افزایش نرخ در بازار بی‌مشتری
با گذشت حدود سه هفته از سال جدید، اما بازار خودرو هنوز به حالت عادی بازنگشته و نمایشگاه‌های خودرو فعالیت‌های خود را به‌طور کامل آغاز نکرده‌اند. به‌گفته فعالان بازار خودرو با وجود افزایش نرخ قابل‌توجه خودروهای خارجی که به حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان رسیده و خودروهای داخلی که بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان افزایش نرخ داشته‌اند، همچنان بازار از کمبود مشتری رنج می‌برد. کارشناسان بر این باورند که باید منتظر روند تقاضا و نحوه عرضه در روزهای آینده باشیم، به‌ویژه پس از فروردین و احتمال انجام مذاکرات سیاسی که ممکن است تحولی در بازار ایجاد کند. صمت در گفت‌وگویی با کارشناسان این حوزه، به بررسی وضعیت کنونی بازار خودرو و چشم‌انداز آن در هفته‌های آینده پرداخته که در ادامه می‌خوانید.
خریداران نگران گرانی خودرو
ابراهیم شجاعت، کارشناس بازار خودرو با اشاره به وضعیت این بازار در روزهای نخست سال ۱۴۰۴ به صمت اظهار کرد: در ۲۰ روز گذشته، بازار خودرو در ایران به‌دلیل تعطیلات عید نوروز و تعطیلات رسمی به حالتی نیمه‌فعال درآمده بود. این دوره زمانی معمولا با کاهش فعالیت‌های تجاری و خریدوفروش در تمامی بازارها همراه است، چراکه بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان به تعطیلات رفته و تمرکز بیشتری روی جشن‌ها و مراسمات دارند. به همین دلیل، فعالیت‌های جدی و قابل‌توجه در بازار بیشتر معطوف به ماه اسفند بود، زمانی که خریداران و فروشندگان در تلاش بودند تا قبل از آغاز سال جدید، معاملات خود را انجام دهند. اکنون که از این هفته شرکت‌ها فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌اند، بازار به‌تدریج در حال ورود به فاز فعال‌تری است. با این حال، باید توجه داشت که قیمت‌ها به‌دلیل افزایش نرخ ارز و طلا در چند هفته اخیر، به‌ویژه برای خودروهای خارجی، شاهد صعود قابل‌توجهی بوده است. برخی خودروها تا ۲۰۰ میلیون تومان افزایش نرخ داشته‌اند که این افزایش نرخ نه‌تنها روی خریداران تأثیر منفی گذاشته، بلکه باعث نگرانی‌های جدی در میان مصرف‌کنندگان نیز شده است.
افزایش نرخ خودرو ادامه دارد
شجاعت در ادامه با بیان اینکه احتمال ادامه یافتن افزایش نرخ خودرو در هفته‌های پیش‌رو وجود دارد، گفت: پیش‌بینی می‌شود که از اواسط اردیبهشت یا اواخر آن، افزایش قیمت‌ها به‌طور جدی‌تری آغاز شود، به‌ویژه برای خودروهای وارداتی. نرخ ارز نیمایی که از حدود ۵۰ هزار تومان به ۷۰ هزار تومان افزایش یافته، تأثیر مستقیمی بر نرخ خودروها خواهد گذاشت. این افزایش نرخ ارز نه‌تنها هزینه‌های واردات را بالا می‌برد، بلکه روی قیمت‌گذاری داخلی نیز تأثیرگذار خواهد بود. همچنین، تغییرات تعرفه گمرکی برای خودروهای برقی و هیبریدی، که تعرفه آنها از ۵۵ درصد به ۱۰۰ درصد رسیده، می‌تواند تأثیرات بیشتری بر قیمت‌ها داشته باشد. این تغییرات می‌تواند باعث کاهش تمایل خریداران به خرید خودروهای برقی و هیبریدی شود و در نتیجه بازار این نوع خودروها را تحت‌فشار قرار دهد. وی درباره وضعیت عرضه و تقاضا در بازار خودروهای داخلی با اشاره به اینکه درباره خودروهای داخلی نیز با توجه به شرایط موجود، انتظار می‌رود قیمت‌ها در بازار افزایش یابد، اظهار کرد: قیمت‌های کارخانه‌ای خودروها تا زمانی که شرکت‌ها صورت‌های مالی خود را ببندند و مجامع عمومی خود را برگزار کنند، مشخص نخواهد شد. این فرآیند ممکن است تا اواسط تابستان طول بکشد، اما در صورت برگزاری مجامع فوق‌العاده، احتمال دارد که این زمان کاهش یابد. بنابراین، خریداران باید منتظر بمانند تا ببینند آیا قیمت‌ها در کارخانه‌ها نیز افزایش خواهد یافت یا خیر.
