خشکسالی در کمین است
علیاکبر رجایی کارشناس محیطزیست
ایران با چالش جدی کمبود آب مواجه است. میانگین بارندگی در کشور ما تنها یکسوم میانگین جهانی است، در حالی که مصرف سرانه آب بالاست. این مشکل ریشه تاریخی دارد، اما در سالهای اخیر به دلایل متعددی تشدید شده است.
افزایش جمعیت و الگوهای نامناسب مصرف، سرانه مصرف آب را بهمیزان قابل توجهی بالا برده است. این امر، همراه با فرسودگی زیرساختهای آبرسانی شهری که منجر به هدررفت منابع آبی میشود، وضعیت را وخیمتر کرده است.
عوامل اقلیمی نیز در این بحران نقش دارند. خشکسالیهای طولانیمدت و گرمایش جهانی که تاثیری فراتر از مرزهای ایران دارد، بر شدت کمآبی افزوده است. تغییرات آب و هوایی باعث کاهش چشمگیر بارش برف و باران شده که با افزایش تبخیر و مصرف بیرویه منابع آبی همراه است.
متاسفانه، مدیریت منابع آب و انرژی در ایران با چالشهای موجود بهخوبی مقابله نکرده است. در مقایسه با برخی کشورهای همسایه که راهکارهای پیشرفتهای مانند شیرینسازی آب دریا را به کار گرفتهاند، ایران همچنان با مشکلاتی مانند هدر دادن آب شرب در بخشهای کشاورزی و صنعتی مواجه است.
سیاستهای نادرست مانند سدسازی بیرویه و انتقال آب، همراه با فعالیتهای صنعتی غیراصولی، مدیریت منابع آبی کشور را با چالش جدی روبهرو کرده است. این وضعیت منجر به مشکلات زیستمحیطی گستردهای از جمله فرونشست زمین، گسترش بیابانها، افزایش آتشسوزیها و مهاجرتهای اجباری شده است.
علاوه بر این، مسائلی مانند فرسایش خاک، آلودگی هوا و تخریب جنگلها، ایران را در معرض یک بحران زیستمحیطی جدی قرار داده است. این چالشها عمدتا ناشی از سیاستگذاریهای نادرست و مدیریت ناکارآمد هستند.
در صورت عدماتخاذ راهکارهای موثر و فوری برای مقابله با این بحران، آینده منابعطبیعی کشور بهشدت در معرض خطر خواهد بود. ضروری است که اقدامات جدی و هماهنگ برای حفاظت از منابعآبی و محیطزیست کشور انجام گیرد تا از وقوع یک فاجعه زیستمحیطی غیرقابلجبران جلوگیری شود.