امروزه در کشور با توجه به مشکل کمبود آب که عاملی محدودکننده در توسعه محسوب می‌شود استفاده بهینه و چند منظوره از منابع آبی از جمله استفاده از منابع آب مورد استفاده برای کشاورزی با هدف آبزی‌پروری از راهکارهای مناسب توسعه با نگرشی بر توسعه پایدار محسوب می‌شود. تولیدات آبزی‌پروری در سطح جهان با رشد فزاینده جمعیت، در دو دهه گذشته به سرعت توسعه یافته است.آمار واطلاعات حاکی از آن است که ذخایر طبیعی آبزیان دریایی درحال‌حاضر رو به کاهش بوده و همچنین تقاضا برای مصرف آنها در حال افزایش است. با توجه به محدودیت‌های منابع آب شیرین و پیش‌بینی بروز بحران کم‌آبی در جهان در آینده نه چندان دور و ضرورت استفاده بهینه از منابع آب‌های شیرین با اولویت مصرف شرب و از سوی دیگرتقاضای روزافزون برای ماهیان دریایی در بازارهای جهانی، توجه به پرورش ماهیان دریایی در سه دهه اخیر افزایش یافته است و تلاش دولت‌ها برای توسعه پرورش ماهیان دریایی در قفس در بسیاری از مناطق جهان موجب افزایش تولید این گروه از آبزیان شده است.

مزارع آبزی‌پروری شناسنامه‌دار می‌شوند

طبق آخرین اخبار شناسنامه دارکردن مزارع آبزی‌پروری از اردیبهشت ماه با مشارکت تشکل‌های مردمی در سراسر کشور کلید می‌خورد. به گزارش مهر، سیدحسین حسینی، رئیس سازمان شیلات ایران در گفت‌وگویی رادیویی گفت: تمامی فعالیت‌های کشاورزی، مردمی محسوب می‌شود و لازم است مشارکت مردم از محل تصمیم‌سازی خوشه تولید و بازار رسانی دیده شود.

وی افزود: علاوه بر افزایش تولید، باید به مولفه‌هایی چون پایداری، تاب‌آوری و خوداتکایی با مشارکت مردم توجه شود. برنامه داریم که با مشارکت بهره برداران، همکاران مردمی ترویج (گروه همت) و تشکل‌های مرتبط از اردیبهشت ماه امسال، شناسنامه دار کردن مزارع آبزی‌پروری را آغاز کنیم.

حسینی به جذب سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات و آبزی‌پروری اشاره کرد و گفت: جذب سرمایه سال گذشته رقمی معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان بود که ۹۵ درصد آن از آورده مردمی بود.

وی تصریح کرد: این سرمایه‌گذاری از ۲.۲ همت به ۱۱.۸ همت در سال ۱۴۰۱ رسید و در سال گذشته رکورد ۲۰ هزار همتی را پشت‌سر گذاشت که این اعداد نشانگر آن است که مشارکت مردمی خواهد توانست انقلاب بزرگی در حوزه آبزی‌پروری داشته باشد.

رئیس سازمان شیلات ایران از تبدیل ۱۵ هزار چاه کشاورزی به مزارع آبزی‌پروری خبر داد و گفت: حدود ۵۰۰ هزار چاه کشاورزی در کشور وجود دارد و از آنجایی که مطابق پیش‌بینی‌های سازمان خواروبار جهانی، آب، کالای یک بار مصرف نیست در برنامه داریم که تا پایان امسال ۱۵ هزار چاه کشاورزی را به مزارع آبزی‌پروری تبدیل کنیم که بدین ترتیب، میزان تولید ۱۰۰ هزار تن افزایش خواهد یافت.

حسینی تجهیز مزارع آبزی‌پروری به ادوات مکانیزه به ویژه نانو حباب را از دیگر اقدامات مؤثر در امسال برشمرد و گفت: با افزایش تولید دو برابری آبزیان در این مزارع، تولید ۵۰ هزار تن دیگر افزایش خواهد یافت.وی ادامه داد: ایجاد بازارگاه‌های تخصصی در حوزه آبزیان و عرضه مستقیم از مزرعه تا سفره، تنوع گونه‌ای و عرضه فراورده‌های جدید آبزیان از دیگر مواردی است که برای افزایش گِرم پروتئین سفره‌های مردم مؤثر است.

افزایش صادرات آبزیان

بر اساس اخرین آمارها از میزان صادرات محصولات شیلات در سال ۱۴۰۲، گفتنی است این میزان با ۳ درصد افزایش به رقم ۳۱۰ میلیون دلار رسید.به گزارش مهر، صادرات محصولات شیلات در سال ۱۴۰۲ با ۳ درصد افزایش به رقم ۳۱۰ میلیون دلار رسید. میزان وزنی محصولات شیلات صادر شده در سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۴۹ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال ماقبل ۱۲ درصد افزایش نشان می‌دهد. این گزارش حاکی است، در سال ۱۴۰۲ صادرات میگو با ۹۸ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار، ۳۲ درصد از ارزش کل صادرات را در بین محصولات شیلات به خود اختصاص داد.در این گزارش با اشاره به اینکه کشورهای روسیه، امارات متحده عربی و چین خریداران اصلی میگو صادراتی بودند، می‌افزاید: صادرات میگو در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ماقبل به لحاظ ارزش ۲۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.گفتنی است، صادرات شیلات کمتر از ۷ دهم درصد از کل صادرات کشور بوده و در این مدت امارات، چین، روسیه و عراق بزرگ‌ترین بازار صادراتی محصولات شیلات کشور بوده‌اند.

