در طول تاریخ، طلا همواره به عنوان یکی از ارزشمندترین دارایی‌ها و نماد ثروت، جایگاه ویژه‌ای در دل سرمایه‌گذاران داشته است. در جامعه ما نیز، خرید و نگهداری طلا به عنوان یک روش مطمئن برای حفظ ارزش سرمایه و حتی افزایش آن، مورد توجه بوده و هست. با این حال، در سال‌های اخیر گزینه‌های جدیدتری برای سرمایه‌گذاری در این فلز گران‌بها به بازار آمده‌اند که ارزش بررسی بیشتر را دارند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا یکی از این گزینه‌ها هستند که با ارائه راهکارهایی جدید، می‌توانند به عنوان جایگزینی جذاب برای خرید فیزیکی طلا مطرح شوند. در این مقاله قصد داریم نگاهی دقیق‌تر به این دو گزینه داشته باشیم و بررسی کنیم که آیا هنوز هم خرید طلا بهترین راه برای حفظ ارزش سرمایه است یا صندوق های سرمایه گذاری طلا انتخاب هوشمندانه‌تری خواهند بود؟

---

مزایا و معایب سرمایه گذاری در طلا

خرید طلا با هدف نگهداری و سرمایه‌گذاری، یکی از اصول سرمایه‌گذاری سنتی در ایران است. این روش مزایا و معایب خاص خود را به همراه دارد.

مزایای خرید طلای فیزیکی

•     کسب سود مناسب در بلندمدت
•     امکان خرید طلا در سایزها و شکل‌های گوناگون (مانند طلای دست دوم، طلای نو، طلای کم اجرت، سکه، شمش، طلای آب شده و…)

معایب خرید طلای فیزیکی

•     امکان خرید طلای تقلبی
•     ریسک گم شدن و به سرقت رفتن طلا
•     مشکلات پیدا کردن محل مناسب برای نگهداری طلا
•     نقدشوندگی طلا (همواره مشکلاتی برای فروش طلا به خصوص در حجم بالا و در روزهای غیر کاری وجود دارد)
•     لزوم پرداخت مالیات و کارمزد (به خصوص در مورد خرید طلای نو و کارکرده)

نکته: در اوایل تیرماه ۱۴۰۳ فروش طلای کارکرده در تمامی واحدهای صنفی طلا ممنوع شد.

در گذشته، دوری کردن از معایب این روش، تقریبا ممکن نبود اما در حال حاضر روش‌های زیادی برای اجتناب از این موارد وجود دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا، بهترین راهکار برای حل مشکلات مذکور به شمار می‌روند.

صندوق سرمایه گذاری طلا چیست؟

صندوق‌ کالایی مبتنی بر طلا یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار بورس است. در این روش، مدیران صندوق‌ها، سرمایه‌های خرد معامله‌گران را تجمیع می‌کنند و آن را به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف اختصاص می‌دهند. به عنوان مثال در خصوص صندوق‌های طلا، بیش از ۷۰ درصد از دارایی تجمیع شده، در گواهی سپرده کالایی سکه طلا و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. به این ترتیب معامله‌گران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، بدون فعالیت مستقیم در بازار طلا و سکه، سود کسب کنند.

مزایای صندوق سرمایه گذاری طلا

•     امکان سرمایه‌گذاری در بازار طلا با سرمایه اندک (حداقل ۱۰۰ هزار تومان)
•     حذف خطراتی مانند گم شدن، به سرقت رفتن و خرید طلای تقلبی
•     نبود مشکلاتی مانند پیدا کردن محل امن برای نگهداری طلا
•     معاف از مالیات
•     پرداخت نکردن هزینه‌های جانبی مانند کارمزد و اجرت طلا (در قالب زیورآلات)
•     استفاده از دانش و تجربه مدیران صندوق
•     نقدشوندگی بالا

معایب صندوق سرمایه گذاری طلا

•     نداشتن قدرت تصمیم‌گیری درباره نحوه سرمایه‌گذاری در بازار طلا (مدیران صندوق به جای سرمایه‌گذار در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنند.)
•     نبود امکان فروش واحدهای صندوق در روزهای تعطیل (این مشکل در رابطه با خرید و فروش طلای فیزیکی هم صدق می‌کند.)

خرید طلا یا صندوق طلا؟

پس از آشنایی با صندوق طلا و مزایا و معایب آن می‌توانیم به مقایسه دقیق‌تر طلا و صندوق طلا بپردازیم.

۱- مقایسه بازدهی صندوق طلا و طلای فیزیکی در سال ۱۴۰۳

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، در سال ۱۴۰۳ بازدهی صندوق‌های طلا (۹.۳۳ درصد) از طلای فیزیکی (۶.۱۴ درصد) بیشتر بوده است. به خصوص بازدهی صندوق مثقال آگاه، به میزان ۹.۳۷ درصد، بالاتر از میانگین صندوق‌های طلا بوده است.  لازم به ذکر است، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دلیل آزادی عمل در تغییر وزن دارایی‌ در پرتفوی خود، از ریسک پایین‌تر و پتانسیل بازدهی بالاتری نسبت به طلای فیزیکی برخوردارند.

۲- مقایسه صندوق طلا با سکه

همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید نیم‌سکه، ربع‌سکه و سکه بهار آزادی به ترتیب کمترین میزان بازدهی را در سال ۱۴۰۳ داشته‌اند. این در حالی است که مثقال با ۹.۳۷ درصد، رتبه نخست را در به دست آوردن بازدهی دارد.

نکته دیگری که در مقایسه صندوق طلا با سکه اهمیت دارد، میزان حباب سکه است. با توجه به تصویر زیر می‌توان به اختلاف میان حباب سکه امامی (۱۹.۳ درصد) و حباب صندوق‌های طلا (۴.۴ درصد) پی برد. همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که در این مورد هم صندوق مثقال، حباب کمتری نسبت به سایر صندوق‌های طلای بازار داشته چرا که حباب صندوق مثقال از ابتدای سال ۱۴۰۳ حدود ۳.۶ درصد بوده است.

سکه امامی به عنوان یکی از محبوب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در طلای فیزیکی، همواره با حباب بالایی مواجه بوده است. همین موضوع نوسانات زیادی را برای این کلاس دارایی ایجاد می‌کند؛ به طوری که در صورت شروع یک روند ریزشی، احتمال کاهش قیمت بیشتری برای آن وجود دارد. این در حالی است که این حباب در صندوق‌های طلا، در محدوده بسیار پایین‌تری قرار دارد و حتی در برهه‌هایی شاهد حباب منفی برای آن‌ها بوده‌ایم که امکان سرمایه‌گذاری در قیمت‌های ارزنده را فراهم می‌کند.

۳- روند ارزش معاملات صندوق های طلا

یکی دیگر از مواردی که می‌توان به عنوان مزیت صندوق‌های طلا در برابر طلای فیزیکی عنوان کرد، میزان نقدشوندگی واحدهای صندوق‌ها است. نمودار زیر روند ارزش معاملات صندوق‌های طلا از ابتدای سال ۱۴۰۳ را نمایش می‌دهد. صندوق‌های طلا از ابتدای سال جاری تا شهریور ماه ۱۴۰۳ به طور میانگین روزانه ارزش معاملاتی بیش از ۶۳۰ میلیارد تومان داشته‌اند که نشان از نقدشوندگی بالای آن‌ها دارد.