مصرف بهینه انرژی در بطن جامعه نهادینه شود

مدیرکل دفتر راهبری طرح‌های بهره‌وری انرژی در همایش نخستین جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق در ابتدای سخنانش از اجرای طرح جدیدی به‌نام «بهره‌وری برق ساختمان» خبر داد و گفت: این طرح برای نخستین‌بار در کشور توسط سازمان بهره‌وری برق ساختمان به اجرا درمی‌آید و هدف آن اندازه‌گیری مصرف برق در بخش‌های مختلف است.

به گزارش ، محمدتقی زیاری با بیان اینکه این طرح به‌منظور ارتقاء بهره‌وری انرژی و بهینه‌سازی مصرف برق در ساختمان‌ها طراحی‌شده، اظهار کرد: با توجه به چالش‌های موجود در زمینه مدیریت مصرف انرژی، اجرای چنین طرح‌هایی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش کارآیی کمک کند. وی ادامه داد: این جایزه به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی و شناسایی سازمان‌های موفق در زمینه بهره‌وری انرژی عمل خواهد کرد و فرصتی برای دعوت از سازمان‌های جدید جهت مشارکت در این ارزیابی‌ها فراهم می‌آورد. این طرح با همکاری سازمان مدیریت صنعتی به‌عنوان مشاور و مجری اجرا خواهد شد.

 زیاری در ادامه به چارچوب برگزاری جایزه بهره‌وری در انرژی برق اشاره کرد و افزود: برگزیدگان هر بخش در سال اول تندیس و تقدیرنامه دریافت خواهند کرد. این جایزه شامل چهار بخش اصلی پروژه‌های برتر صرفه‌جویی، شرکت‌های موفق در بخش توزیع، فرآیندهای صنعتی و صنایع انرژی، و محصولات دانشگاهی و تولیدکنندگان تجهیزات و لوازم‌خانگی است.

مدیرکل دفتر راهبری طرح‌های بهره‌وری انرژی همچنین از تشکیل شورای سیاست‌گذاری متشکل از ۱۲ بخش مرتبط خبر داد که شامل نمایندگان بخش خصوصی، وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط‌زیست و پژوهشگاه‌ها است. وی با اشاره به ضرورت اجرای چنین طرح‌هایی گفت: ما باید به سمت ایجاد یک فرهنگ مصرف بهینه انرژی حرکت کنیم.

زیاری در پایان تاکید کرد: همکاری بین سازمان‌ها و نهادهای مختلف می‌تواند به تحقق اهداف بلندمدت در زمینه بهره‌وری انرژی کمک کند. این همایش نه‌تنها به‌عنوان یک رویداد مهم برای معرفی جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق عمل می‌کند، بلکه فرصتی برای تبادل‌نظر بین کارشناسان و فعالان حوزه انرژی است تا بتوانند تجربیات خود را در زمینه ارتقاء بهره‌وری انرژی به اشتراک بگذارند.

برای بهینه‌سازی مصرف انرژی از شعار فاصله بگیریم

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و توسعه فضای کسب‌وکار سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران (ساتبا) نیز در این همایش با اشاره به اینکه باید به سمت انرژی‌های تجدید‌پذیر حرکت کنیم، گفت: رشد تولید باید به سمت نیروگاه‌های خورشیدی و بادی هدایت شود که از نظر اقتصادی و محیط‌زیستی مزایای بیشتری دارند.

سالار آتش‌پر ادامه داد: بحث بهینه‌سازی انرژی و اولویت آن در حوزه‌های برق و گاز دیگر یک موضوع تکراری نیست. با توجه به برنامه‌های جهانی و مطالعات انجام‌شده، بهینه‌سازی مصرف انرژی باید از حالت شعار خارج و به یک اولویت علمی و اقتصادی تبدیل شود.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و توسعه فضای کسب‌وکار سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق ایران افزود: پارامترهای جهانی مانند میزان سرمایه‌گذاری به ازای هر کیلووات ساعت انرژی که در طول عمر یک پروژه می‌تواند عاید کشور شود، نشان می‌دهد که بهره‌وری از نظر علمی و اقتصادی ثابت شده است.

وی اظهار کرد: پروژه‌های اصلاح سیستم‌های روشنایی ممکن است هزینه‌ای در حد یک سنت به ازای هر کیلووات ساعت داشته باشند، در حالی‌که پروژه‌های اصلاح سیستم‌های سرمایش و کولرهای آبی هزینه‌های کمتری دارند. در حوزه نیروگاه‌ها، بحث تولید با سوخت فسیلی حتی با راندمان‌های بالا نیز هزینه‌بر بوده و ممکن است حدود ۱۰ سنت به ازای هر کیلووات ساعت هزینه داشته باشد.

