چالشهای تجدیدپذیرها
مهدی حاجیپور کارشناس انرژی
بهطورکلی، نرخ تعرفههای تجهیزات یکی از بزرگترین چالشهای پیشروی انرژیهای تجدیدپذیر بهشمار میرود. باوجود اینکه این نرخها در ماههای اخیر بروزرسانی شدهاند، هنوز هم برای سرمایهگذاران جذابیت چندانی ندارند. بهگونهایکه سرمایهگذاری در بانک و دریافت سود ماهانه از آن، بهمراتب سودآورتر از سرمایهگذاری در انرژیهای خورشیدی، بادی، برقابی و... بهنظر میرسد و از نظر اقتصادی، توجیهپذیر نیست. این موضوع، نخستین چالشی است که انرژیهای تجدیدپذیر با آن مواجهند. چالش دیگری که وجود دارد، کمتوجهی به انرژی بادی است که کمتر به آن پرداخته میشود. در حالی که توسعه انرژیهای خورشیدی بهتازگی مورد توجه قرار گرفته، انرژی بادی هنوز نیاز به بررسی و بحث بیشتری دارد. چند سالی است که صنایع بهسمت انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه انرژی خورشیدی، تشویق میشوند، اما انرژی بادی همچنان در سایه قرار دارد. این روند، ما را در مسیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر بهجایی نخواهد رساند. با بهرهگیری از توربینهای بادی، انرژی باد بهمنظور تولید برق مورد استفاده قرار میگیرد؛ اما گاهی اوقات بحثهایی درباره مکانهای مناسب برای نصب این توربینها مطرح میشود، زیرا ممکن است مشکلاتی ایجاد کنند. استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک در سطح جهانی بهطورمداوم در حال افزایش است و در این راستا، هزینههای پنلهای خورشیدی بهتدریج کاهش یافته و ظرفیت تامین انرژی از نور خورشید بهشدت در حال افزایش است. پیشبینی میشود که در 5 سال آینده، تعداد بیشتری از پنلهای خورشیدی در سرتاسر جهان نصب شوند و ما نیز باید از این روند بهرهبرداری کنیم. ظرفیت پنلهای خورشیدی در خاورمیانه از 3 درصد کنونی به ۹ درصد از کل ظرفیت جهانی خواهد رسید. دلیل اصلی این تغییر بهسمت انرژی خورشیدی، افزایش تقاضای برق در جهان است و باتوجه به اینکه پنلهای خورشیدی هزینههای تولید برق را کاهش میدهند، هر روز رقابت در تولید برق از این طریق بیشتر خواهد شد و راهاندازی نیروگاههای خورشیدی بهطورفزایندهای مقرون بهصرفهتر میشود. مسئله زیرساختهای صنعت و انرژی و اهمیت آنها در کشور، موضوعی است که بهطوردورهای مورد توجه قرار میگیرد. هرچند برنامههای توسعه بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای دستیابی به اهداف توسعه شناخته میشوند، اما زیرساختهای موجود در بخشهای صنعت و انرژی هنوز با استانداردهای توسعه فاصله زیادی دارند. در سالهای اخیر، توسعه و بهرهبرداری از منابع تجدیدپذیر به یکی از محورهای اصلی در سیاستهای انرژی و توسعه پایدار تبدیل شده است. منابع تجدیدپذیر به منابعی اطلاق میشود که در طبیعت بهطورمداوم بازتولید میشوند یا براساس منابعطبیعی در دسترس قرار میگیرند و قابلیت تجدید دارند. بنابراین، روند جهانی در توسعه منابع تجدیدپذیر، نشاندهنده تغییر در الگوهای انرژی و نیاز به تحولات ساختاری در سیستم انرژی جهانی است. باتوجه به شرایط آبوهوایی مطلوب و میزان بالای تابش خورشید در بسیاری از مناطق ایران، نصب پنلهای خورشیدی بهعنوان یک راهکار موثر برای تولید برق پاک و اتصال آن به شبکه برق ملی انجام میشود. هرچند ایران دارای ظرفیت بالایی در زمینه توسعه منابع تجدیدپذیر است، اما هنوز با برخی چالشها و محدودیتها روبهرو و نیازمند توجه و سرمایهگذاری جدی برای حل آنها است.