تعمیق ساخت داخل با هدف تاب‌آوری صنعت
گروه صنعتی ایران ترانسفو، به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت کشور، روز گذشته ۵ مرداد نخستین رویداد و نمایشگاه توسعه و تعمیق ساخت داخل خود را به‌عنوان یک حرکت مهم در مسیر افزایش خودکفایی و تاب‌آوری صنعتی برگزار کرد. این مجموعه با پنجاه‌ونه سال فعالیت مستمر، امروز بخش عمده‌ای از بازار ترانسفورماتور کشور را در اختیار دارد و با تکیه‌بر توان داخلی و استفاده از ظرفیت‌های بومی، به‌دنبال تقویت زنجیره تامین داخلی و کاهش وابستگی به واردات است. ایران‌ترانسفو با توسعه اکوسیستم نوآوری و ایجاد زیرساخت‌های فناورانه منسجم، از جمله راه‌اندازی نخستین کارخانه نوآوری صنعت برق و انرژی‌های تجدیدپذیر، روندی مستمر برای افزایش عمق ساخت داخل و ارزش‌افزوده را در پیش گرفته است. این گروه صنعتی با تدوین برنامه‌های راهبردی در زمینه توسعه بازارهای داخلی و جهانی، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و سرمایه‌گذاری هدفمند در حوزه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر و...، در مسیر تحول صنعتی پایدار در کشور گام برمی‌دارد. روز گذشته در نخستین رویداد و نمایشگاه توسعه و تعمیق ساخت داخل این گروه صنعتی از ساخت داخل، باکیفیت و صادرات‌محور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف این گروه صنعتی یاد شد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
گام بلند ایران‌ترانسفو در تعمیق ساخت داخل
مدیرعامل ایران‌ترانسفو در نخستین رویداد و نمایشگاه توسعه و تعمیق ساخت داخل این گروه صنعتی، ضمن تبریک سالگرد تأسیس این مجموعه، با اشاره به نقش ایران‌ترانسفو در توسعه صنعت پیشرفته کشور گفت: این گروه جزو مجموعه‌های فعال در صنعت ساخت است. حوزه فعالیت ما در زمره صنایع پیشرفته و پیچیده دسته‌بندی می‌شود؛ صنایعی که از محورهای اصلی توسعه صنعتی و پیشرفت اقتصادی هر کشور به‌شمار می‌آیند.
به گزارش صمت، مهدی صادقی با تاکید بر لزوم توجه به عمق‌بخشی ساخت داخل ادامه داد: با توجه به اینکه کشور ما در سال‌های گذشته تحت‌تأثیر برخی محدودیت‌ها و تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی قرار داشته، راهبرد عمق‌بخشی به ساخت داخل، یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت راهبردی و اثربخش است که باید همواره در دستور کار ما قرار گیرد. مدیرعامل ایران ترانسفو با اشاره به بازدیدهای خود از مجموعه‌های صنعتی مشابه در دیگر کشورها گفت: در بسیاری از کشورها، فعالیت این مجموعه‌ها صرفا به مونتاژ اولیه و ثانویه محدود می‌شود، اما زنجیره تامین گسترده و عمیقی که طی سال‌های متمادی در گروه صنعتی ایران ترانسفو شکل گرفته، واقعاً در دنیا کم‌نظیر است و نمونه‌های مشابه آن به‌ندرت دیده می‌شود.
اشتغال بیش از ۴۶۰۰ نفری در زنجیره ارزش ایران‌ترانسفو
صادقی با اشاره به سابقه ۵۹ ساله فعالیت این گروه صنعتی اظهار کرد: درحال‌حاضر بیش از ۴ هزار و ۱۰۰ نفر در شرکت اصلی و شرکت‌های تابعه ما مشغول به فعالیت هستند و این رقم با احتساب یک شرکت وابسته، به بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ نفر می‌رسد. مدیرعامل ایران‌ترانسفو ادامه داد: اکوسیستم ایران ترانسفو متشکل از شرکت‌هایی در سه بخش اصلی است: حوزه نوآوری و دانش‌بنیان، حوزه تولید شامل تولید قطعات، مواد و تجهیزات و محصول نهایی، و حوزه خدمات پشتیبانی، فنی و مهندسی. این مجموعه هم در حوزه تولید فعال است، هم در بخش خدمات و مهندسی و هم در زمینه پیمانکاری به صنعت برق کشور خدمت می‌کند.
مدیرعامل ایران ترانسفو همچنین از تأسیس نخستین کارخانه نوآوری در صنعت برق و انرژی‌های تجدیدپذیر با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری خبر داد و گفت: این پروژه با عنوان ۱+۱۹ در حال راه‌اندازی است و با تکمیل آن، مجموعه ایران ترانسفو هدایت و تملک ۲۰ شرکت را در اختیار خواهد داشت که در حوزه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، نوآوری، تولید و خدمات فنی مهندسی فعالیت می‌کنند.
