درحالی که قیمت مس در بازارهای جهانی طی یک هفته اخیر روندی نزولی را در پیش گرفته، قیمت معاملات آتی این فلز استراتژیک در بورس فلزات نیویورک با رشد ۴.۹ درصد مواجه شده و ارزش سهام شرکت های تجاری فعال امریکایی در بازار فلزات اساسی نیز مسیر رشد را در پیش گرفت. نکته جالب توجه اینکه شوک وارد شده به بازار امریکا به اندازه‌ای زیاد بوده که قیمت هر تن مس در بورس فلزات لندن و نیویورک تا صبح روز چهارشنبه به اختلاف ۷۰۰ الی ۱۰۰۰ دلاری در هر تن رسیده است.

رسیدگی به وضع تعرفه واردات

ترامپ روز گذشته با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: صنعت مس امریکای عظیم تحت تاثیر منفی بازیگران جهانی قرار گرفته که محصولات داخلی ما را نشانه گرفته اند. کاخ سفید نیز همزمان اعلام کرده است که دستور رسیدگی به وضع تعرفه واردات بر اساس ماده قانونی ۲۳۲ توسعه تجارت امریکا صادر شده که به رئیس جمهور این کشور اختیار وضع محدودیت های تجاری در راستای تامین امنیت ملی را می دهد.

دونالد ترامپ در حال حاضر نیز مالیات ۲۵ درصدی را بر واردات آهن و آلومینیوم وضع کرده که قرار است از تاریخ ۱۲ مارس اجرایی شود. از سوی دیگر، مهلت یک ماهه اجرایی شدن وضع تعرفه های گمرکی بر کالاهای وارداتی از کشورهای کانادا و مکزیک نیز رو به اتمام بوده که همین امر سبب ایجاد بی ثباتی قیمت در بورس های بزرگ فلزات همچون بورس فلزات لندن و کامکس و اختلاف چشمگیر قیمت میان معاملات آتی آنها شده است. در حالیکه قیمت هر پاند مس در بورس فلزات لندن طی روز سه شنبه با رشد ۰.۵ درصدی مواجه شد، این افزایش قیمت در کامکس ۱.۹ درصد اعلام شده است.از سوی دیگر، قطع گسترده برق در معادن مس شیلی نیز نگرانی بازارهای جهانی در خصوص احتمال رخداد بی ثباتی در زنجیره تامین جهانی مس را افزایش داده است. اگرچه تمامی معادن متعلق به کودلکو از روز چهارشنبه فعالیت خود را به صورت سطحی از سر گرفته اند، اما به نظر می رسد نگرانی ایجاد شده در بازارهای جهانی همچنان به قوت خود باقی است.

تکلیف قیمت مس در بازارهای جهانی چه خواهد شد؟

اگرچه میزان تقاضا از سوی ایالات متحده به عنوان بزرگ‌ترین بازار مصرف جهان تا حد زیادی روی تمامی اجناس و اقلام بازار تاثیرگذار است، اما روی دیگر این سکه نیز کشورهای تولید کننده ای هستند که بازارهای فروش آنها به صورت سنتی در این کشور قرار گرفته اند.

آنچه مسلم است، میزان تقاضای آمریکا برای واردات مس در صورت وضع تعرفه های مشابه با آهن و آلومینیوم برای این فلز سرخ، می‌بایست با ریزش چشمگیری مواجه شود. اما در این میان، کشورهایی چون شیلی، پرو، استرالیا، روسیه، کنگو و چین دو راه در پیش روی خود خواهند داشت. نخست اینکه با کاهش تقاضا در امریکا، این کشورها نیز از تولید بیشتر مس و عرضه به بازارهای جهانی خودداری کنند. به نظر می رسد چنین ایده ای چندان هم عملیاتی نباشد. چراکه درآمد عمده بسیاری از کشورهای یاد شده از طریق صادرات مس تامین شده که به عنوان مثال، کشور شیلی به تنهایی حدود ۱۹ درصد مس جهان را تامین کرده و پرو نیز ۱۲ درصد.

اما راه دوم اینکه این کشورها که بخش عمده آنها در زمره کشورهای در حال توسعه با اقتصادهای نسبتا ضعیف قرار دارند، میزان تولید و عرضه فعلی مس خود را حفظ کرده و آن را کاهش ندهند. به نظر می رسد فاجعه احتمالی در بازارهای جهانی مربوط به این سناریو باشد. چراکه در این صورت، با حجم انبوهی از مازاد عرضه در بازار مواجه خواهیم شد که به دلیل عدم کشش کافی بازارهای جهانی به ویژه اقتصادهای بزرگ اروپایی در پی رکود گسترده خاکم بر بازار، می توان شاهد ریزش شدید قیمت ها بود. این وضعیت، دست دولت آمریکا برای افزایش قدرت چانه زنی در راستای دستیابی به مواد اولیه و خام با قیمتی بسیار ارزان تر از قیمت های فعلی را تا حد زیادی باز خواهد گذاشت. با اینحال، باید دید طی ماه های آتی اقدامات دولت ترامپ برای واردات فلزات چه خواهد بود. در حال حاضر، وزارت بازرگانی آمریکا ۲۷۰ روز برای ارائه گزارشی جامع در خصوص وضع تعرفه های واردات مدنظر دونالد ترامپ و تاثیرات آن بر بازار آمریکا فرصت در اختیار دارد و هنوز برای اعلام نظر قطعی در خصوص آینده بازار مس زود به نظر می رسد.

