اصلاح ساختار معدنی پشتیبان اقتصاد غیرنفتی
بخش معدن ایران به‌دلیل دارا بودن ظرفیت‌های متعدد، می‌تواند نقطه اتکای مهم اقتصاد کشور باشد، اما این اتفاق و رونق اقتصاد بخش معدن نیازمند زیرساخت‌های متعددی است. وجود مشکلات مختلف در بخش معدن باعث شده فعالیت‌های این حوزه با چالش‌ها و دست‌اندازهای اغلب بزرگ و مهمی مواجه شود.
اصلاح ساختارها، رویکردها و برخی سیاست‌گذاری‌هایی که توسط نهادهای دولتی بخش معدن اتخاذ می‌شوند، می‌تواند تاثیر بسزایی در باز شدن این گره‌ها داشته باشد.
بلوغ ساختاری بخش معدن
معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر ضرورت تمرکز بر توسعه فناوری حوزه‌های معدنی، تحقق هدف جایگزینی نفت با معدن را با اصلاح ساختارها، رویکردها و برخی سیاست‌گذاری‌ها در این بخش ممکن دانست.
به گزارش ماین‌نیوز، رضا محتشمی‌پور در دیدار با فعالان و اعضای تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی با تشریح تکالیف و وظایف معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت، اظهار کرد: صدور مکرر قواعد، بخش معدن و صنایع معدنی را با مشکلات جدی مواجه کرده که با آسیب‌شناسی انجام شده و بهره‌مندی از نظرات و دیدگاه‌های نخبگان این بخش در مسیر اصلاح ساختارها و سیاست‌گذاری‌ها هستیم.
وی با تبیین اهمیت حوزه تنظیم بازار محصولات معدنی، خاطرنشان‌کرد: انحصار همواره با مداخله‌های حکومتی همراه بوده و فقط با قاعده‌مند کردن مداخلات است که می‌توانیم مسیر تنظیم بازار قاعده‌مند را هموار کنیم.
معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت‌های فکری و مشورتی فعالان، انجمن‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی، تاکید کرد: بهره‌گیری از ظرفیت‌ها، توانمندی‌ها و دیدگاه‌های بخش خصوصی نه فقط در مرحله احصای مشکلات، بلکه تا پیگیری اجرای راه‌حل‌های ارائه‌شده و محقق شدن نتایج تصمیمات اتاق‌های فکر مشورتی ادامه خواهد داشت.
محتشمی‌پور، بلوغ ساختاری بخش معدن و صنایع معدنی را در وضعیت مطلوبی دانست و بر لزوم جبران عقب‌ماندگی‌های این بخش با تمرکز بر توسعه فناوری تاکید کرد.
مزایای بهره‌مندی از فناوری
وی موضوع توسعه فناوری بخش معدن را مورد تاکید جدی وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرد و افزود: بهره‌مندی از فناوری و دانش روز جهان همراه با استفاده درست از ظرفیت‌های خوب داخلی می‌تواند اهداف بلندمدت بخش معدن را با سرعت محقق کند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین به موضوع گستردگی حجم ارجاع روزمره به این معاونت و دفاتر و شوراهای مستقر در آن اشاره کرد و گفت: با بررسی‌های انجام‌شده به‌نظر می‌رسد بیش از موضوع افزایش اختیارات و تفویض‌های انجام شده، عدم بهره‌مندی استان‌ها از تفویض اختیارات قبلی، حجم انبوهی از ارجاعات به این معاونت را موجب شده که در اصلاح ساختارها و فرآیندها، این مهم باید مورد بازنگری و توجه ویژه قرار گیرد.
وی با انتقاد از فرهنگ مصرف‌گرایی در جامعه، رعایت نشدن سهم تولید و تنظیم زیست کشور براساس مصرف‌گرایی را از مشکلات ریشه‌ای حوزه تولید عنوان و اظهار کرد: در بسیاری از کشورها حتی کشورهای جهان سوم مصارف خانگی انرژی تابع مصرف تولید کشور است و در کشور ما نیز باید با اصلاح مدل‌های غلط توزیع انرژی و فرهنگ مصرف‌گرایی، توجه بیشتری به تولید داشته باشیم. شرکت‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی کشور از ابتدای امسال تا پایان مهر ۷ میلیارد و ۵۹ میلیون دلار انواع محصولات صادر کردند؛ آماری که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۰۵ درصدی را نشان می‌دهد.
خراسان جنوبی، پیشتاز در تحول زمین‌شناسی
رئیس سازمان زمین‌شناسی با بیان اینکه خراسان جنوبی به‌عنوان نخستین استان اجرای طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور انتخاب شده، گفت: تاکنون حدود ۵۰ درصد مساحت استان خراسان جنوبی ازسوی ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی تحت عملیات ژئوفیزیک هوایی قرار گرفته و آنومالی‌های خوبی نیز شناسایی شده است.
