براساس آمار، بیش از ۳ میلیون واحد صنفی در زمینه‌های گوناگون تولیدی، توزیعی، خدماتی و خدمات فنی در طیف وسیعی از فعالیت‌ها در زنجیره تامین فعالیت می‌کنند؛ بنابراین می‌توان گفت اصناف بزرگ‌ترین بخش اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهند. حال این بزرگ‌ترین بخش اقتصاد کشور خود درگیر مشکلات بسیاری است که سال‌ها برای رفع آن تلاش می‌کند و ثمره خوبی نمی‌بیند. در کنار این مشکلات شاهد سنگ‌اندازی‌های بسیاری توسط دولت برای اصناف هستیم که باری به مشکلات آنها اضافه خواهد کرد. متاسفانه اصناف از هیچ‌گونه تسهیلات دولتی و بانکی استفاده نمی‌کنند و اگر در طول حیات خود از تسهیلاتی به‌ویژه در بخش بانکی استفاده کرده‌اند، به‌واسطه سرمایه‌گذاری‌ها و پس‌اندازهایی بوده که ازسوی خود آنها در بانک‌ها انجام شده است.

این در حالی است که اصناف و چالش‌های آنها می‌تواند مشکلات بزرگی را برای معیشت خانواده‌ها ایجاد کند و حتی چرخش چرخ اقتصاد را متوقف کند.

بیشتر مشکلات اصناف بارها مطرح شده که نتیجه مطلوبی نداشته، اما باز هم می‌گوییم تا شاید صدای‌مان به گوش دولت جدید برسد. حال به‌مناسبت روز اصناف درددل فعالان این بخش بزرگ اقتصاد را می‌شنویم تا شاید چاره‌ای برای آنها پیدا شود.

چند سالی است که اول تیر به‌نام روز اصناف نام‌گذاری شده است. در این سال‌ها همواره بر نقش اصناف در اقتصاد تاکید شده و همه خواستار پررنگ شدن حضور اعضای این رسته در اقتصاد بوده‌اند، اما در واقع این قشر در حالی که همیشه در خط مقدم فعالیت‌های مختلف بوده‌اند، کمترین سهم را از حمایت‌های دولت داشتند.

کارها روی زمین می‌ماند

محمدرضا فرجی ‌تهرانی، نایب رئیس اتاق اصناف: به‌تازگی آقای سبحانیان تفاهمنامه‌ای را بابت انجام کلیه امور مالیاتی با یک شرکت خصوصی از شرکت‌های پیشخوان دولت منعقد کردند که کلیه امور مالیاتی را به آن شرکت واگذار کردند. در نتیجه همه پیشخوان‌های دولت باید از این شرکت نمایندگی بگیرند. این مورد خلاف قانون است و فکر می‌کنم خلاف تفکر اداری است. مگر یک شرکت خصوصی از پس چنین امر بزرگ دولتی بر خواهد آمد؟ در نهایت این کار مردم است که زمین خواهد ماند. این موضوع از دغدغه‌های اصلی مردم است، زیرا درگیری بزرگی را برای همه مودیان به‌وجود خواهد آورد.

لزوم مشورت با فعالان هر حوزه پیش از تصمیم‌گیری

مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران: یک تیر، روز ملی اصناف را به بازاریان و فعالان این عرصه تبریک می‌گوییم. یک تیر روز اصناف بر تلاشگران عرصه اقتصاد و کسب‌وکار کشور گرامی باد.

فرش دستباف، یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی از سالیان دور به‌عنوان نماد معرفی کشور و یکی از شاخص‌های شناخت فرهنگ ملی ایران به‌شمار می‌رود. همچنین توسعه و رونق این صنعت، آثار مثبتی بر اقتصاد کشور خواهد داشت. ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، ایجاد ارزش افزوده، درآمد ارزی و افزایش صادرات و همچنین رونق و توسعه زندگی روستایی از مزیت‌های این صنعت است.

 بررسی وضعیت تولید و صادرات فرش دستباف کشور نشان می‌دهد در صورت عدم حمایت‌های لازم و مناسب از این صنعت در آینده نزدیک باوجود کشورهای رقیب تولیدکننده این محصول در جهان، شاهد افول صنعت فرش در کشور و از دست رفتن بازارهای خارجی خواهیم بود.

