اما در پس این اعداد و ارقام سبز و صعودی، واقعیتی خاکستری نهفته است؛ طلا، این پناهگاه سنتی سرمایه‌های خرد ایرانیان، با سرعتی سرسام‌آور در حال تبدیل شدن به کالایی لوکس و دست‌نیافتنی است. آمارهای ثبت‌شده در پایان معاملات روز گذشته نشان می‌دهد که بیشترین فشار تقاضا و البته بیشترین حباب قیمتی، نه در سکه‌های تمام، بلکه در قطعات کوچک‌تر رخ داده است.

 نشانه‌ای آشکار از اینکه قدرت خرید جامعه آب رفته و سرمایه‌گذاران خرد برای حفظ ارزش پول خود، به قطعات کوچک‌تر هجوم آورده‌اند.

 

 

رقص اعداد در کانال‌های جدید

بررسی میدانی و داده‌های لحظه‌ای معاملات در روز گذشته نشان می‌دهد که بازارساز عملا کنترل روند قیمتی را به متغیرهای کلان اقتصادی واگذار کرده است. دلار امریکا به‌عنوان محرک اصلی بازار طلا، امروز با ثبت نرخ 123هزار و 75 تومان، سیگنال صعودی قدرتمندی را به بازار فلز زرد مخابره کرد. این نرخ، بلافاصله در ویترین طلافروشی‌ها نمود پیدا کرد.

طلای ۱۸عیار، مبنای محاسبات بازار جواهرات، امروز با نرخی معادل ۱۲میلیون و 563 هزار و 400 تومان به‌ازای هر گرم معامله شد. این عدد به‌معنای آن است که خرید یک قطعه طلای زینتی کوچک ۵ گرمی، بدون احتساب اجرت ساخت و سود فروشنده، بیش از ۶۲ میلیون تومان نقدینگی نیاز دارد.

در بازار سکه اما هیجان دوچندان بود. سکه امامی با ثبت رشد ۲.۰۶ درصدی معادل افزایش ۲ میلیون و ۶۲۰ هزار تومانی در یک روز، سد روانی ۱۳۰میلیون تومان را شکست و بر قله 132میلیون و 400 هزار تومان ایستاد. سکه بهار آزادی نیز از این قافله عقب نماند و با رشدی ۱.31 درصدی به نرخ 124 میلیون و 840 هزار تومان رسید. نکته فنی در معاملات امروز، حفظ فاصله میان سکه طرح جدید و قدیم است که نشان‌دهنده تقاضای سفته‌بازانه بیشتر روی سکه امامی است. این ارقام نشان می‌دهد که بازار در حال پیش‌خور کردن انتظارات تورمی پایان سال است و سطوح حمایتی قبلی، اکنون به کف‌های قیمتی جدید تبدیل شده‌اند.

 

 

آینه تمام‌نمای کوچک شدن سفره‌ها

تحلیل رفتار معامله‌گران در روز جاری، نکته‌ای بسیار تامل‌برانگیز و البته نگران‌کننده را آشکار می‌کند. در حالی که سکه تمام‌بهارآزادی رشدی حدود ۲ درصد را تجربه کرد، ربع سکه با جهشی ۳.۶۹ درصدی، رکورددار افزایش نرخ در میان انواع قطعات سکه بود و به نرخ ۳۹ میلیون و 820 هزار تومان رسید.

چرا ربع سکه بیشترین رشد را داشت؟ پاسخ در قدرت خرید نهفته است. زمانی که نرخ یک تمام‌سکه از 132 میلیون تومان فراتر می‌رود، بخش عظیمی از جامعه توانایی خرید آن را از دست می‌دهند. در نتیجه، تقاضای سرمایه‌گذاری ناچارا به‌سمت قطعات کوچک‌تر سرازیر می‌شود. نیم سکه نیز امروز با ۲.۴۳ درصد رشد به 69 میلیون و 830 هزار تومان رسید.

این پدیده باعث ایجاد حباب قیمتی شدید در قطعات کوچک‌تر شده است. نرخ ۳۹ میلیون تومانی برای ربع سکه، فاصله‌ای معنادار با ارزش ذات طلای آن دارد، اما خریداران خرد که از بی‌ارزش شدن ریال در هراس‌ هستند، چاره‌ای جز پذیرش این حباب ندارند. حتی سکه گرمی که روزگاری گزینه‌ای برای هدیه دادن بود، امروز با نرخ ۱۸میلیون و 530 هزار تومان معامله شد؛ عددی که شاید از حقوق ماهانه بخش قابل‌توجهی از کارگران و کارمندان فراتر باشد. این آمارها فریاد می‌زنند که نقدینگی سرگردان، مانند آبی که راه خود را پیدا می‌کند، به هر روزنه‌ای که با بودجه خانوار همخوانی داشته باشد، هجوم می‌برد و همین هجوم، قیمت‌های کاذب را رقم می‌زند.

 

 

پایان عصر طلا به‌عنوان پس‌انداز عمومی

فراتر از تحلیل‌های تکنیکال و نمودارها، آنچه در بازار امروز رخ داد، یک تغییر پارادایم اجتماعی ـ اقتصادی است. برای دهه‌ها، خانواده‌های ایرانی به طلا به چشم در دسترس‌ترین و نقدشونده‌ترین دارایی برای روز مبادا نگاه می‌کردند. زنان خانه‌دار با پس‌اندازهای کوچک، قطعه‌ای طلا می‌خریدند و زوج‌های جوان برای شروع زندگی روی هدایای طلا حساب باز می‌کردند.

