صنعت کفش از جمله صنایع بسیار اشتغالزا و درآمدزاست که پتانسیل قابل‌توجهی برای صادرات دارد و می‌توان از قبل آن درآمدهای ارزی قابل‌توجهی کسب کرد. این در حالی است که در کشور فعالان این صنعت مانند سایر صنایع گرفتار چالش‌های متعدد هستند و مسیر برای تولید صادرات‌محور برای آنها فعال نیست.

بررسی کمیسیون آمار و مطالعات راهبردی جامعه صنعت کفش ایران حاکی از آن است که روند تغییرات آمار صادرات در ۸ ماهه گذشته از سال جاری از نظر وزنی ۶.۷ درصد و از نظر ارزش ۳۲ درصد رشد را نشان می‌دهد، به‌طوری‌که در ۸ ماهه سال جاری از نظر وزنی حدود ۳۰۷۰۰ تن و از نظر ارزش حدود ۷۸ میلیون دلار صادرات انواع کفش داشتیم.

در بررسی‌ تغییرات ماهانه متوجه می‌شویم که از شهریور تا آبان، رشد وزنی و ارزشی صادرات کفش در مقایسه با ۵ ماهه اول سال تغییر محسوسی پیدا کرده، به‌طوری‌که متوسط ۵ ماهه نخست حدود ۸۷۰۰ هزار دلار و در ۳ ماهه اخیر حدود ۱۱۳۰۰ هزار دلار بوده است، یعنی حدود ۳۰ درصد رشد ارزش و این نشان می‌دهد که چالش اصلی صادرکنندگان کفش، موضوع نرخ ارز در رفع تعهد ارزی است، چالشی که متأسفانه از سال ۹۷ تاکنون باعث جلوگیری از سرعت رشد صادرات شده است

بررسی‌های کمیسیون آمار جامعه از عرضه چند فقره ماده اولیه اصلی در بورس کالا در هفته اول دی ماه در مقایسه با هفته آخر آذر ماه نشان می‌دهد که مثلا پی‌وی‌سی با گرید ۶۵ که بیشترین مصرف را در تولید زیره کفش‌های ورزشی دارد، نسبت قیمت میانگین موزون در هفته اول دی ماه به نرخ پایه هفته آخر آذر ماه آن افزایش ۵۳ درصد داشته است، یعنی قیمت تمام‌شده دلاری آن بالای ۸۰ هزار تومان می‌شود و MDI که ماده اولیه PU برای زیره کفش است در هفته اول دی ماه نرخ پایه نسبت به هفته آخر آذر ماه ۱۶ درصد رشد داشته، اما نرخ میانگین معامله شده با رقابت ۳۸ درصد از ۱۵۶ هزار تومان به ۱۶۷ هزار تومان افزایش یافت، به‌عبارت‌دیگر نسبت قیمت میانگین موزون در هفته اول دی ماه به نرخ پایه هفته آخر آذر ماه افزایش حدود ۶۰ درصدی داشته است. بررسی این دو قلم ماده اولیه نشان می‌دهد که بازار هوشمند است و خودش را با نرخ‌های جهانی نزدیک می‌کند

اتفاق ناگوار آنجاست که صادرکننده اگر بخواهد ارز حاصل از صادرات خود را مواد اولیه بیاورد با نرخ‌های بازار غیررسمی در قیمت تمام‌شده منظور می‌شود، درحالی‌که اگر در صف ارز نیمایی یا همان بازار توافقی قرار گیرد، چون این نرخ با نرخ واردات توسط صادرکننده در حال حاضر حدود ۲۰ هزار تومان اختلاف دارد، انگیزه لازم برای صادرات را از دست می‌دهد، به‌عبارت‌دیگر ظرفیت صادراتی برای انواع کفش وجود دارد، ولی انگیزه لازم برای صادرکننده وجود ندارد.

به‌عنوان‌مثال در ۸ ماهه نخست سال جاری حدود ۱۸ میلیون دلار برای واردات چرم مصنوعی ارز اختصاص داده‌ شده که در مقایسه با ۸ ماهه نخست سال گذشته از نظر وزنی ۴۱ درصد و ارزشی حدود ۳۵ درصد رشد را نشان می‌دهد، این در حالی است که تولیدکنندگان چرم مصنوعی با ظرفیت‌های پایین‌تر مشغول فعالیت هستند.

از سویی نگاه به صنعت کفش به‌عنوان یک صنعت ماندگار و توانمند یک نگاه اقتصادی است که بحق هم می‌تواند درآمدزایی قابل‌توجهی برای کشور به ارمغان بیاورد، اما از سوی دیگر، شرایط برای فعالان این صنعت در بخش‌های مختلف سخت و پیچیده است.

در این شرایط ادامه فعالیت برای فعالان این صنعت بسیار دشوار خواهد بود و انتظار داریم وزارت صمت برای واردات محصولاتی که تولید داخل دارد، ارز صادراتی به‌جای ارز نیمایی یا توافقی اختصاص دهد تا تولیدکننده داخلی بتواند با آرامش خاطر بیشتری به تداوم فعالیت خود ادامه دهد.