صادقی با اشاره به جایگاه تثبیت‌شده ایران‌ترانسفو در صنعت ترانسفورماتور کشور گفت: در حال‌حاضر ۸۵ درصد بازار ترانسفورماتور کشور در اختیار گروه صنعتی ایران‌ترانسفو است. این مجموعه، با نظم سازمانی مثال‌زدنی و سال‌ها تجربه، به‌درستی در جایگاه یکی از برندهای معتبر صنعت برق کشور قرار گرفته است. مدیرعامل گروه صنعتی ایران ترانسفو در ادامه این رویداد با تشریح برنامه‌های آتی این گروه صنعتی اظهار کرد: ما برنامه‌ها و استراتژی‌های خود را در ۷ محور تدوین کرده‌ایم که نخستین آنها توسعه بازار و صادرات است. ما به‌عنوان یک صنعت پیشتاز، پیشرفته و رقابتی، باید در عرصه جهانی حضوری مؤثر و کلامی برای گفتن داشته باشیم.
وی افزود: دومین محور، تکمیل پروژه‌های در جریان است. ما پروژه‌های نیمه‌تمام متعددی داریم که امیدواریم تا پایان امسال یا سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند. همچنین پروژه‌های جدیدی تعریف کرده‌ایم که بخشی از آنها برای تکمیل زنجیره ارزش هستند و بخشی نیز به حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و زنجیره صنعت مس اختصاص دارند. این پروژه‌ها به‌عنوان پروژه‌های پیشران، مسیر توسعه صنعت ایران را تقویت خواهند کرد.
تمرکز بر سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر
صادقی با اشاره به راهبرد سرمایه‌گذاری در آینده افزود: تمرکز ما در حوزه سرمایه‌گذاری، عمدتا بر انرژی‌های تجدیدپذیر و زنجیره صنعت مس خواهد بود. گسترش سیستم‌های نوآفرین و توسعه فناوری‌های نوین نیز از محورهای اصلی آینده ماست. مدیرعامل ایران ترانسفو ادامه داد: در حوزه توسعه و تعمیق ساخت داخل، دو هدف اصلی را دنبال می‌کنیم: نخست، افزایش عمق ساخت داخل در گروه صنعتی ایران ترانسفو و دوم، افزایش توانمندی تامین‌کنندگان و سازندگان داخلی کشور. این سیاست در سطوح مختلف، از ظرفیت‌سازی در درون گروه صنعتی گرفته تا تقویت اکوسیستم صنعتی در سطح ملی، در دستور کار ما قرار دارد. وی افزود: توسعه زیست‌بوم نوآوری نیز یکی دیگر از اولویت‌های ماست. ما سه ضلع اصلی در این حوزه داریم؛ یک سیستم نوآوری در درون گروه، یک مؤسسه تحقیقات فعال، و سومین ضلع نیز تأسیس مرکز نوآوری صنعت برق و انرژی‌های تجدیدپذیر است که در حال راه‌اندازی است. این مرکز به‌عنوان محل تجمع و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان، به شکل‌گیری یک اکوسیستم فناورانه در صنعت برق کشور کمک خواهد کرد.
مدیرعامل ایران‌ترانسفو با بیان اینکه سال گذشته موفق شدیم نخستین صندوق نوآوری شرکتی را به ثبت برسانیم، گفت: این سه ضلع (تحقیق، نوآوری و سرمایه‌گذاری) پایه‌های اصلی توسعه نوآوری در صنعت ایران را شکل می‌دهند. ما معتقدیم صنعتی که در مرز فناوری حرکت نکند، در داخل و خارج از کشور حرفی برای گفتن نخواهد داشت. بنابراین توسعه فناوری و نوآوری، از اولویت‌های قطعی ماست.
تاکید بر اجرای قانون حداکثر استفاده از توان داخلی
مدیرعامل ایران ترانسفو با اشاره به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر گفت: ما مأمور به اجرای فرمایشات رهبری هستیم که بارها بر استفاده از ظرفیت‌های داخلی و اتکا به طراحی و مهندسی بومی تاکید کرده‌اند. در همین راستا، اجرای قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور» به‌صورت جدی در دستور کار ماست. متأسفانه در برخی بخش‌ها، هنوز شاهد واردات تجهیزاتی هستیم که تولید داخل آنها وجود دارد، خصوصا در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر. این روند باید اصلاح شود.
وی افزود: برخی از شرکت‌ها هنوز ترانسفورماتور و تجهیزات مشابه را وارد می‌کنند، درحالی‌که توان ساخت آنها در داخل کشور وجود دارد. ما خود را متعهد به قانون می‌دانیم و به توان سازندگان داخلی ایمان داریم. اگر توانسته‌ایم سهم ساخت داخل خود را مرحله‌به‌مرحله به ۶۸ درصد افزایش دهیم، دلیل آن اتکا به ظرفیت‌های بومی و اعتماد به توان تولید داخل بوده است.
