مستلزم پذیرش قوانین دیگری است، اما با صرف پذیرش FATF و آن دو کنوانسیون که مخالفان بر نپذیرفتن آن تاکید دارند، کاری پیش نمی‌رود.

ایران قبل از قرار گرفتن در این لیست با محدودیت‌های زیادی در زمینه نقل و انتقالات مالی روبه‌رو بوده و اکنون این محدودیت‌ها به‌مراتب بیشتر شده است. حتی کشورهای دوست مانند چین و روسیه نیز که روابط اقتصادی گسترده‌ای با ایران دارند، نمی‌توانند به‌راحتی به ایران کمک کنند، زیرا خود این کشورها تحت‌تاثیر تصمیمات FATF قرار دارند.

چین و روسیه، به‌عنوان ۲ شریک تجاری بزرگ ایران، از پیش هشدار داده بودند که اگر ایران به لیست سیاه FATF برگردد، تعاملات تجاری و مالی با ایران به‌مراتب سخت‌تر خواهد شد. با این حال، این کشورها نتوانستند در مقابل فشارهای بین‌المللی ایستادگی کنند و اجازه ندادند ایران به‌شکل مطلوب از تحریم‌های این نهاد بین‌المللی فرار کند.

چین و روسیه در این مقطع زمانی باید از ظرفیت‌های دیپلماتیک خود بهره می‌بردند تا ایران را از بازگشت به این لیست نجات دهند، اما به دلایلی مانند نگرانی‌های داخلی و فشارهای بین‌المللی، نتوانستند این موضوع را به‌نتیجه برسانند.

از سوی دیگر، به‌نظر می‌رسد ایران در شرایط کنونی با مشکلات زیادی در تعاملات مالی با کشورهای دیگر مواجه خواهد بود، چراکه بسیاری از بانک‌های بین‌المللی، حتی اگر بخواهند با ایران همکاری کنند، از ترس تحریم‌های امریکا از این کار خودداری می‌کنند. در شرایط کنونی، حتی اگر ایران به این کنوانسیون‌ها بپیوندد، امکان همکاری واقعی با نهادهای مالی جهانی بسیار محدود است، زیرا نگرانی‌های مربوط به تحریم‌های امریکا همچنان مانع از این همکاری‌ها خواهد شد. به‌عبارت‌دیگر، ورود ایران به لیست سیاه FATF شاید تاثیرات مقطعی در عرصه‌های خاص اقتصادی داشته باشد، اما در بلندمدت، مشکل اصلی ایران در روابط بانکی همچنان تحریم‌های امریکا خواهد بود که بر تمامی فعالیت‌های اقتصادی کشور سایه افکنده است.