وارداتی‌ها هم گران‌تر می‌شوند
کارشناس بازار خودرو به وضعیت خودروهای وارداتی هم اشاره کرد و درباره این بخش از بازار خودرو خاطرنشان کرد: درمجموع، با توجه به معادلات موجود در بازار و تأثیرات نرخ ارز و طلا، احتمالا نرخ خودروهای وارداتی و مونتاژی در چند ماه آینده به‌صورت خزنده افزایش خواهد یافت. البته این شرایط در صورتی پایدار خواهد ماند که نوسانات شدید در نرخ ارز و طلا رخ ندهد و تغییرات سیاسی خاصی اتفاق نیفتد. بازار خودرو به‌شدت تحت‌تأثیر عوامل خارجی و داخلی قرار دارد و هرگونه تغییر در این عوامل می‌تواند تأثیرات عمیقی بر روند قیمت‌ها داشته باشد.
شجاعت ادامه داد: نکته دیگر اینکه عرضه خودرو در سال گذشته نسبت به سال قبل‌تر کاهش یافته است و مشکلات تولیدی و مالی، از جمله قطعی برق و زیانده بودن بسیاری از خودروها، عامل اصلی این کاهش بوده است. این موضوع باعث شده بسیاری از خریداران با مشکلاتی مواجه شوند و نتوانند خودروهای مورد نظر خود را خریداری کنند. پیش‌بینی می‌شود که تا اواسط اردیبهشت ثبات نسبی در بازار وجود داشته باشد و پس‌ازآن ممکن است دچار نوساناتی شود. با این حال، هنوز زمان برای پیش‌بینی دقیق بازار زود است، زیرا نرخ تعرفه گمرکی و نرخ دلار هنوز به‌صورت قطعی مشخص نشده‌اند. شجاعت وضعیت کلی بازار خودرو را پر چالش توصیف کرد و در پایان گفت: به‌طورکلی، وضعیت فعلی بازار خودرو نشان‌دهنده چالش‌های جدی است که خریداران و تولیدکنندگان با آن مواجه هستند. تقاضای بالای بازار در کنار عرضه محدود می‌تواند منجر به افزایش بیشتر قیمت‌ها شود و فشار بیشتری روی مصرف‌کنندگان ایجاد کند. بنابراین، نظارت دقیق بر تحولات اقتصادی و سیاسی کشور ضروری است تا بتوان پیش‌بینی‌های دقیق‌تری درباره آینده بازار خودرو ارائه داد.
خریدار امروز، برنده فرداست
بابک صدرایی، کارشناس صنعت و بازار خودرو نیز در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین در ارزیابی خود از وضعیت بازار خودرو گفت: بازار خودرو در ۱۴۰۳ مانند سال‌های گذشته پررونق نبود. البته در سالی که گذشت بازار خودرو نسبت به سال قبل تلاطم کمتری را تجربه کرد. با توجه به نرخ دلار که تا ۹۵ هزار تومان افزایش یافت، انتظار می‌رفت نرخ خودروها نیز جهش بیشتری داشته باشد، اما بررسی‌ها نشان داد که بازار ظرفیت افزایش بیش از این را ندارد.
صدرایی ادامه داد: در واقع بازار نمی‌تواند به یکباره نرخ خودروها را دو برابر کند یا آن را ۸۰ تا ۹۰ درصد نسبت به رشد دلار بالا ببرد. به همین دلیل، فکر می‌کنم روند فعلی ادامه می‌یابد، چراکه قدرت خرید و میزان تقاضا به همین شکل باقی مانده است.
افزایش نرخ خودرو قطعی است
کارشناس بازار خودرو درباره نرخ خودروهای وارداتی نیز گفت: با توجه به تعیین تعرفه صددرصدی برای واردات خودرو و همین‌طور افزایش نرخ ارز، قطعا نرخ خودروهای وارداتی افزایش پیدا خواهد کرد. البته هنوز نرخ خودرو در بازار ما به نرخ جدید ارز نرسیده است. ضمن اینکه نرخ ارز مبادله‌ای که برای برخی محاسبات استفاده می‌شود، از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۷۰ هزار تومان رسیده که این موضوع بدون شک بر افزایش نرخ خودروهای وارداتی تأثیر می‌گذارد. صدرایی افزود: به نظرمی‌رسد در سال جدید در یک مقطع زمانی کوتاه‌مدت، شاهد هیجان و افزایش تقاضا در بازار باشیم، چراکه نیازهای به تأخیر افتاده، به سمت بازار حرکت خواهند کرد، اما در بلندمدت بازار در وضعیت رکود قرار خواهد گرفت، چراکه قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده است.
