نگاهی به سال سینمایی ایران و جشنواره چهلوسوم
قربانعلی تنگ شیر منتقد و کارشناس سینما
جشنواره فیلم فجر رویداد سالیانه و مهمی است که در چهار دهه گذشته نقش پررنگی روی جریانهای سینمایی ایران داشته است. در چهل وسومین دور این جشنواره سعی شد با معرفی فیلمسازان جوان به فیلمهایی با موضوعات اجتماعی و فیلمهایی با نگاهی نو با شعار امیدبخشی، آگاهیبخشی و اخلاقمداری بها دهد و البته طبق معمول و سالهای قبل با حاشیههایی نیز همراه بوده است.
بیشترین موضوعاتی که در ۳۳ فیلم امسال جشنواره فجر دیده شد موارد زیر بوده است:
محیطزیست، سرداران جنگ، نازایی، داستان پیامبران، شهدا، دفاعمقدس، ازدواج، طلاق، عدمتوجه به زنان، بیکاری، دزدی، سرقت، مواد مخدر، سیگار کشیدن زیاد بازیگران، تبعیض جنسیتی، اسیدپاشی، تاریخ قدیم ایران، مافیای ورزشی، انیمیشن، میراث فرهنگی گردشگری، کمدی زمانی، بچهربایی، تفاوتهای فرهنگی، بچههای کار، بچههای پرورشگاهی، کمدی تجاری، زندگینامه مشاهیر، بیوگرافیها که میتوانست به جای ۳۳ فیلم با حداقل ۲۰ فیلم خوب و مناسب به جشنواره ادامه داد.
سینمای ایران یک دهه اخیر با چالشهای متفاوتی مواجه بوده است بعضی از این چالشها به روند فیلمسازی در ایران و مشکلات آن مربوط است و بعضی دیگر تحت تاثیر شرایط کلی جامعه.
با اینکه بیش از دو دهه است بخش غیردولتی نقش پر رنگی در نظام تولید، توزیع و نمایش فیلم در ایران دارد اما هنوز ساختار سینمای ایران یک ساختار تحت کنترل است و هنوز بحران محتوا و سازگاریهای پیچیده تولید در آن حکمفرماست. مسئله نامگذاری فیلمها در جشنواره چهل سوم فجر هم از دیگر چالشهای آن بود و بسیاری از نامها از روی ناچاری انتخاب شدند مثل صیاد، موسی کلیم الله، سانسوز، داد، لولی، ترک عمیق، آبستن و حتی فریاد که چندان نظرگیر نیستند و تماشاگر را کنجکاو نمیکنند مثل «فریاد» که بارها در سینمای ایران وجهان استفاده شده یا شمال از شمال غربی فیلم مربوط به آلفرد هیچکاک بوده و یا مرد آرام جان فورد. هر کدام از ایننامهای مشهور از ابتدا مشهور نبودند کیفیت اثرشان نامشان را بر سر زبانها انداخت.
اما در مورد داوران؛ این دوره با میانگین سنی ۶۴ مسنترین فجر سالهای اخیر است. زوج بودن داوران نیز برای نخستین بار امسال اتفاق افتاد و بالاخره پرواز سیمرغها که همیشه در این سالها با حرف و حدیثهای زیادی همراه بوده که امسال هم چنین بوده است. البته جوان نگری باعث شد به بزرگان گذشته سیمرغی تعلق نگیرد ولی به عوامل فیلم آنها تعلق گرفت که خود باعث قدردانی و تشکر است. به هر حال برگزاری چنین جشنوارهای در سراسر ایران از کارهای سخت طاقتفرسایی است و باید از همه عوامل برگزاری به خصوص مدیر روابط عمومی کار بلد جشنواره تشکر ویژه داشت به امید جشنواره سال آینده، امید است که با نمایش این فیلمها بتوانیم سال سینمایی خوبی داشته باشیم.