تلاش برای بهبود عملکرد صنایع

معاون مشاوره و تحقیق سازمان مدیریت صنعتی و عضو کمیته راهبری جایزه دیگر سخنران این همایش بود. مجید لطفی‌حقیقت با بیان اینکه در سازمان مدیریت صنعتی برای کمک به تحقق بهره‌وری در مصرف انرژی تلاش‌های زیادی انجام شده، گفت: جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق به‌عنوان بازوی عملیاتی سازمان مدیریت صنعتی عمل خواهد کرد. وی در ادامه به اهمیت ارزیابی سرمایه مرتبط با مصرف انرژی برق اشاره کرد و افزود: این اقدام یکی از کارهای موفق سازمان است.

عضو کمیته راهبری نخستین جایزه بهره‌وری انرژی برق ادامه داد: این ارزیابی با همکاری سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی و سایر همکاران سازمان مدیریت صنعتی انجام شده است. هدف از این ارزیابی، توسعه فرهنگ بهینه‌سازی مصرف انرژی برق و ایجاد انگیزه برای مدیران عالی کشور است تا با مقایسه خود با معیارهای سنجش، جایگاه خود را نسبت به سایر صنایع مشخص کنند.

لطفی‌حقیقت همچنین به اهمیت معیارهای ارزیابی در صنایع مختلف اشاره کرد و افزود: این معیارها باید ملموس و قابل اجرا باشند. وی خاطرنشان کرد: با ادامه این فعالیت‌ها، بتوان فرهنگ بهینه‌سازی مصرف انرژی برق را نهادینه کرد و شاخص‌های عملکرد صنایع را بهبود بخشید.

چاره‌ای جز استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نداریم

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با ابراز خرسندی از برگزاری این همایش و این تشویق‌ها به وضعیت انرژی و مصرف آن در کشور اشاره کرد و گفت: امروز ۶۰ درصد اتلاف در نیروگاه‌های کشور داریم، در بخش سوخت مایع یک و نیم میلیارد لیتر قاچاق در سال صورت می‌گیرد، سیاست‌گذار باید قانون را اجرا و اصلاح کند. وی ادامه داد: امروز بهره‌وری انرژی باید از سمت تولیدکنندگان و حاکمیت صورت گیرد، مجلس یازدهم در ریل‌گذاری بهره‌وری انرژی ورود کرده است.  مالک شریعتی با بیان اینکه صرفه‌جویی در مصرف، مولفه مهمی در مدیریت انرژی است، گفت: به‌منظور حل معضل ناترازی نیرو چاره‌ای جز استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نداریم. البته مجلس در این مورد قدم‌هایی برداشته و ظرفیت‌های قانونی خوبی هم در این خصوص ایجاد کرده است.

وی افزود: اگر مصرف انرژی در کشور به‌درستی مدیریت نشود در چهارتا پنج سال آینده کشور در تولید و مصرف انرژی با بحران جدی روبه‌رو خواهد شد، فرآورده‌های ارزان در اختیار نیروگاه‌ها قرار گرفته و همین مسئله باعث شده نیروگاه‌ها از فناوری‌های نوین برای بهینه‌سازی انرژی استفاده نکنند و بیشترین اتلاف انرژی در نیروگاه‌های برق رخ داده است.

 عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: از ابتدای برنامه پنجم تا انتهای برنامه ششم توسعه باید شاخص شدت مصرف انرژی ۵۰ درصد کاهش می‌یافت، اما در عمل این اتفاق نیفتاد.

صرفه‌جویی محل سرمایه‌گذاری باشد

رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران نیز در این همایش با ابزار خوشحالی از برگزاری این جایزه به بررسی وضعیت بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌وری در کشور پرداخت و اظهار کرد: این موضوع سال‌هاست در کشور موردتوجه است و امیدواریم با حضور دولت جدید، اقدامات مؤثری در این زمینه انجام شود. در سال گذشته، توافقاتی با بخش خصوصی برای ایجاد ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی و ۱۰ هزار مگاوات انرژی هیدروژنی منعقد شده است. همچنین بودجه‌ای برای پروژه‌های بهینه‌سازی انرژی در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ تخصیص یافته که حدود ۳۳ هزار میلیارد تومان ارزش دارد.

آرش نجفی در ادامه به برخی راهکارها برای کمک به حل مشکل کمبود انرژی در کشور اشاره کرد و گفت: یکی از راهکارهای مطرح شده ضرورت تعویض ۲۱ میلیون دستگاه بخاری در کشور است که هرکدام می‌تواند در فصل زمستان ۴۶۰ مترمکعب گاز صرفه‌جویی کند. با تعویض این بخاری‌ها، حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ میلیون مترمکعب گاز در روز صرفه‌جویی خواهد شد. این اقدام نیاز به سرمایه‌گذاری حدود ۶ میلیارد دلار دارد و می‌تواند به کاهش آلایندگی و بهبود شرایط اقتصادی کمک کند. ضمن اینکه این موضوع خود یک فرصت سرمایه‌گذاری است و می‌توان برای فعالان اقتصادی محل سرمایه‌گذاری مناسبی ایجاد کند.

