سیاست ارزپاشی اشتباه بود
بانک مرکزی و دولت چهاردهم در راستای اجرای سیاستهای مقابله با رانت و فساد و همچنمین سیاستهای ضدتورمی، بازار ارز تجاری را از ۲۴ آذر بهطوررسمی راهاندازی کرده اند؛ بازاری که قرار است بهتدریج بازیگران بازار ارز نیمایی به آن ملحق شوند تا سیاست حذف نرخهای متعدد ارز در کشور، مسیر خود را پیدا کند.
در همین ارتباط علی سعدوندی، کارشناس امور اقتصادی و بانکداری با برشمردن مضرات ارز چند نرخی تاکید کرد: باید به سمت ارز تک نرخی شنارور حرکت کنیم تا از توزیع رانت ارزی جلوگیری شود.
وی با تاکید بر اینکه باید بانک مرکزی هم در این زمینه همگام با دولت و همراستا با سیاستهای کلان بانکی دولت حرکت کند، افزود: سیاستگذار همواره باید به موضوع رانت حساس باشد زیرا رانت به فساد گسترده میانجامد همانگونه که رانت ارزی به فساد انجامیده است.
این پژوهشگر اقتصادی و بانکداری اجرای سیاست ارزپاشی را یک اشتباه و به زیان دهکهای پایین درآمدی دانست و گفت: نباید به نام حمایت از اقشار آسیب پذیر، رانت توزیع کرد که درآمد حاصل از آن در نهایت از کشور خارج و به ملک و مستغلات در سایر کشورها تبدیل میشود.
ضرر به صادرات، به سود واردکننده
این کارشناس اقتصادی گفت: در سالهای گذشته ارزی نیما شکل گرفت که منابع ارزی صادرکننده را در اختیار واردکننده قرار میداد و سبب شده بود که صادرکننده علاقهای به صادرات نداشته باشد و اگر انجام میداد، کم اظهاری کند و در مقابل واردکننده با بیشاظهاری تلاش میکرد تا ارز بیشتری دریافت و کالای کمتری وارد کشور کند.
سعدوندی با تاکید بر اینکه سامانه نیما محملی برای فرار سرمایه و فساد گسترده تبدیل شده بود، خاطرنشان کرد: افراد برای اینکه از محل ارز نیمایی منافع مادی خود را بهدست بیاورند، حاضر بودند مبالغ زیادی خرج کنند تا در لیست واردکنندگان قرار گیرد؛ بنابراین میتوان گفت نیما موجب فساد شده بود و هیچ کارکرد مثبتی نداشت.
ارز نیمایی به ضرر دهکهای پایین
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: ادعا میشد ارز نیمایی با هدف دفاع از مستضعفان و اقشار کمدرآمد ایجاده شده اما دقیقا کارکرد برعکس داشت و وضعیت خط فقر در سالهای گذشته به ضرر اقشار آسیبپذیر و دهکهای پایینتر، جابهجا شده است.
سعدوندی افزود: در چند سال گذشته افرادی که با این سیاست به جرگه افراد فقیر پیوستهاند، افزایش یافته است و در این راستا سیاست حرکت بهسمت حذف ارز نیما از سوی بانک مرکزی سیاست کاملا معقولی بود.
غفلت از سیاستهای پولی منسجم
مدرس بانکداری در دانشگاه گفت: بسیاری از اقتصاددانان توصیه میکنند دولت یا بانک مرکزی منابع خود را در جهت تغییر بازار ارز استفاده نکند زیرا به دلیل غفلت از سیاستهای پولی منسجم در جهت کنترل تورم، بدترین وضعیت تورمی را در سالهای قبل داشتهایم.
سعدوندی ادامه داد: برخی اقتصاددانان نیز توصیه میکنند منابع محدود ارزی بانک مرکزی و دولت بهجای اینکه در راستای کنترل تورم هزینه شود، در جهت کنترل بازار ارز به کار رود که در پاسخ به این گروه باید گفت؛ این سیاست جواب نمیدهد.
وی با بیان اینکه بازار ارز با شاخصهای اقتصاد کلان بهویژه تورم در ارتباط ارست، گفت: اگر شما تورم را کنترل کردید بازار ارز هم کنترل میشود؛ اگر بازار ارز را به صورت مصنوعی سرکوب کردید، نه تنها بازار ارز کنترل نمیشود بلکه برای فرار سرمایه از کشور هم یارانه میدهید.
این کارشناس اقتصادی درباره مخالفت برخی نمایندگان مجلس با سیاست ترک نرخی شدن ارز به دلیل اینکه ممکن است در آینده تورم ایجاد کند، گفت: ما هم اکنون شاهد تورم سنگینی هستیم که علت آن سیاستهای نمایندگان مجلس بوده و طرفدار این سیاستهای اشتباه بودند که شاهد گسترش شدیدی فقر در کشور در سالهای گذشته بودیم؛ برخی از آنها به مسائلی ورود میکنند که مطلقا آشنایی ندارند و به افراد دیگری که تحتعنوان اقتصاددان شناخته میشوند، ارجاع میدهند.
به روشهای شکستخورده سابق بازنگردیم
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه بدترین سیاستهای تورمی را در سالهای گذشته دنبالکردهایم، اظهارکرد: تجربه نشان داده که سیاستهای گذشته شکست خورده است و نباید دوباره به روشهای پیشین بازگردیم.
سعدوندی با تاکید بر اینکه مهمترین علت تورمهای سالهای گذشته، سیاست اشتباه ارزی بوده است، گفت: اگر قرار است از اقشار آسیبپذیر حمایت شود، نباید رانت به افراد دیگر داده شود تا پول را از کشور خارج کنند و در کشورهای دیگر برای خود خانههای لوکس دست و پا کنند.
این پژوهشگر اقتصادی تصریح کرد: این چه سیاستی است که به اسم حمایت از اقشار آسیبپذیر اجرا میشود؟ چرا همچنان به نهادههای تولید یارانه ارزی داده میشود آن هم در حالی که نرخ در بازار بر اساس نرخ تمامشده تولید تعیین نمیشود بلکه بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین میشود.
وی ادامه داد: با این سیاست شاید هزینه تمامشده تولید را اندکی کاهش دهید و نرخ مصرفکننده را کم کنید اما باید این را پرسید که آیا این میزان کاهش نرخ مصرفکننده ارزش آن را دارد تا این همه منابع از کشور خارج شود یا سرمایهها از دست بروند؟ قطعا نه.
سعدوندی درباره روش جبران اجرای سیاست تکنرخی شدن ارز برای دهکهای آسیبپذیر گفت: اگر میخواهیم وضعیت فقر بهبود یابد، باید حمایت نقدی مستقیم صورت بگیرد؛ هر نوع سیاستی که در جهت ایجاد فساد در جامعه باشد باید جلوی آن گرفته شود.