اما با دلار ۱۲۳ هزار تومانی و طلای گرمی ۱۲.۵میلیون تومانی، این معادله بر هم خورده است. طلا اکنون از سبد پس‌انداز طبقه متوسط و پایین به طور کامل حذف و به کالایی سرمایه‌ای برای حفظ ارزش دارایی‌های کلان طبقه متمول تبدیل شده است. وقتی خرید یک سرویس طلای معمولی، نیازمند چند صد میلیون تومان سرمایه است، عملا طلا از دایره مصرف زینتی خارج و صرفا به شمش‌های سرمایه‌ای تقلیل یافته است.

گزارش‌های میدانی از بازار نشان می‌دهد که ویترین طلافروشی‌ها خلوت‌تر از همیشه، اما معاملات پشت‌خطی و طلای آب‌شده، پررونق است. این یعنی مردم عادی دیگر توان خرید مصنوعات با اجرت و مالیات را ندارند. حسرت خرید طلا، جایگزین عادت خرید طلا شده است. فاصله گرفتن نرخ‌ها از درآمد سرانه، شکافی عمیق ایجاد کرده که در آن، طلا دیگر نه یک پشتوانه برای خانواده، بلکه نمادی از نابرابری و کاهش رفاه عمومی است. عبور سکه از ۱۳۲ میلیون تومان، تنها یک رکورد اقتصادی نیست، بلکه اعلام رسمی خروج اکثریت جامعه از بازار سنتی‌ترین دارایی امن جهان است.

کارشناس بازارهای مالی درباره پیش‌بینی نرخ طلا در هفته‌پیش‌رو می‌گوید: نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی ارائه داد. با این حال، در صورت کاهش تنش‌ها، اونس جهانی می‌تواند تا حدی نقش بازدارنده در رشد نرخ طلا در داخل داشته باشد.

 

باکس

الان طلا بخریم یا نخریم؟

برزو حق‌شناس درباره روند قیمت‌ها در بازار طلا و سکه اظهار کرد: بخش عمده‌ای از نوسانات بازار ناشی از متغیرهای کلان اقتصاد کشور است؛ مسائلی نظیر تورم، نقدینگی و کسری بودجه که همچنان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. در کنار این موارد، ریسک‌های سیستماتیک نیز رو به افزایش‌ هستند و کاهش آنها تنها در صورتی می‌تواند بر بازار اثر بگذارد که معنادار باشد؛ چراکه بازار دیگر به خبرهای مقطعی و کوتاه‌مدت واکنش جدی نشان نمی‌دهد.

حق‌شناس تاکید کرد: بانک مرکزی اخیرا آمار تورم را منتشر کرد و همان‌طور که داده‌های مرکز آمار نیز نشان می‌دهد، وضعیت تورمی کشور به‌خوبی روشن است. مجموع این عوامل نشان می‌دهد که در نرخ ارز و به‌تبع آن طلا روندی افزایشی را پیش‌رو خواهیم داشت.

او در ادامه درباره نقش متغیرهای بین‌المللی گفت: در صورتی که ریسک‌های سیستماتیک کاهش یابد و انتظارات تورمی کنترل شود، می‌توان امیدوار بود که حداقل در کوتاه‌مدت جلوی رشد نرخ طلا و دلار گرفته شود یا حتی کاهش محدودی در قیمت‌ها رخ دهد. با این حال، در شرایط فعلی چنین کاهشی مشاهده نمی‌شود و اهرم‌های اثرگذار همچنان در راستای افزایش قیمت‌ها عمل می‌کنند.

این کارشناس همچنین درباره اونس جهانی طلا توضیح داد: چنانچه نرخ جهانی طلا تحت‌تاثیر تحولات مرتبط با جنگ روسیه و اوکراین کاهش یابد، ممکن است رشد نرخ طلا در داخل همپای دلار نباشد. البته مسائل مربوط به حوزه بین‌الملل خارج از تخصص من است و از آنجا که اخبار ضد و نقیضی از دوطرف مخابره می‌شود، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی ارائه داد. با این حال، در صورت کاهش تنش‌ها، اونس جهانی می‌تواند تا حدی نقش بازدارنده در رشد نرخ طلا در داخل داشته باشد.

 

سخن پایانی

بازار طلا و ارز در نیمه آذر ۱۴۰۴، تصویری شفاف و بی‌رحمانه از واقعیت‌های اقتصادی کشور را به‌نمایش گذاشت. ثبت نرخ ۱۳۲ میلیون تومانی برای سکه و ۱۲۳هزار تومانی برای دلار، نشان داد که موتور انتظارات تورمی همچنان با قدرت روشن است. رشد نامتوازن نرخ قطعات کوچک‌تر سکه، زنگ خطری جدی است که نشان می‌دهد فشار تورمی چگونه الگوهای سرمایه‌گذاری مردم را تغییر داده و آنها را به‌سمت خرید دارایی‌های حباب‌دار سوق داده است.

چشم‌انداز کوتاه‌مدت بازار باتوجه به مولفه‌های بنیادین اقتصاد و نرخ ارز، همچنان صعودی ارزیابی می‌شود، مگر آنکه سیاست‌گذار با ابزارهای کنترلی قوی یا گشایش‌های سیاسی، ترمز این قطار پرشتاب را بکشد. اما واقعیت تلخ‌تر این است که حتی در صورت ثبات قیمت‌ها در همین سطوح فعلی، بازگشت طلا به سبد پس‌انداز خانوار ایرانی، نیازمند ترمیم عمیق و طولانی‌مدت قدرت خرید عمومی است؛ امری که در کوتاه‌مدت دور از دسترس به‌نظر می‌رسد. طلا، فلز درخشان تاریخ اقتصاد، امروز برای بسیاری از ایرانیان تنها از پشت ویترین‌ها می‌درخشد و دسترسی به آن، به رویایی گران‌قیمت بدل شده است.