سازمان زمین‌شناسی از توان بالایی برای اجرای فعالیت‌های اکتشافی برخوردار است. تاجایی که به اعتقاد مدیران این سازمان، توان حضور در سایر کشورها برای اجرای فعالیت‌های اکتشافی را دارد. هرچند انتظار می‌رود در درجه نخست بهبود شرایط معدنکاری در اولویت سیاست‌های دولتمردان باشد.

صادرات توان معدنی

سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، دانش اکتشاف معادن در بیرون از مرزهای ایران را دارد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: این سازمان همواره به تولید اطلاعات‌پایه زمین‌شناسی در کشور پرداخته است.

به گزارش روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، علیرضا شهیدی، با بیان این‌که بالغ‌بر ۱۱ لایه اطلاعات زمین‌شناسی در کشور در حال تهیه است، افزود: این لایه‌ها شامل زمین‌شناسی، زمین‌شناسی اقتصادی، زمین‌شناسی ژئوشیمی، ژئومتیکس، ژئوفیزیک (هوایی و زمینی)، زمین‌شناسی دریایی (رسوب‌شناسی، ژئومورفولوژی و آلاینده‌های ژئوشیمی سواحل)، مخاطرات زمین‌شناسی (آب‌شناسی، فرونشست و مهندسی) است که منجر به تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی در مقیاس یک پنجاه‌هزارم می‌شود.

به گفته وی، در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور دانش موجود جهت انجام مطالعات اکتشاف معادن در بیرون از مرزهای جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت؛ با بیان این‌که در گذشته تجربیات بسیار مناسبی در بخش اکتشاف در دیگر کشورها داشتیم، خاطرنشان کرد: در دهه ۱۳۸۰ در کشورهای امریکای لاتین، آسیای میانه و افریقا مطالعات اکتشافی خوبی را انجام داده‌ایم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: علاوه بر انجام اکتشافات سطحی از طریق تولید نقشه‌های زمین‌شناسی و ژئوشیمی می‌توانیم در دیگر کشورها فعالیت کنیم و همچنین این ظرفیت نیز وجود دارد که در اکتشافات عمیق و استفاده از لایه کاربردی ژئوفیزیک هوابرد نیز به فعالیت بپردازیم.شهیدی تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران به روش‌های جدید مطالعات ژئوفیزیک مگنتوتلوریک (MT) و دستگاه‌های ژئوفیزیک زمینی بسیار پیشرفته تجهیز شده که از این تجهیزات می‌توانیم در اکتشافات دیگر کشورها استفاده کنیم.

رونق اکتشافات معدنی با تزریق اعتبار

رضا جدیدی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: با توجه به نام‌گذاری سال ۱۴۰۳ از سوی مقام معظم رهبری به‌عنوان سال «جهش تولید با مشارکت مردم»، رئوس برنامه‌های ما در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور که رویکرد تحولی وجهشی دارد، مشتمل بر برنامه‌های تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی است که هدف کلی آن تسریع در روند تولید اطلاعات‌پایه زمین‌شناسی- اکتشافی و شناسایی ذخایر معدنی جدید در کشور است.

وی این رویکرد را منجر به افزایش تولید و رونق‌بخش معدن کشور دانست و اظهار کرد: اکتشاف حلقه آغازین فعالیت‌های بخش معدن است و طرح تحول زمین‌شناسی از آغاز دولت سیزدهم و در سال ۱۴۰۰ در حال اجراست و طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده مقرر که ۲۶۲ هزار و ۵۰۰ کیلومترمربع از سطح کشور در طی برنامه ۵ ساله هفتم پیشرفت، مورد پیمایش‌های چهارگانه زمین‌شناسی، اکتشافات ژئوشیمیایی، زمین‌شناسی اقتصادی و اکتشافات به روش ژئوفیزیک هوابرد قرار گیرد که مجموع پیمایش‌ها را به بیش از یک‌میلیون کیلومترمربع خواهد رساند.