مشکل عمده این محصول که بخش عمده آن در بازارهای جهانی عرضه می‌شود، تعهدات ارزی است، اما باتوجه به سال‌های رکودی که پشت سر گذاشته‌ و در پیش داریم و عدم تبلیغ در بازارهای هدف که خود نیازمند هزینه هنگفتی است، نمی‌توان در یک مدت معین نسبت به برگشت ارز حاصل از صادرات چشم داشت. این چالش بزرگ صنعت فرش است. بزرگ‌ترین تبلیغ برای عرضه هر کالایی در کشور تولیدکننده است و بهترین مکان برای تبلیغ نمایشگاه‌های بین‌المللی که کشورهای صاحب کالا با پرداخت سوبسید و تسهیلات گوناگون به تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان فرصت شرکت در آنها را می‌دهند، اما متاسفانه در ایران نه‌تنها به مسئله حضور در نمایشگاه‌ها در رابطه با فرش دستباف کمک نمی‌شود، بلکه از برگزاری نمایشگاه نیز به‌دلایل گوناگون جلوگیری می‌شود. برخی از مدیران دولتی نیز که باید حامی این هنر-صنعت باشند، خودسرانه و بدون مشورت در تاریخ و نحوه برگزاری نمایشگاه اخلال ایجاد می‌کنند و باید پاسخگو باشند. برای مثال تاریخ برگزاری نمایشگاه فرش را در سال ۱۴۰۳ بدون هماهنگی از اول شهریور به ۸ شهریور انتقال داده‌اند.برای برون‌رفت از مشکلات یادشده تدوین استراتژی ازسوی نهادهای مرتبط، به‌ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت لازم و ضروری است.

در پایان سوالی از مسئولان مربوطه دارم؛ آقایان شما که با تصمیم‌های نابجا موجب خودتحریمی این هنر هستید، آیا سیاست‌ها‌ی‌تان با کسانی که فرش دستباف را از خارج تحریم کرده‌اند، همسو نیست؟

آزادسازی واردات مواد اولیه

علیرضا عباسی، رئیس اتحادیه درودگران و مبلسازان تهران:  چالش اصلی صنف ما تامین مواد اولیه است که سال‌هاست با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. هنگامی که به تولید داخل افتخار می‌کنیم، اما قادر به رفع کامل نیاز نیستیم، مواد اولیه قاچاق بازار را فرا می‌گیرد. اگر دولت قصد حمایت از تولید و صنعت را دارد، باید ورود مواد اولیه را آزاد کند. مهم‌ترین چالش مربوط به تامین پارچه‌های رومبلی است که در حال ‌حاضر بازار آن از کالای قاچاق پر شده، زیرا این ممنوعیت واردات مواد اولیه که به‌بهانه حمایت از تولید داخل رخ داده، موجب کاهش کیفیت تولیدات نیز می‌شود. از سوی دیگر با ادامه این روند محصول نهایی با نرخ بالاتری به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد و منجر به کاهش قدرت خرید خواهد شد. متاسفانه دلالان میان تامین‌کننده مواد اولیه و تولیدکننده قرار گرفته و نرخ را بالا می‌برند.

مشکل دیگر نیز مالیات تورم است؛ روز به روز کالا گران‌تر می‌شود و تراکنش مالی اصناف بالا می‌رود، این در حالی است که حال کالا کمتری به فروش می‌رسد. نرخ بالای مالیات اجاره نیز چالشی بزرگ است که عدالتی در آن وجود ندارد و مالیات اجاره برای واحدهای صنفی در مناطق بالای شهر و پایین شهر برابر است.

تبعیض ایجاد نکنید

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی: متاسفانه سال‌هاست که مشکلات صنف لوازم خانگی را پیگیری می‌کنیم، اما هیچ نتیجه مثبتی دریافت نکرده‌ایم. مهم‌ترین چالش صنف ما فروشگاه‌های بزرگ، دخالت بانک‌ها، عدم سرمایه‌گذاری بانک‌ها در تولید و دستفروشی کالا است که تقریبا از زمان احداث فروشگاه‌های بزرگ درگیر این چالش‌ها هستیم. این در حالی است که سرمایه‌گذاری ابتدا باید به بخش تولید برسد و در ادامه توزیع جایگاه خود را پیدا کند.

طی سال‌های اخیر بنا بر اتفاقات مختلف از جمله رشد تورم در بخش تولید و بازار، قیمت‌ها افزایش یافت و توان مردم نیز برای خرید رو به زوال رفت. این در حالی است که در برخی از مواقع و حتی در بخش فروش تعدادی از اقلام، این رکود به ۹۰‌درصد نیز رسیده و این اتفاق خوشی نه برای بازار و نه صنعت لوازم خانگی است، چراکه عمق رکود بازار لوازم خانگی در سال جاری بیشتر شده است. همچنین متاسفانه در صداوسیما شاهد تبلیغاتی علیه کسبه هستیم. تبلیغاتی که در رسانه ملی پخش می‌شود، بسیار عجیب است. لوازم خانگی در سال ۱۴۰۳ هیچ افزایش قیمتی نداشته و کسبه کالای خود را به‌دلیل رکود بازار زیر نرخ عرضه می‌کنند. این تبلیغات بسیار خنده‌دار است و تنها حکم فریب دارد. در بازار لوازم خانگی همچنان رکود پابرجا است. وقتی ۲۴ساعته تبلیغ می‌شود کالای موردنیازتان را به نرخ پارسال بخرید، در صورتی که کسبه با نرخ پایین‌تری در حال فروش هستند، اما امکان تبلیغ ندارند، مشخص است که وضعیت بازار مطلوب نخواهد بود.

