حامل‌های سوخت و بازار انرژی یکی از این موارد اقتصادی است که می‌تواند رابطه مستقیم با تحولات منطقه‌ای داشته باشد. کارشناسان خاورمیانه بر این باورند که ایران توانایی بستن تنگه هرمز را دارد و این اقدام به اقتصاد امریکا ضربه وارد می‌کند. هر تحولی، قطعا می‌تواند اقتصاد جهانی را درگیر کند و کشورهای بسیاری به‌واسطه افزایش نرخ حامل‌های انرژی و سوخت، درگیر مشکلات اساسی شوند.

وضعیت بازار انرژی می‌تواند متحول شود

محمدپارسا نجفی، کارشناس خاورمیانه درباره تاثیر تحولات اخیر خاورمیانه بر نرخ انرژی به صمت گفت: کشورهای اسلامی باید ارتباط سیاسی و اقتصادی خود را با رژیم‌صهیونیستی قطع کنند. بازار انرژی، یعنی نفت و گاز، با اقتصاد رابطه کاملا وابسته‌ای دارد و هرگونه محدود یا مسدود کردن جریان انرژی به جهان می‌تواند اقتصاد کشورهای جهان را تحت‌تاثیر قرار دهد.

پاسخ ایران به جنایات رژیم‌صهیونیستی نشان داد، آنچه رهبر معظم انقلاب بیان می‌کنند، انجام خواهد شد. به‌عبارت دیگر، وعده رهبری درباره تنبیه رژیم‌صهیونیستی، به‌خوبی در عملیات سپاه علیه پایگاه‌های صهیونیست‌ها مشخص شد.

امریکا مانند ۳۰ سال قبل نیست

وی افزود: باوجود تبلیغات رسانه‌های غربی، ایالات‌متحده امروز، امریکای ۳۰ سال قبل نیست و خلاف همیشه که امریکا وارد جنگ با کشورهای دیگر می‌شد، امروزه از جنگ فرار می‌کند. شرایط داخلی امریکا و همچنین اقتصاد این کشور با بدهی ۳۵ هزار میلیارد دلاری، توانایی جنگی طولانی با نتیجه نامشخص را ندارد.

در ادامه این کارشناس خاورمیانه گفت: امریکا در موضوع جنگ میان اوکراین و روسیه دخیل است و توانایی ندارد و نمی‌تواند پرونده‌های جدیدی را در مناطق مختلفی از جمله غرب آسیا شروع کند. بنابراین، رژیم‌ ‎ صهیونیستی و ایالات‌متحده، در ضعیف‌ترین وضعیت موجود قرار دارند؛ همچنین باید این نکته را اضافه کرد که رژیم‌صهیونیستی برای نخستین‌بار ضربات کوبنده‌ای از یک نیروی نظامی واقعی دریافت کرد و خلاف ادعاها نتوانست بر آن غلبه کند.

نجفی خاطرنشان کرد: سپاه پاسداران قبل از اینکه عملیات موشکی را انجام دهد، کشتی تجاری صهیونیستی را با پرچم کشوری غربی در تنگه هرمز توقیف کرد. چنین موضوعی، هشداری نمادین به حامیان رژیم‌صهیونیستی است که در صورت اقدام جدی بر ضد ایران، تنگه هرمز می‌تواند به‌عنوان ابزار قدرت و مولفه راهبردی، مورداستفاده ایران قرار گیرد. به‌طبع پیامدهای بسته شدن تنگه هرمز برای کشورهای غربی و حامیان رژیم‌صهیونیستی کاملا واضح و مشخص است. اعمال فشار در تنگه هرمز می‌تواند تهدید خوبی باشد که از سوی ایران برای کشورهای غربی و حامیان رژیم‌صهیونیستی شکل می‌گیرد که نه‌تنها در بحث انرژی بلکه در همه مسائل برای اسرائیل مشکل ایجاد می‌کند.

وی درباره تاثیر اقتصادی تحولات خاورمیانه گفت: باتوجه به اینکه رژیم صهیونیستی کاملا ضعیف نمایان شد و ضعف امریکا نیز مشخص شد، احتمال دارد که نرخ برابری دلار امریکا با ریال ایران کاهش یابد و دلار امریکا در ایران ارزان‌تر شود، مگر آنکه سرمایه‌داران غرب‌گرا مانع این روند شوند. در ارتباط با بحث حامل‌های انرژی در بازار جهانی نیز می‌توان گفت در صورت ادامه تنش ممکن بود بازار انرژی با افزایش شدید نرخ نفت مواجه شود.

نجفی در پایان گفت: ایران توانایی بستن تنگه هرمز را دارد و امریکا همواره از این اقدام بیم دارد و خواستار افزایش نرخ انرژی در بازار جهانی نیست. اقتصاد امریکا و کشورهای متحد امریکا، توانایی ادامه روند تولید و تجارت در صورت افزایش نرخ انرژی را ندارند. باتوجه به این معادلات، نباید شاهد جهش جدی در بازار انرژی به‌صورت منطقی باشیم.

