به گزارش پرشین خودرو، اواخر آبان ۱۴۰۳ بود که مجوز افزایش ۳۰ درصدی نرخ برای محصولات سایپا و ایران‌خودرو صادر شد. پاسخ مقامات وزارت صمت در مقابل گلایه مشتریان، این بود که با این افزایش قیمت، تولید دو خودروساز دولتی به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و بازار خودرو نیز متعادل‌تر می‌شود. در جریان این تصمیم، یکی از استدلال‌های اصلی دولت هم برای تعدیل نرخ خودروهای تولید داخل، تاخیر ۱۸ ماهه در صدور مجوز افزایش نرخ و مهم‌تر از آن، زیان خالص و زیان انباشته عجیب‌وغریب خودروسازان بود.

در همان زمان مدیران شرکت‌های خودروسازی نیز در پاسخ به انتقادات مردم، مطرح کردند که با افزایش نرخ کارخانه‌ای، تولید خودرو روند افزایشی به خود می‌گیرد و مدیرعامل ایران‌خودرو نیز از آن به‌عنوان جهش تولید خودرو در آذرماه نام برد. جالب‌تر اینکه کمتر از دو هفته پس از جواز افزایش ۳۰ درصدی نرخ محصولات خودروسازان، فرشاد مقیمی رئیس سازمان گسترش (ایدرو) هم در واکنش به منتقدان، ضمن اشاره به تاثیر این تصمیم بر بهبود تولید روزانه محصولات ایران‌خودرو و سایپا از ۲۳۸۷ به ۴۰۷۱ دستگاه، از افزایش ۷۰ درصدی تیراژ تولید این دو خودروساز در دو هفته نخست آذرماه خبر داد. اما مدتی پس از انتشار این خبر، گزارشی مبنی بر آمار رسمی تیراژ این دو خودروساز در آذرماه منتشر شد که اظهارات مقیمی را نقض می‌کرد. طبق این گزارش، مجموع تولید این دو خودروساز از ابتدای سال تا پایان آبان‌ماه به‌طور میانگین، ماهانه ۷۰ هزار دستگاه بوده و پس از افزایش ۳۰ درصدی از اواخر آبان‌ماه تا پایان آذرماه نیز این دو خودروساز روی هم رفته باز هم حدود ۷۰ هزار دستگاه خودرو تولید کردند که به کلی صحت ادعای رشد تولید ۷۰ درصدی خودروسازان از سوی مقیمی را رد می‌کرد.

واکنش ایدرو به ادعای افزایش ۷۰ درصدی تولید

در یکی دو روز گذشته سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به صحت‌وسقم آمار ارائه‌شده و ابهامات مطرح شده درباره رشد ۷۰ درصدی تولید از سوی رئیس ایدرو واکنش نشان داد و تلاش کرد تا در این زمینه شفاف‌سازی کند. طبق اطلاعیه این سازمان، پس از اصلاح نرخ محصولات ایران‌خودرو و سایپا، متناسب با تغییر هزینه‌های تولید، نرخ مواد اولیه و مطالبات زنجیره‌های تأمین، آمار خودروسازان در دو هفته اول آذرماه منجر به افزایش ۷۰ درصدی تولید نسبت به روزهای قبل شد، بنابراین از نگاه سازمان ایدرو، ادعای مقیمی عین واقعیت بوده است، اما پس از انتشار اظهارات رئیس هیات عامل ایدرو، مشکلات متعددی به سبب قطعی برق و گاز شرکت‌ها و زنجیره‌های تأمین و همچنین نوسانات بازار ارز و... به وجود آمد و تولید را دچار اختلال کرد. از این جهت باوجود رشد اولیه تولید در دو هفته اول (در مطابقت با ادعای مقیمی)، از ۱۵ آذرماه به بعد دوباره تیراژ این دو خودروساز پایین آمد و همین موضوع باعث شد آمار نهایی تولیدات در آذرماه، حدود ۷۰ هزار دستگاه و مشابه با ماه‌های قبل شود. در پایان این جوابیه، سازمان ایدرو اعلام کرده که درحال‌حاضر و با پیگیری‌ها و اقدامات جبرانی، روند تولید خودروسازان دوباره روی نمودار صعودی رفته و مجموع راندمان روزانه آنها به بالای ۴ هزار دستگاه رسیده است.