چالش‌ها و راهکارهای رشد صنعت آبزی‌پروری در کهگیلویه‌وبویراحمد

استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های پرچالش در صنعت ابزی پروری است که در ادامه به شرح عمده معضلات این استان در توسعه صنعت آبزی‌پروری پرداخته‌ایم. گفتنی است صنعت آبزی‌پروری در کهگیلویه و بویراحمد از ظرفیت‌های مهم اقتصادی و اشتغالزایی در استان است. این صنعت با وجود مشکلاتی که دارد، ظرفیت بالایی برای توسعه دارد. تشکیل اتحادیه آبزی‌پروران می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکلات و توسعه این صنعت ایفا کند.

استان کهگیلویه و بویراحمد با برخورداری از منابع آبی غنی، ظرفیت مناسبی برای توسعه صنعت آبزی‌پروری دارد. این استان دارای بیش از یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر رودخانه، چشمه‌های فراوان و چند دریاچه است. همچنین، این استان دارای آب و هوای معتدل و مناسب برای پرورش انواع آبزیان است. گفتنی است، صنعت آبزی‌پروری در کهگیلویه و بویراحمد از سال‌های گذشته تاکنون رشد قابل توجهی داشته است.

در سال ۱۴۰۱، میزان تولید آبزیان در استان به بیش از ۱۹ هزار تن رسید که نسبت به سال پیش از آن حدود ۱۰ درصد رشد داشته است.با وجود این رشد، صنعت آبزی‌پروری در کهگیلویه و بویراحمد با مشکلاتی نیز مواجه است. مسئولان و کارشناسان حوزه شیلات استان، مهم‌ترین مشکلات بخش شیلات استان را، نبود اتحادیه آبزی‌پروران، نبود شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه آبزی‌پروری، نبود رشته دانشگاهی در زمینه شیلات در دانشگاه‌های استان و نبود مشاور با اطلاعات فنی و قانونی عنوان می‌کنند.

نبود اتحادیه آبزی‌پروران

رئیس جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد شیلات را از ظرفیت‌های مهم استان و تشکیل اتحادیه آبزی‌پروران را برای رشد این بخش از اقتصاد استان ضروری دانست.

علی معتمدی‌پور گفت: مهم‌ترین مشکل بخش شیلات در استان نبود یک تشکل بوده و با توجه به ایجاد زنجیره ارزش راهبردی شیلات، تشکیل اتحادیه آبزی‌پروران از ضروریات است. تشکیل اتحادیه آبزی‌پروران می‌تواند نقش مهمی در رفع مشکلات و توسعه صنعت آبزی‌پروری در کهگیلویه و بویراحمد ایفا کند. این اتحادیه می‌تواند با ایجاد تعامل و همکاری با دستگاه‌های متولی، زمینه را برای بهبود شرایط تولید و افزایش بهره‌وری در این صنعت فراهم کند. اتحادیه آبزی‌پروران می‌تواند با پیگیری مشکلات پرورش‌دهندگان ماهی از طریق دستگاه‌های متولی، زمینه را برای رفع این مشکلات فراهم کند. این اتحادیه می‌تواند با برگزاری جلسات مشترک با مسئولان، مشکلات پرورش دهندگان ماهی را مطرح و راهکارهای رفع آنها را ارائه دهد.علاوه بر این، اتحادیه آبزی‌پروران می‌تواند با ایجاد سازکار مناسب، زمینه را برای دریافت تسهیلات و حمایت‌های دولتی برای پرورش دهندگان ماهی فراهم کند. این اتحادیه می‌تواند با مذاکره با بانک‌ها و سایر دستگاه‌های دولتی، شرایط دریافت تسهیلات و حمایت‌های دولتی را برای پرورش دهندگان ماهی تسهیل کند.

نبود شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه آبزی‌پروری

معتمدی پور، رئیس جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد نبود شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه، نبود رشته دانشگاهی در دانشگاه‌های استان را از جمله کمبودهای این صنعت مهم در استان برشمرد.

سخن پایانی

با توجه به این چالش‌ها، فعالان صنعت پرورش ماهی در استان از اهمیت اصلاحات در سیاست‌ها و ساختارهای مربوط به این حوزه تأکید کرده‌اند. با حل این مشکلات، صنعت پرورش ماهی در استان به رونق خود باز می‌گردد و تأثیر مثبتی بر اقتصاد منطقه خواهد داشت.