اهمیت مس در صنعت جهان

فلز مس معمولاً به شکل معدنی یافت می‌شود. کانی‌هایی مثل آزوریت، مالاکیت و برنیت همانند سولفیدهایی از جمله کالکوپیریت (CuFeS2)، کوولین (CuS)، کالکوزین (Cu2S) یا اکسیدهایی مانند کوپریت (Cu2O) از منابع مس هستند. این عنصر پس از یک لایه الکترونی d دارای یک الکترون در اوربیتال s است و از ویژگی‌های آن  چکش خواری و رسانایی الکتریکی بالا است. 

لایه  الکترونی d که پر از الکترون است چندان در واکنش‌های میان اتمی وارد نمی‌شود بلکه پیوند فلزی از طریق الکترون اوربیتال s صورت می‌گیرد. برخلاف فلزهایی که دارای لایه d نیمه پر هستند، پیوند فلزی در مس دارای ویژگی‌های پیوند کووالانسی نیست و نسبتاً ضعیف است. این مطلب دلیل سختی پایین و شکل‌پذیری بالای یک تک بلور مس است.

امروزه معماران و طراحان از فلز مس در نمای خارجی ساختمان و هم دکوراسیون داخلی استفاده می‌کنند. استفاده از این فلز به اندازه آلومینیوم رایج نیست و اکسید شدن مس طراحان را برای استفاده از آن دچار تردید می کند. از این فلز در ساخت اشیای دکوراتیو، انواع مجسمه، جواهرات، وسایل روشنایی، ظروف آشپزخانه، خطوط انتقال آب و بخار آب در ساختمان، سیم ها، لوله های مسی، لوله کشی منازل و … استفاده می‌شود.

یکی از بهترین و ارزان‌ترین فلزهای رسانای جریان الکتریسیته مس است این فلز به‌راحتی می‌تواند جریان برق را از خود عبور می‌دهد. همچنین به دلیل خصوصیات فلز مس، این فلز به یکی از ایمن‌ترین فلزات برای استفاده در سیم‌ها و ابزارآلات انتقال برق تبدیل شده است. از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان مس در بین صنایع دیگر صنعت برق است. از این فلز در ساخت کابل‌های برق فشار ضعیف، متوسط و قوی، به عنوان بخش اصلی موتورها و مبدل‌ها، آهنرباهای الکتریکی، لامپ‌های خلأ، لامپ‌های اشعه کاتدی و مگنترون‌ها در مایکروویو استفاده می‌شود.

مس یک ماده ی مغذی اساسی و مورد نیاز برای رشد بهتر بافت های زنده در گیاهان و دیگر جانداران است. از این فلز برای کنترل بیماری قارچی، اصلاح خاک کشاورزی، به عنوان محرک برای رشد مرغ ها و جوجه های پرواری او قارچ کش و مبارزه با حلزون ها در گیاهان استفاده می‌شود. همچنین سولفات مس یکی از پرکاربردترین مشتقات این فلز است. از کاربرد فلز مس میتوان به استفاده از آن در درمان کم‌خونی، دردهای مفصلی و ترمیم زخم‌ها اشاره کرد.

سخن پایانی

یکی از چالش‌‌‌های اساسی پیش‌روی صنعت مس در آینده، کاهش عیار سنگ‌‌‌های معدنی است. در بسیاری از معادن قدیمی، ذخایر باکیفیت به پایان رسیده و تولیدکنندگان مجبور به استخراج از ذخایر کم‌عیارتر شده‌‌‌اند. این موضوع به معنای افزایش هزینه‌‌‌های استخراج و نیاز به فناوری‌‌‌های پیشرفته‌‌‌تر برای بهره‌برداری است. علاوه بر این، معادن جدید اغلب در مناطق دورافتاده و سخت‌دسترس قرار دارند که این مسئله نیز هزینه‌‌‌های لجستیک و زیرساختی را افزایش می‌دهد. یکی دیگر از مشکلات صنعت مس، افزایش مقررات زیست‌‌‌‌محیطی است. استخراج مس فرآیندی پرهزینه و انرژی‌‌‌‌بر است که تاثیرات زیست‌‌‌‌محیطی زیادی به‌‌‌ همراه دارد. کشورهایی که معادن مس در آنها قرار دارند، برای کاهش اثرات زیست‌‌‌‌محیطی قوانین سخت‌گیرانه‌‌‌‌تری اعمال کرده‌‌‌اند که ممکن است بر سرعت توسعه پروژه‌‌‌های جدید تاثیر بگذارد.