در هر حال، صحت آمار اخیر ایدرو در زمینه روند صعودی تولید ناظر به انتشار آمار تولید دی ماه خودروسازان است که در روزهای آینده منتشر خواهد شد که تاکنون و براساس آخرین اطلاعات منتشر‌شده توسط سامانه کدال حکایت از روند نزولی آمار تجمیعی تولید خودروسازان در

۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد.

مقایسه آمار پاییزی تولید خودروسازان

در مهرماه سال ۱۴۰۳، سه خودروساز بزرگ کشور، ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو خلاف ماه‌های گذشته افزایش قابل‌توجهی در تولید محصولات سواری خود داشتند. این خودروسازان با تولید حدود ۸۴ هزار و ۲۴۶ دستگاه خودرو سواری در مهرماه، رشدی ۱۷ درصدی نسبت به شهریور را ثبت کردند. با این حال، تولید کلی این خودروسازان در هفت ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۵ درصد کاهش یافته است. براساس آمار، تولید خودرو سواری در سه شرکت بزرگ خودروساز روند نزولی داشته، به‌طوری که در آبان ماه نسبت به مهرماه تولید با کاهش قابل‌توجه ۲۴.۲ درصدی همراه بوده است.

مطابق این آمار سه تولیدکننده بزرگ خودرو در آبان امسال ۶۳ هزار و ۸۶۳ دستگاه تولید کردند که نسبت به مهر کاهش ۲۰ هزار و ۳۸۳ دستگاهی معادل ۲۴.۲ درصد را نشان می‌دهد. حتی در آبان نیز تولید خودرو سواری کمتر از شهریور ماه هم بوده است. اما آمار رسمی تولید سه خودروساز بزرگ کشور در آذرماه، این روزها مورد تحلیل و نقدهای زیادی قرار گرفته است. آمار منتشر شده در سامانه کدال نشان می‌دهد باوجود اینکه تولید خودروسازان بزرگ کشور در آذرماه به رقم ۷۸ هزار و ۸۰۴ دستگاه رسیده و نسبت به آبان ماه با رشد ۱۴ درصدی همراه بوده، اما نسبت به تولید ۸۴ هزار و ۲۴۶ دستگاه خودرو سواری در مهرماه امسال و آذرماه سال گذشته با بیش از ۹۱ هزار دستگاه نیز کاهشی بوده است.

علت عدم‌تاثیر اصلاح نرخ بر رشد تولید خودروسازان

بنابراین ادعای افزایش ۷۰ درصدی تولید خودروسازان در دو هفته ابتدایی آذرماه از سوی رئیس ایدرو به نظر می‌رسد صرفا برای اثبات تصمیم افزایش ۳۰ درصدی نرخ در برابر نقدها بوده است. مقایسه آمار تولید در ماه‌های اخیر و بررسی جوابیه ایدرو به‌خوبی ثابت می‌کند این افزایش قیمت، هیچ تاثیری بر افزایش تولید خودروسازان بزرگ کشور یعنی ایران‌خودرو و سایپا نداشته است.

در این‌باره یک کارشناس صنعت خودرو معتقد است که انتظار افزایش تولید خودروسازان آن هم تنها چند روز پس از اصلاح نرخ کارخانه‌ای دو خودروساز، ادعایی بسیار خوشبینانه و حتی دور از واقعیت است. به‌گفته وی، تداوم چالش انرژی (قطعی برق و گاز)، جهش نرخ ارز و ادامه زیان‌دهی خودروسازان و بدهکاری آنها به نظام بانکی و قطعه‌سازان، تردیدها در مورد اثر افزایش نرخ‌ها روی افزایش تولید را دوچندان می‌کند.

سخن پایانی

به‌تازگی سازمان گسترش (ایدرو) اعلام کرد: با پیگیری‌ها و اقدامات جبرانی، روند تولید در ۲ خودروساز بزرگ کشور دوباره به بالای

۴ هزار دستگاه در روز رسیده، اما آمارهای منتشر‌شده از جریان تولید نشان می‌دهد وضعیت خودروسازی در امسال تعریفی ندارد، چراکه نه آمار تولید، نه وضعیت کیفیت تولیدات و نه شرایط مالی خودروسازان قابل‌قبول و دفاع نیست. «افزایش نارضایتی از نرخ و کیفیت خودرو»، «کاهش تولید خودرو و افزایش تولید خودرو ناقص» و «افزایش زیان انباشته» همگی حکایت از آن دارد که حال خودروسازی ایران اصلا خوب نیست.