ضرر اقتصادی رژیم‌صهیونیستی

محمدحسن قدیری ابیانه، تحلیلگر مسائل سیاسی در ارتباط با تاثیر بحران‌های منطقه بر اقتصاد صمت گفت: مسلما تنش‌های خاورمیانه می‌تواند باعث تغییرات کوتاه‌مدت و بلندمدت در منطقه شود، اما در اختلافات اخیر ایران و رژیم‌صهیونیستی کشوری که متضرر شد، ما نبودیم؛ چراکه افزایش نرخ جهانی نفت، با حذف ارز ۴هزار و۲۰۰ تومانی در ایران برای کالاهای اساسی همراه شد و این موضوع سبب شد تا عده‌ای متوجه نشوند که افزایش قیمت‌ها مربوط به حذف ارز ۴هزار و۲۰۰ تومانی نیست و به اقتصاد جهانی ارتباط دارد. تحولات تاریخی و بسیار مهمی در پیش است که می‌تواند نتیجه آن مهر پایانی بر حضور نظامی امریکا و قدرت نظامی امریکا و رژیم‌صهیونیستی در منطقه باشد.

در مرحله اول باید این نکته را مطرح کرد که اقتصاد رژیم‌صهیونیستی ضررهای بسیاری را از تنش‌های خاورمیانه متحمل شده است. بندر ایلات به‌عنوان بندر تجاری شناخته شده و صنعت گردشگری راکد و بازار سرمایه با ریزش شدید شاخص‌ها مواجه شده است. مجموع موارد یادشده، هزینه‌های بالایی را برای اقتصاد این کشور ایجاد کرده است.

وی افزود: کشتی‌های تجاری رژیم‌صهیونیستی نمی‌توانند از دریای سرخ عبور کنند و مجبور هستند دور قاره افریقا بچرخند تا به مقصد برسند. چنین موضوعی آسیب‌هایی به اقتصاد این کشور وارد کرده و هزینه‌های حمل‌ونقل را تا درصد بالایی افزایش داده است.

قدیری ابیانه اظهار کرد: کشتی‌هایی که قصد عبور از کانال سوئز به‌سمت مدیترانه را داشتند، باید از تنگه باب‌المندب عبور می‌کردند و به‌علت ترس از بحران‌های دریای سرخ، مجبور به تغییر مسیر شدند و همین امر سبب شد درآمد مصر به نصف برسد؛ بنابراین اقتصاد سایر کشورهای منطقه مانند مصر هم، تحت‌تاثیر بحران‌های خاورمیانه قرار گرفته است.

وی افزود: کشورهای دیگری وجود دارند که از این تنش‌ها آسیب خواهند دید. هر لحظه ممکن است وضعیت در منطقه پیچیده‌تر شود که این موضوع منجر به افزایش نرخ سوخت خواهد شد. این موضوع از سویی به‌نفع کشورهای نفتخیز خواهد بود و از سوی دیگر، کشورهای مصرف‌کننده ضرر خواهند کرد. پس می‌توان گفت بحران‌های منطقه‌ای تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد و انرژی، به‌ویژه نفت خواهد داشت.

قدیری ابیانه بااشاره به تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بر اقتصاد جهان گفت: انتخابات امریکا نزدیک است و ترامپ هم یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری است. در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات باتوجه به سیاست‌های تجربه‌شده، می‌توان منتظر تاثیر این انتخاب بر اقتصاد جهانی بود.

این کارشناس اقتصاد بین‌الملل گفت: تداوم ناآرامی در اوکراین نیز تاثیر بسیاری بر اقتصاد جهانی دارد. امریکا با آسیب زدن به خط لوله گاز نورد استریم یک و ممانعت از تکمیل پروژه نورد استریم ۲، مانع رسیدن گاز به اروپا شده است. امریکایی‌ها از این فرصت استفاده کرده و گاز خودشان را به ۴ برابر نرخ گاز روسیه به اروپا می‌فروشند که آلمان یکی از مشتریان پروپا قرص این بازار است. به این ترتیب باتوجه به افزایش نرخ انرژی، درصد شرکت‌هایی که در اروپا ورشکسته می‌شوند، در حال افزایش و تورم در این کشورها بی‌سابقه بوده است.

قدیری ابیانه در بخش دیگری از این مصاحبه بااشاره به تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر تامین غلات منطقه گفت: از آنجایی که روسیه و اوکراین جزو صادرکنندگان غلات بوده‌اند و حدود ۲۵ تا ۴۵ درصد غلات را تامین می‌کردند، جنگ سبب توقف یا محدود شدن میزان صادرات شده و نرخ اقلام در دنیا افزایش یافته است، برای مثال نرخ روغن ۴۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است. بنابراین می‌توان گفت هرگونه ناآرامی در منطقه تمام کشورهای درگیر و غیردرگیر را با مشکلات اقتصادی مواجه می‌کند.