نجفی همچنین به مشکلات صنعت برق و انحصار وزارت نیرو در تصمیم‌گیری‌ها اشاره و بر لزوم ایجاد نظام تنظیم‌گری تأکید کرد و گفت: واقعیت این است که دولت خریدار فروشنده توزیع‌کننده و تعیین‌کننده نرخ برق است که نوعی انحصار مطلق در این بخش ایجاد کرده که البته شاید برای دوره زمانی خوب بوده، اما درحال‌حاضر ما نیاز به بازنگری و نگاه دیگری داشته باشیم. وی با اشاره به موضوع بهره‌وری صنایع با دید اقتصادی ادامه داد: در حالی که قرار بود واردات پنل‌های تجدیدپذیرها آزاد باشد، اما درحال‌حاضر فعالان این بخش از وارد نشدن این پنل‌ها خبر می‌دهند که خود جای سوال دارد.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران در پایان از دولت و مجلس خواست که در تعامل با بخش خصوصی، به بهینه‌سازی و بهره‌وری توجه بیشتری داشته باشند.

سخن پایانی

جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق با همکاری سازمان مدیریت صنعتی و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری برق (ساتبا) به عنوان یک ابتکار مهم در راستای ارتقاء بهره‌وری انرژی در کشور، نخستین دوره خود را برگزار کرد. این رویداد به‌منظور تشویق و تقدیر از نمونه‌های موفق در حوزه بهره‌وری انرژی برق طراحی شده و امید می‌رود که به عنوان یک الگو برای ادامه فعالیت‌ها در این زمینه عمل کند. با توجه به چالش‌های موجود در تأمین انرژی برق، این جایزه می‌تواند نقش مؤثری در عبور کشور از بحران‌های مرتبط با کمبود انرژی ایفا کند. به گفته دست‌اندرکاران جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق، هدف اصلی این جایزه، ایجاد انگیزه و تحرک در میان سازمان‌ها و شرکت‌ها برای بهینه‌سازی مصرف انرژی است. با تقدیر از دستاوردهای برتر، این رویداد به ترویج استانداردهای سیستم مدیریت انرژی و معیارهای مصرف بهینه برق کمک می‌کند. برگزاری چنین همایش‌هایی نه تنها به شناسایی و معرفی الگوهای موفق کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش آگاهی جامعه نسبت به اهمیت بهره‌وری انرژی و ضرورت مصرف بهینه آن می‌شود.

توسعه فرهنگ بهره‌وری انرژی در کشور نیازمند همکاری و همیاری تمامی بخش‌ها از جمله دولت، صنعت و جامعه است. جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی میان این بخش‌ها عمل کند و زمینه‌ساز تبادل تجربیات موفق باشد. همچنین، این جایزه با ترویج مفاهیم مدیریت انرژی، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا اهداف خود را با استفاده از روش‌های نوین و کارآمدتر دنبال کنند.

در پایان همایش، از شرکت‌های برتر با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد که این اقدام نه تنها موجب تشویق دیگر سازمان‌ها برای پیگیری اهداف مشابه می‌شود، بلکه به تقویت روحیه رقابت سالم در زمینه بهره‌وری انرژی کمک خواهد کرد. این نوع تقدیرها می‌تواند انگیزه‌ای برای سایر شرکت‌ها باشد تا به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی حرکت کنند و در نهایت منجر به کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی شود. علاوه بر این، برگزاری این همایش و اعطای جوایز می‌تواند به توسعه شبکه‌های ارتباطی میان متخصصان و فعالان حوزه انرژی منجر شود. با ایجاد فضایی برای تبادل‌نظر و اشتراک تجربیات، امکان یادگیری از یکدیگر فراهم می‌شود و این امر می‌تواند به پیشرفت سریع‌تر در زمینه بهره‌وری انرژی کمک کند.

در نهایت، جایزه ملی بهره‌وری انرژی برق باید به عنوان یک فرصت طلایی برای ارتقاء سطح آگاهی جامعه نسبت به اهمیت مصرف بهینه انرژی تلقی شود. با توجه به چالش‌های جهانی ناشی از تغییرات اقلیمی و نیاز به توسعه پایدار، توجه به بهره‌وری انرژی بیش از پیش ضروری است. لذا امید است که این جایزه در سال‌های آینده با قدرت بیشتری ادامه یابد و تأثیرات مثبتی بر روی سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های اجرایی کشور در زمینه بهره‌وری انرژی داشته باشد.