یکی دیگر از چالش‌های صنف ما مربوط به سازمان حمایت است. براساس اعلام سازمان حمایت باید کالای فروخته‌شده بدون کاهش ریالی پس گرفته شود، اما متاسفانه در فروشگاه‌های بزرگ این اتفاق رخ نمی‌دهد. افراد بسیاری پس از انعقاد قرارداد و با پرداخت مبلغ کل نتوانستند هزینه پرداخت‌شده‌شان را برگردانند. اگر چیزی قانون است، باید برای همه یکسان اجرا شود؛ والا یک نوع تبعیض است. ذکر این نکته نیز ضروری است که فاکتور فروخته‌شده توسط واحد صنفی در تراکنش مالی ثبت و مالیات از آن اخذ می‌شود.

حمایت بیجا نکنید

احمد شریفان، رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوای تهران:

گرانی کاغذ از مشکلات اصلی است. در حال ‌حاضر چاپ کتاب برای یک ناشر هزینه زیادی دارد. تا حدود ۲ سال پیش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، یک‌سوم کتاب‌های منتشرشده را خریداری می‌کرد که حالا به‌دلیل کمبود بودجه این خرید متوقف و مشکلات مالی بسیاری برای ناشران ایجاد شده است. از سوی دیگر تنها چند کارخانه داخلی توان تولید کاغذ تحریر را دارند و واقعیت این است که هنوز به درجه‌ای از فناوری نرسیدیم که در تولید کاغذ خودکفا شویم. تولید کاغذ درجه 2 و بی‌کیفیت آن هم با مواد اولیه خارجی تولید نیست، بلکه مونتاژ است. به‌نظر می‌رسد حمایت از تولید کاغذ در شرایط فعلی، حمایت از تولید محصول بی‌کیفیت و عقب‌ماندن از بازارهای جهانی است.

تولیدکننده را دریابید

محمدعبداللهی، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان اشیای قدیمی و صنایع‌دستی تهران: به‌دلیل مشکلات بسیاری که وجود دارد، تولیدکنندگان نیز رمقی برای تولیدات تازه و روزآمد ندارند. گرانی مواد اولیه، مزد کارگر، ابزار و تعرفه واردات رنگ موردنیاز موجب افزایش نرخ نهایی کالا شده است. همچنین چالش اصلی دیگر مربوط به بسته‌بندی کالا است. اگر در این حوزه کمک‌هایی به صادرکننده شود، امکان دستیابی به بازارهای هدف بسیاری را داریم، زیرا از این طریق می‌توان نظر بسیاری از مشتریان را جذب کرد.

مالیات ارزش‌افزوده، چالشی بزرگ

رضا کنگری، رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی:  اصلی‌ترین چالش صنف بنکداران موادغذایی مالیات ارزش‌افزوده است که این صنف را به سمت تعطیلی برده است. براساس اطلاعیه سامانه جامع امور گمرکی نرخ ۱۰ درصد مالیات ارزش افزوده از ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ اعمال می‌شود. باید مالیات ارزش‌افزوده پرداخت شود، اما اخذ این نوع مالیات به‌صورت زنجیره‌ای صنف را متضرر کرده است. بارها نیز پیگیری‌های لازم را انجام دادیم، اما هیچ جوابی نگرفتیم.  همچنین در پی تغییر نرخ مالیات ارزش افزوده کالاهایی همچون چای و حبوبات و ماکارونی برخی واردکنندگان، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و کسبه ‌دست به تخلفاتی می‌زنند که باعث به‌هم ریختگی بازار می‌شود.

سخن پایانی

اصناف درگیر چالش‌های بسیاری هستند که متاسفانه پیش از رفع آنها با چالش دیگر روبه‌رو می‌شوند. حال که اوضاع اقتصادی مردم چنگی به دل نمی‌زند و اصناف نیز ارتباطی مستقیم با این موضوع دارند؛ حال که کار و کاسبی اصناف کساد است، کاش سنگ‌های بزرگی چون موارد ذکرشده را پیش پای آنها نیندازید. امید است دولت جدید تمام تلاش خود را برای رفع این چالش‌ها به کار گیرد.