بازار با توافق هم راکد می‌ماند
این کارشناس حوزه صنعت و بازار خودرو گفت: دو عامل مهم در خروج بازار از رکود تأثیرگذار است، اگر توافقی صورت بگیرد، بازار در رکود باقی خواهد ماند، چراکه مردم منتظر ورود خودروهای جدید خواهند بود. اگرهم توافقی انجام نشود، شرایط سخت‌تر شود، ریسک خرید افزایش یافته و قدرت خرید کاهش پیدا می‌کند.
صدرایی تاکید کرد: تنها درصورتی‌که بازار احساس کند یک ثبات نسبی در نرخ ارز به وجود آمده و این نرخ نه افزایش چشمگیری خواهد داشت و نه کاهش ناگهانی، می‌توان انتظار داشت که آرامش به بازار خودرو بازگردد و بازار دوباره به حرکت درمی‌آید.
این کارشناس حوزه خودرو در پایان با اشاره به زمان مناسب برای خرید خودرو گفت: توصیه من به مردم این است که خریدار امروز، برنده فردا است پس اگر کسی به خودرو نیاز دارد، اکنون فرصت مناسبی برای خرید است، زیرا سیگنال‌های اقتصادی نشان می‌دهند که افزایش نرخ خودرو در آینده محتمل خواهد بود.
نمی‌توان ارزیابی دقیقی از بازار خودرو داشت
به‌گفته نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران، نرخ خودروهای خارجی بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان و نرخ خودروهای داخلی حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان افزایش یافته است. اسد کرمی، نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران در گفت‌وگو با ایرنا درباره گمانه‌زنی در زمینه وضعیت بازار خودرو در سال جدید با توجه به تغییر نرخ ارز اظهار کرد: هنوز نمایشگاه‌های خودرو فعالیت خود را در سال جدید به‌صورت کامل شروع نکرده‌اند و نمی‌توان ارزیابی دقیقی از بازار داشت. کرمی ادامه داد: به‌طور متوسط خودروهای داخلی ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان، خودروهای مونتاژی ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان و خودروهای خارجی از ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان افزایش نرخ داشته است. نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران با بیان اینکه بازار خودرو هنوز مشتری ندارد، گفت: بعد از تعطیلات نوروز تازه فعالیت بازار شروع شده است، باید منتظر بحث تقاضا در بازار و نحوه عرضه باشیم. وی با تاکید بر اینکه افزایش نرخ خودرو نسبت به سایر کالاهایی که قابلیت سرمایه‌گذاری دارند و در ماه‌های گذشته افزایش نرخ داشتند، پایین‌تر است، اظهار کرد: آنچه درباره افزایش قیمت‌ها بیان می‌شود، گمانه‌زنی است و هنوز نرخ جدیدی مصوب و اعلام نشده است.
کرمی عنوان کرد: در بازار شاهد افزایش نرخ سکه، طلا و ارز هستیم اما خودرویی مانند کوییک خیلی افزایش نرخ نداشته و در حد ۳۰ تا ۴۰ میلیون است. وی با اشاره به تعیین تعرفه ۱۰۰ درصدی گمرکی برای خودروهای وارداتی در امسال بیان کرد: این میزان تعرفه در نرخ نهایی خودرو اعمال خواهد شد و مصرف‌کننده باید این هزینه را بپردازد. نایب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران گفت: هنوز افزایش قیمتی از محل افزایش تعرفه گمرکی مشاهده نشده و قیمت‌ها براساس واردات سابق بوده است.
سخن پایانی
بنابر این گزارش و با نگاهی به اعداد ارقام عرضه و تقاضا در بازار خودرو کشور به وضوح مشخص است که بازار خودرو همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است که خریداران و تولیدکنندگان را در شرایط مبهم قرار داده است. کاهش عرضه و افزایش قیمت‌ها در کنار تقاضای بالا، فشار زیادی بر مصرف‌کنندگان وارد کرده و پیش‌بینی آینده بازار را دشوار کرده است. از سوی دیگر صنعت و از جمله خودروسازی‌ها با بحران‌های گوناگون از بحران انرژی تا کمبود نقدینگی و نوسانات شدید ارزی مواجه هستند که تولید و عرضه محصولات را در فضایی مبهم و نامشخص کاهش داده است. از این رو برای مدیریت این وضعیت و کاهش نوسانات، نظارت دقیق بر تحولات اقتصادی و سیاسی کشور ضروری به نظر می‌رسد. در این شرایط، توجه به عوامل مؤثر بر بازار و برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کرده و امیدواری‌هایی برای آینده بهتر ایجاد کند.