جدیدی افزود: علاوه بر اجرای عملیات چهارگانه زمین‌شناسی و اکتشافی، برنامه دیگری در حوزه زمین‌شناسی دریایی در دستور کار داریم که رویکرد اصلی آن شامل مواردی چون توسعه زیرساخت‌های ساحلی و دریایی، تولید اطلاعات‌پایه و توسعه اقتصاد دریا محور است و طی آن قرار است نسبت به تولید اطلاعات‌پایه در محیط‌های ساحلی و دریایی اقدام شود.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور با تاکید بر اینکه این برنامه از سال گذشته آغازشده و در حال تکمیل آن هستیم، خاطرنشان کرد: در حوزه زمین‌شناسی دریایی، تولید اطلاعات رسوب‌شناسی، ژئوشیمیایی و آلاینده‌های زیست‌محیطی و ژئومورفولوژی را در دستور کار داریم که منجر به تحولی بسزا در حوزه توسعه دریا محور کشور خواهد شد. وی اظهار کرد: در کنار این‌ها رویکرد جدید شناسایی و پی‌جویی منابع معدنی در محیط‌های ساحلی و دریایی را موردتوجه قرار داده‌ایم.

جدیدی اضافه کرد: برنامه تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی کشور در دو سال و نیم گذشته دارای پیشرفت ۲۵ درصدی بوده، به این معنا که به یک‌چهارم از اهداف خود در این طرح رسیده‌ایم و این میزان پیشرفت، عدد خوبی است و پیش‌بینی می‌شود روند جهش و بهره‌وری و افزایش تولید را با انتظار پیشرفت ۴۰ درصدی این طرح تا پایان امسال داشته باشیم.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از اجرای برنامه‌های جدید در این سازمان خبر داد و گفت: تقریباً ۴۰۰ پروژه در حال اجرا و جدید داریم که امیدواریم با پشتیبانی هدفمند و تخصیص مناسب منابع مالی و انسانی به اهداف خود نائل شویم.

جدیدی تاکید کرد: تولید اطلاعات نیاز کشور برای توسعه است، ضمن آنکه این اطلاعات برای حوزه‌های معدنکاری، عمران، مدیریت بحران، زیرساخت و منشأ‌یابی و پایش مخاطرات طبیعی زمین‌شناختی بسیار حیاتی است.مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اضافه کرد: یکی از برنامه‌های مؤثری که امسال سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با همکاری مؤلفه‌های دولتی بخش معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت شامل ایمیدرو و معاونت معادن و فرآوری مواد در دستور کار دارد، ایجاد پایگاه جامع داده‌های علوم زمین کشور است.

وی با بیان اینکه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نزدیک به دو دهه است که پایگاه ملی داده‌های علوم زمین را راه‌اندازی کرده، گفت: با توجه به تکلیف این سازمان در بند ۲ ماده ۴۸ برنامه هفتم پیشرفت در خصوص تجمیع و انتشار داده‌های اکتشاف و زمین‌شناسی کشور، برنامه‌ای را مبنی بر ایجاد پایگاه جامع علوم داده‌های زمین به تأیید وزیر صنعت، معدن و تجارت رساندیم.

جدیدی ادامه داد: تزریق منابع مالی پیش‌شرط افزایش روند پیشرفت تولید اطلاعات‌پایه زمین‌شناسی و اجرای برنامه‌های اکتشاف حاکمیتی کشور است.

وی در خصوص اعتبارات این سازمان برای تولید اطلاعات‌پایه زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی افزود: اجرای طرح تحول زمین‌شناسی به منابع حقوق دولتی معادن وابسته است؛ با توجه به برنامه‌ای که هرساله در کمیته مشترک راهبری توافقنامه سه‌جانبه بخش معدن اعلام می‌کنیم، در دو سال گذشته منابع متوسطی در اختیار ما قرار گرفت و تقریباً بین ۳۰ تا ۵۰ درصد منابع به ما تخصیص داده شد.

وی ادامه داد: کل اعتباراتی که برای طرح تحول و ژئوفیزیک هوایی در سال مالی ۱۴۰۲ دریافت شده حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بوده و در سال مالی ۱۴۰۱ این میزان حدود ۳۲۰ میلیارد تومان بوده و این اعداد اصلاً قابل‌مقایسه با ظرفیت‌های کشور در حوزه زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیست و سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه ناچیز است.جدیدی، با بیان اینکه ظرفیت‌های سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور ازنظر نیروهای انسانی متخصص و تجهیزات فنی بسیار بیشتر از این میزان اعتبارات است، خاطرنشان کرد: برنامه ما برای توسعه اکتشاف در سال گذشته حدود ۲ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان حدود ۶۰۰ میلیارد تومان به ما اختصاص داده شد که این عدد بسیار ناچیز است.

سخن پایانی

امید می‌رود امسال با برنامه‌های اجرایی در حوزه زمین‌شناسی و اکتشاف، از محل حقوق دولتی معادن، اعتبارات خوبی به این سازمان اختصاص داده شود تا بتوانیم رونق اکتشاف معدنی را در کشور شاهد باشیم.