حرکت خلاف‌جهت بهای نفت

در چند روز گذشته باوجود تنش‌های منطقه‌ای، بهای نفت با بی‌تفاوتی به ناآرامی‌ها، سیر نزولی داشت و فعالان بازار به اتفاقات اخیر با احتیاط واکنش نشان ‌دادند؛ به‌طوری‌که به گزارش رویترز، بهای معاملات آتی برنت برای تحویل در ژوئن با ۵۰ سنت یا ۰.۵ درصد کاهش به ۸۹.۷۵ دلار در هر بشکه رسید، در حالی‌ که معاملات آتی وست‌تگزاس اینترمیدیت ( WTI ) برای تحویل در ماه مه با ۵۲ سنت یا ۰.۶ درصد کاهش، ۸۵ دلار در هر بشکه فروخته شد.

تنش بین ایران و اسرائیل که با تهاجم رژیم‌صهیونیستی به کنسولگری ایران در سوریه به اوج رسید، نگرانی‌هایی را درباره اختلالات احتمالی در حمل‌ونقل نفت در منطقه همیشه ناآرام خاورمیانه ایجاد کرد.

رویترز در ادامه می‌نویسد؛ نگرانی‌ها درباره اختلالات احتمالی عرضه ادامه دارد و گمانه‌زنی‌ها در زمینه اقدامات احتیاطی شرکت‌های بزرگ تولیدکننده نفت در ایالات‌متحده و اعضای اصلی اوپک از جمله عربستان را برانگیخته است. براساس این گزارش، ایالات‌متحده به‌طوربالقوه می‌تواند نفت‌خام اضافی را از ذخایر استراتژیک خود برای ایجاد ثبات در بازارها آزاد کند و اوپک نیز به‌لطف ذخایر وافر عربستان، ظرفیت تولید مازاد قابل‌توجهی دارد که در صورت نیاز، تعللی در استفاده از آنها نخواهد داشت. تحلیلگران بازار انرژی معتقدند هرگونه تاثیر مستمر بر نرخ نفت ناشی از تشدید تنش، مستلزم ایجاد اختلال در زنجیره‌های تامین، مانند محدودیت‌های کشتیرانی در تنگه استراتژیک هرمز در نزدیکی ایران است.

کمترین تاثیر بر عرضه نفت

باوجود تشدید ناآرامی‌ها، مناقشه ادامه‌دار بین اسرائیل و حماس تاکنون کمترین تاثیر را بر عرضه نفت داشته‌است. تحلیلگران ANZ Research تاکید کردند در حالی‌ که افزایش تنش در خاورمیانه نگرانی‌هایی را ایجاد کرده، افزایش فوری نرخ نفت به‌دلیل وجود ظرفیت اضافی بعید به‌نظر می‌رسد؛ هرچند تحلیلگران سیتی‌ریسرچ هشدار می‌دهند تنش‌های طولانی‌مدت می‌تواند نرخ نفت را در محدوده ۸۵ تا ۹۰ دلار در هر بشکه نگه دارد، با این حال رویارویی مستقیم بین ایران و اسرائیل می‌تواند قیمت‌ها را به بیش از ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش دهد که این بستگی به ‌شدت و مدت درگیری دارد. در تفسیر این رویدادها، توجه به تعامل پیچیده بین تنش‌های ژئوپلتیک و میزان عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی انرژی، حیاتی است. براساس گزارش رویترز، در حالی ‌که تاثیر فوری درگیری ایران و اسرائیل بر نرخ نفت ممکن است اندک باشد، ظرفیت تشدید تنش بر شکنندگی ثبات بازار نفت در مواجهه با ناآرامی‌های ژئوپلتیک هیچ‌وقت دور از انتظار نیست. علاوه ‌بر این، وضعیت فعلی خاورمیانه نقش حیاتی کشورها و سازمان‌های اصلی تولیدکننده نفت را در کاهش اختلالات عرضه و حفظ تعادل بازار برجسته می‌کند.

سخن پایانی

باتوجه به موارد یادشده، برخی تحلیلگران انرژی معتقدند؛ اکنون امریکا به‌راحتی می‌تواند نیاز اروپا را برآورده کند یا از طریق ذخایری که دارند، کمبودها را جبران کنند، اما در کل تاثیر تنش در تنگه هرمز، روی نرخ و بورس تاثیر آنی زیادی خواهد داشت و نرخ نفت را در کوتاه‌مدت بالا خواهد برد، چون جبران نفتی که از تنگه هرمز عبور می‌کند، سخت است و تا رفع بحران، کمبود نفت وجود خواهد داشت.