پژوهشگران علوم اجتماعی معتقدند، افرادی که تا سال ۲۰۳۰ در توسعه هوش مصنوعی پیشتاز باشند و به ‌ عبارتی دستی قوی بر این عرصه داشته باشند، به ‌ احتمال زیاد تا پایان قرن، حاکمان آینده جهان خواهند بود؛ حاکمانی که طریقه جهان ‌ گشایی ‌ شان نه بسان حاکمان جغرافیایی با سلاح ‌ های جنگی بلکه با کلیک ‌ هایی است که روی کیبوردهای رایانه می ‌ زنند و جهان را به تسخیر خود درمی ‌ آورند. شاید کمی ترسناک به ‌ نظر برسد، اما ناگزیریم، بگوییم هوش مصنوعی بیشتر معادله ‌ های توسعه ‌ ای را برهم ‌ زد و بشر را زودتر از آنچه فکرش را می ‌ کرد به امکانات فوق ‌ مدرن رساند. ساخت هواپیماهای بدون سرنشین و وسایل هوشمند خانگی تنها نمونه ‌ های کوچکی از دستاوردهای سیم ‌ پیچی ‌ هایی است که از مغز انسان الگوبرداری شده ‌ اند.

ترس از دست دادن شغل با رسوخ فناوری سابقه صد ساله دارد. بیایید کمی به عقب ‌ تر برویم، به سال ‌ های ۱۷۶۰ میلادی تا کمابیش یک قرن بعد از آن؛ درست زمانی که اعتراضات کارگری در اثر بیکاری و کمبود شغل به اوج رسید، تا حدی که بسیاری از کارگران در تقابل با کارفرمایان، شروع به تخریب ماشین ‌ هایی کردند که جای آنها را در خط تولید گرفته بودند؛ کارگران بیکارشده معتقد بودند ماشین ‌ های کارگذاشته شده در خط تولید بسان هیولاهای آهنی هستند که از کار بیکارشان کرده ‌ اند و از آنجا بود که ترس از دست دادن امنیت شغلی، به ‌ دلیل رسوخ فناوری در دل نیروهای کار ریشه گرفت، اما باید گفت، در ظاهر ماجرا از تعداد نیروی کار در مشاغل کاسته شده، اما از سوی دیگر، نیازمندی به نیروی کار ماهر هم افزایش پیدا کرد تا جایی که با آموزش حداقلی، همان نیروی کار دوباره به سرکارشان بازگشتند و حتی بسیاری از کارخانه ‌ ها این بار با کمبود نیروی کار ماهر مواجه شدند. اکنون صحبت از هوش مصنوعی و کارکرد ربات ‌ ها در زندگی بشری است. بسیاری معتقدند با فراگیر شدن هوش مصنوعی، تعداد زیادی از مشاغل امروزی از بین خواهد رفت و همین گزاره، ترس از فناوری را در دل بشر امروزی زنده کرده است، اما بسیاری از پژوهش ‌ ها و پیش ‌ بینی ‌ ها از پیشرفت هوش مصنوعی نشان می ‌ دهد که نگرانی از اینکه هوش مصنوعی جای شغل ‌ ها را بگیرد، بیهوده است و فوبیا از فناوری در نهایت به خود انسان ضرر می ‌ زند، چرا که پردازش ‌ های سریع و هوشمند اطلاعات می ‌ تواند پاسخگوی بسیاری از مسائل و مشکلات باشد و خوب است به ‌ عنوان یک فرصت به آن نگاه شود.

با نگاهی گذرا به دستاوردهای امروزی می ‌ توان گفت که هوش مصنوعی کمک ‌ کننده و به ‌ طوردقیق ‌ تر دستیار انسان است و می ‌ تواند انسان را سریع ‌ تر و در بستر مطمئن ‌ تر به اهدافش برساند، اما هنوز نمی ‌ توان ادعای جایگزینی آن را داشت. البته شاید هیچ ‌ گاه نتوان چنین ادعایی را هم مطرح کرد، چرا که به ‌ قول فلسفیون، ‌ ماده هیچ ‌ گاه نمی ‌ تواند صاحب منطق و روح انسان شود. گفتنی است، هوش مصنوعی تنها می ‌ تواند کمک زیادی به دیده شدن افراد با هر توانایی کند، بنابراین ماشین ‌ ها و هوش مصنوعی هیچ ‌ گاه جای انسان را نمی ‌ گیرند؛ اما هر جایی که نیاز به راه ‌ حل باشد، بهترین کمک ‌ کننده به انسان هستند. بشر امروز ناگزیر از پذیرفتن این واقعیت است که در آینده بسیار نزدیک، هوش مصنوعی در بسیاری از مسائل زندگی وی وارد خواهد شد و زمانی اتفاق خوشایند می ‌ افتد که خود را با آن وفق دهیم و کارکردهای آن را در نظام شغلی خود وارد کنیم و از آن در راستای کاهش مصرف و ذخیره انرژی بهره بگیریم. برای مثال، هوشمندسازی در مصرف آب شهری و صنعتی یا هوشمندسازی در تعیین درجه دمای ساختمان ‌ ها که نمونه ‌ ای از این دستاوردها است، به ‌ صورت پایلوت و در یک مقیاس کوچک راه افتاده، اما تصور کنید برای هوشمندسازی شیرآلات مصارف آب شهری، چه تعداد نیروی کار باید برای ساخت تجهیزات و نصب ابزارهای هوشمند و اندازه ‌ گیری میزان مصرف، جذب مراکز مربوطه شوند و به کار بپردازند. بی ‌ شک آموزش افراد باسابقه در عرصه ‌ های گوناگون، نه ‌ تنها باعث رفع نگرانی ‌ ها درباره از دست دادن شغل می ‌ شود، بلکه یادگیری و موثر بودن در فضای شغلی به کارکنان انگیزه چند برابری می ‌ دهد.

باید گفت کاربرد علم بی ‌ شک در چنین زمانه ‌ ای می ‌ تواند شیرین ‌ تر از آموزش و فراگیری آن باشد؛ تصور اینکه فرمول ‌ های عددی که سده ‌ ها پیش از سوی دانشمندان طراحی شد و تنها در کتاب ‌ های دانشگاهی میان دانشمندان رد و بدل می ‌ شد، این بار در جریان زندگی بشر قرن بیست ‌ ویکم کارآمدی خود را نشان داده است، ذوقی به ‌ همراه می ‌ آورد که نسل ‌ های قبل از درک آن بی ‌ بهره بودند. اینجا است که می ‌ فهمیم ما چقدر خوش ‌ شانس بودیم که در عصری زیسته ‌ ایم که نامش دوران رخ ‌ نمایی هوش مصنوعی است. بنابراین، بهتر است قدر این سیم ‌ پیچی ‌ های فرمول ‌ بندی ‌ شده با الگوهای متفاوت را بدانیم و بدون ترس، اجازه رسوخ و ورود آنها را به زندگی خود بدهیم.