ادامه کمبود شکر تا نیمه آبان
شکر به‌عنوان یک کالای اساسی، به‌طورمستقیم بر سبد خرید مردم تاثیرگذار است. طی یک سال گذشته، نرخ شکر نوسانات قابل‌توجهی را تجربه کرده است. دلایل مختلفی از جمله تغییرات در نظام توزیع، عدم‌تامین مناسب شکر در سامانه‌های جدید، افزایش تقاضا و نوسانات نرخ جهانی در این افزایش قیمت‌ها نقش دارند. نرخ شکر نوسانات زیادی را طی یک‌سال گذشته پشت‌سر گذاشته است. به‌گفته دبیر پیشین انجمن کارفرمایی تصفیه‌کنندگان شکر، از نیمه آبان امسال، شکر تولید داخل وارد بازار می‌شود و احتمال می‌رود با عرضه شکر، بازار این محصول به‌ثبات برسد.
براساس آمارها در حال حاضر، بیشترین مصرف‌کننده قند و شکر در کشور در درجه اول خانوارها و سپس صنایع‌غذایی و لبنی هستند. سرانه مصرف شکر در دنیا ۱۹.۵ کیلوگرم است، در حالی که براساس برآوردهای وزارت جهادکشاورزی، سرانه مصرف شکر در ایران ۲۹ کیلوگرم است.
در این میان ظرفیت سالانه تولید قند و شکر در کشور در مجموع حدود ۲.۵ میلیون تن بوده، باوجود این به‌دلیل عدم‌پوشش تقاضای کشور از سوی تولیدکنندگان داخلی به‌دلیل وجود نداشتن مواد اولیه به‌اندازه کافی، عموما بخشی از مصرف کشور از طریق واردات تامین می‌شود، اما این صنعت در سال‌های اخیر با ریسک‌ها و مشکلات متعددی روبه‌رو بوده که از جمله آنها می‌توان به سختی تامین مواد اولیه، تعیین نرخ دستوری برای خرید محصول چغندر قند و فروش محصول تولیدی شکر سفید و عدم‌تطابق بهای خرید مواد اولیه با بهای فروش محصول تولیدی شکر سفید اشاره کرد.
در حال حاضر سهام ۱۷شرکت تولیدکننده قند و شکر در بازار سرمایه عرضه می‌شود. صنعت قند و شکر یکی از صنایع اساسی و حیاتی در بسیاری از کشورهای جهان است که تاثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد دارد. اهمیت صنعت قند و شکر در اشتغالزایی، درآمدزایی و توسعه روستایی، تجارت بین‌المللی و تولید مواد اولیه صنایع غذایی است.
در کنار قند و شکر، مواد اولیه خوراک دام و صنایع کاغذسازی از طریق کشت چغندر و نیشکر تامین می‌شود.
دلایل افزایش نرخ بی‌رویه شکر
حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، اشتباه دولت در قیمت‌گذاری و عرضه این محصول را مهم‌ترین عامل علت افزایش نرخ شکر می‌داند و این در حالی است که غلامحسین بهمنی، دبیر پیشین انجمن کارفرمایی تصفیه‌کنندگان شکر، تاکید دارد در حال حاضر عرضه شکر در بازار وضعیت مناسبی دارد و کاهش واردات، منجر به روند صعودی قیمت‌ها شده است.
دبیر پیشین انجمن کارفرمایی تصفیه‌کنندگان شکر درباره زمان توزیع شکر تولید داخل در بازار نیز توضیح داد: از نیمه آبان امسال، شکر تولید داخل وارد بازار می‌شود. بعد از ورود به بازار و با جبران کمبودها، قیمت‌ها هم کاهش می‌یابد.
این فعال صنفی بااشاره به وضعیت توزیع شکر در بازار عنوان کرد: شکر تولید داخل معمولا از اواسط شهریور تا اوایل مهر وارد بازار می‌شود. در صورت خوب بودن وضعیت بارندگی، تولید شکر هم بالا بوده، در نتیجه بازار با کمبود مواجه نمی‌شود، اما در صورت کمبود بارش‌ها، نیاز بازار فقط برای 3 ماه پوشش داده می‌شود.
در بازار کمبودی نداریم
رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران نیز در گفت‌وگو با صمت گفت: شکر در بازار فراوان است و هیچ کمبودی وجود ندارد.