به گزارش دنیای معدن، دولت سیزدهم در ۱۰۰ روز اول فعالیت خود فعال‌سازی اقتصاد معدن در خراسان جنوبی که از تاکیدات رئیس‌جمهوری در سفر به این استان بود را با اقدامات عملی در دستور کار قرار داده، به‌طوری که خراسان جنوبی نخستین استان اجرای طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور انتخاب شد. این استان کویری و مرزی با دارا بودن ۶۹۸ معدن مختلف با ذخیره قطعی حدود ۷ میلیارد تن و اشتغال بیش از ۱۳ هزار نفر یکی از ۵ استان معدنی کشور محسوب می‌شود. این استان باتوجه به ساختار زمین‌شناسی آن از ذخایر غنی معدنی با تنوع قریب به ۵۰ نوع ماده معدنی برخوردار است که زغال سنگ، منیزیت، خاک‌های صنعتی، سنگ‌های تزئینی، بنتونیت، کرومیت، سنگ آهن، دولومیت، آندالوزیت، مرمریت، بازالت، طلا، مس، سیلیس، فلورین، پتاس، سرب و روی از مهم‌ترین مواد معدنی در این استان پهناور هستند.
ظرفیت‌های معدنی کشور
اما این ذخایر ارزشمند که با آنها به تنهایی می‌توان یک یا چند استان را اداره کرد و بخش زیادی از آن هنوز پنهان است، باید اکتشاف، استخراج و سپس در قالب صنایع معدنی، فرآوری شود تا ارزش افزوده و توسعه اقتصادی را برای استان و کشور به همراه داشته باشد.
علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه تاکنون بیشتر به معادن سطحی توجه کرده‌ایم، گفت: براساس آمار موجود میزان ذخایر زمین‌شناسی کشور حدود ۶۰ میلیارد تن است، اما در حقیقت حدود ۳۷ تا ۴۰ میلیارد تن ذخیره در کشور وجود دارد. وی با بیان اینکه حدود ۶۲ درصد این میزان مربوط به مصالح ساختمانی از جمله شن، لاشه، ماسه و انواع سنگ‌ها است، ادامه داد: حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد ذخایر معدنی کشور مواد فلزی و بقیه غیرفلزی است، اما به‌طور کلی باتوجه به موقعیت خاص زمین‌شناسی کشور آمار درستی در اختیار نداریم. شهیدی اظهار کرد: باتوجه به موقعیت زمین‌شناسی کشور باید به فکر ذخایر عمقی و پنهان هم باشیم و امیدواریم بتوانیم میزان ذخایر کشور را به ۱۰۰ میلیارد تن افزایش دهیم.
امضای تفاهمنامه با سازمان نظام مهندسی معدن
رئیس سازمان زمین‌شناسی از انعقاد تفاهمنامه‌ای با سازمان نظام مهندسی معدن خبر داد و ابراز امیدواری کرد از این طریق بتوانیم به نیروی انسانی مناسبی دست یابیم، چون این پروژه آخر نیست و در استان‌های دیگر هم آن را ادامه خواهیم داد. تاکنون حدود ۵۰ درصد مساحت استان خراسان جنوبی ازسوی ایمیدرو و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی تحت عملیات ژئوفیزیک هوایی قرار گرفته و آنومالی‌های خوبی نیز شناسایی شده است. باتوجه به ظرفیت‌های موجود در بخش معدن خراسان جنوبی، اجرای طرح تحول در بخش زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی، نقطه عطفی برای گسترش فعالیت‌های معدنی در این استان پهناور خواهد بود.
سخن پایانی
ایران دارای ۸۱ نوع ماده از انواع مختلف مواد معدنی است. ذخایر اثبات‌شده سنگ‌آهن ایران به مقدار ۲.۷ میلیارد تن (۰.۸ درصد کل ذخایر جهان) و ذخایر سنگ معدن مس به مقدار ۲.۶ میلیارد تن (۰.۴ درصد از ذخایر جهانی) است. ایران همچنین دارای ۱۱ میلیون تن روی (۴ درصد ذخایر جهانی) است. کل ذخایر اثبات‌شده معادن ایران حدود ۶۰ میلیارد تن برآورد شده که با اجرای اولویت نخست اکتشافی کشور در گستره‌‌ای به مساحت ۵۰۰ هزار کیلومترمربع، انتظار می‌رود به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد؛ از این رو بخش معدن و صنایع معدنی یکی از حوزه‌های مهم و اثرگذار در تولید و تجارت کشور به‌شمار می‌آید.