به‌گفته کنگری بعد از اسفند سال گذشته و راه‌اندازی سامانه بازارگاه، اتحادیه بنکداران که محور اصلی توزیع تمام کالاهاست در آن نادیده گرفته شد و شکر از این منبع تامین نشد؛ اتحادیه نیز به روش قبل توزیع خود را ادامه داد.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران می‌گوید، در این سامانه تنها تولیدکنندگان دیده شدند و باتوجه به نامشخص بودن منبع تامین و همچنین نیاز صنف به شکر، آنها این محصول را با قیمت‌های متفاوت از جاهای دیگر تامین می‌کنند. برای تولیدکنندگان نیز به‌دلیل گرانی، تولید شکر صرفه‌ای ندارد و از طریق واسطه شکر در اختیار بنکداران قرار می‌گیرد و چندنرخی در بازار ایجاد شده است.
وی به تفاوت نرخ شکر در بین بنکداران اشاره کرد و گفت: شکر باید به نرخ ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد؛ اما به‌دلیل مشخص نبودن منبع تامین، نرخ‌ها متفاوت است. امروز شکر به نرخ ۴۰ هزار تومان درب کارخانه بدون فاکتور رسمی فروخته می‌شود که منجر به جرایم سنگین برای واحدهای صنفی می‌شود، چراکه نهادهای نظارتی فاکتور رسمی می‌خواهند.
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران با تاکید بر اینکه کمبود شکر در کشور وجود ندارد، گفته است: در حال حاضر نظام توزیع دچار مشکل است و مکاتباتی که برای حل این موضوع انجام گرفته، هنوز به نتیجه نرسیده است.
مدیرکل نظارت برکالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی نیز می‌گوید، مصوبه اصلاح نحوه توزیع شکر به تصویب ستاد تنظیم بازار رسیده است و ستاد تنظیم بازار مصوبه‌ای داده که مجوز توسط اصناف صادر شود و مباشرین توزیع کنند. همچنین درج نرخ روی شکرهای بسته‌بندی الزامی است و نهایتا تا ۲ هفته آینده باید این درج نرخ به‌طورکامل انجام گیرد.
مشکلات توزیع و عرضه ادامه دارد
نبود شکر در برخی خرده‌فروشی‌ها یا عرضه با نرخ بالاتر از مصوب این روزها، مشکلاتی برای مردم ایجاد کرده؛ این‌طور که رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران می‌گوید کمبود شکر در کشور وجود ندارد و در حال حاضر نظام توزیع دچار مشکل است.
در این میان، برخی خرده‌فروش‌ها یا شکری برای عرضه ندارند یا با قیمت‌هایی بیش از نرخ مصوب اقدام به عرضه آن می‌کنند. این‌طور که خرده‌فروش‌ها می‌گویند، نرخ مصوبی که اعلام شده با نرخی که شکر از سوی عمده‌فروش عرضه می‌شود، همخوانی ندارد و آنها مجبور هستند شکر را با قیمت‌های بالاتر از نرخ مصوب بفروشند.
قیمت جدید شکر به‌دنبال تصمیمات ستاد تنظیم بازار و ابلاغ مصوبه کارگروه تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سراسر کشور در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ ابلاغ شد. براساس این مصوبه، نرخ هر کیلوگرم شکر سفید تصفیه‌شده در کارخانه و انبار ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده و نرخ شکر سفید فله برای مصرف‌کننده نیز ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان اعلام شد. بررسی‌های میدانی میزان حاکی از آن است که برخی از خرده‌فروش‌ها یا شکر ندارند یا شکر ۹۰۰ گرمی بسته‌بندی را با قیمتی بیش از ۴۸ هزار تومان عرضه می‌کنند.
سخن پایانی
براساس این گزارش، شکر یکی از اقلام خوراکی مهم در سبد خرید بسیاری از مردم است. بنابراین نوسان قیمتی این محصول می‌تواند بر کاهش مصرف یا حذف این محصول از سفره خانواده‌های ایرانی نقش داشته باشد. از آنجایی که شکر وارداتی و تولید داخل باید از سامانه بازارگاه خریداری شود، در نتیجه کنترل توزیع شکر هم دشوار خواهد بود. بنابراین دولت باید در راستای کنترل قیمت‌ها و نحوه قیمت‌گذاری درست این محصول تلاش کند تا بازار و مصرف‌کنندگان با مشکل مواجه نشوند.