مدیرعامل ایران ترانسفو با بیان اینکه پیش از این، تمرکز ساخت داخل بیشتر بر ظرفیت‌های درون‌گروهی بوده، گفت: برای نخستین‌بار، در قالب این رویداد، دست یاری به‌سوی همه سازندگان کشور دراز کردیم. از همه تولیدکنندگان داخلی دعوت کرده‌ایم که قطعات و تجهیزاتی را که امکان داخلی‌سازی دارند، معرفی کنند. ما آماده‌ایم با آنها تفاهمنامه و قرارداد امضا کنیم و خرید تضمینی انجام دهیم تا بتوانیم عمق ساخت داخل را بیش‌ازپیش افزایش دهیم. وی با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۴، دو پروژه در دستور کار قرار گرفته؛ یکی در حوزه زنجیره مس و دیگری پروژه‌ای در حوزه منفی‌سازی وابستگی واردات. صادقی ادامه داد: ما در صورت‌های مالی حسابرسی‌شده، بیش از ۲۲۰ میلیون قطعه، مواد و تجهیزات مصرف کرده‌ایم که سهم قابل‌توجهی از آنها ساخت داخل است. هدف ما افزایش این سهم از ۶۸ درصد به ۷۸ درصد است و در قالب این رویداد، با مشارکت گسترده سازندگان داخلی، به‌دنبال تحقق این هدف ملی هستیم.
امضای ۲۹ تفاهمنامه برای داخلی‌سازی
صادقی افزود: برآورد ما از میزان ارزبری در گذشته، حدود ۲۲۱ میلیون دلار بوده که اکنون با اقداماتی که برای داخلی‌سازی در دست اجراست، ۱۵۰ میلیون دلار آن به تولید داخل تبدیل شده و هدف بعدی ما رساندن این عدد به ۱۷۲ میلیون دلار است. در صورت تحقق این هدف، واردات ما به کمتر از ۵۰ میلیون دلار کاهش خواهد یافت. مدیرعامل ایران ترانسفو از یکی از پروژه‌های مهم در این حوزه نیز خبر داد و گفت: پروژه‌ای در مجموعه مبارکه برای تولید ورق‌های الکتریکال در دست اقدام است. با راه‌اندازی این پروژه، سهم ساخت داخل باز هم افزایش خواهد یافت. این پروژه را نیز به‌صورت جدی و با پیگیری تامین مالی دنبال می‌کنیم.
وی ادامه داد: درحال‌حاضر، حدود ۴۸ میلیون دلار از نیازهای ما به تولید ورق مربوط می‌شود که امیدواریم بخش عمده‌ای از آن با داخلی‌سازی در همین پروژه تامین شود.
مدیرعامل ایران ترانسفو با اشاره به برنامه‌ریزی دقیق برای داخلی‌سازی ۲۲ میلیون دلار از تجهیزات و مواد موردنیاز این مجموعه گفت: این عدد به دو بخش تقسیم شده است؛ ۱۱.۵ میلیون دلار مربوط به قطعات، تجهیزات و مواد اولیه و ۱۰.۶ میلیون دلار مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین توسعه همکاری با پیمانکاران حوزه اسپکس و پروژه‌های پرفشار. وی افزود: در قالب این برنامه، امروز ۲۹ تفاهمنامه به امضا خواهد رسید که ۱۷ مورد از آنها مرتبط با داخلی‌سازی تجهیزات، کامپوننت‌ها و مواد اولیه است و باقی تفاهمنامه‌ها به پروژه‌های تجدیدپذیر و همکاری‌های مهندسی اختصاص دارد.
مدیرعامل ایران ترانسفو تصریح کرد: در همین رویداد، داخلی‌سازی ۱۶.۷ میلیون دلار نهایی خواهد شد. این تفاهمنامه‌ها نتیجه دو ماه تلاش و شناسایی دقیق سازندگان داخلی بوده و امروز با آنها به توافق رسیده‌ایم.
صادقی همچنین درباره روند اجرای پروژه‌های داخلی‌سازی در این گروه صنعتی اظهار کرد: این فعالیت‌ها در یک چارچوب مشخص و فرآیند کامل ساخت داخل تعریف شده‌اند. این فرآیند از مرحله شناسایی سازنده آغاز شده و با امضای تفاهمنامه و قرارداد، نظام کنترل پروژه، آزمون و تست فنی ادامه می‌یابد.
ایران‌ترانسفو، شریک راهبردی صنعت برق کشور
در رویداد ملی توسعه و تعمیق ساخت داخل گروه صنعتی ایران‌ترانسفو، همچنین محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، ایران‌ترانسفو را شریک راهبردی و پرافتخار صنعت برق کشور خواند و بر لزوم تحول در طراحی و ساخت ترانسفورماتورها متناسب با الزامات نوین شبکه برق تاکید کرد.
الله‌داد با اشاره به ظرفیت عظیم ترانسفورماتورهای بهره‌برداری‌شده در کشور گفت: امروز در کشور بیش از ۴۴۰ هزار دستگاه ترانس در شبکه نصب شده و اگر ظرفیت نیروگاهی و حوزه‌های غیر تحت‌بهره‌برداری مستقیم توانیر را نیز لحاظ کنیم، ظرفیت به بیش از ۶۰۰ هزار دستگاه می‌رسد که خوشبختانه بیش از ۹۰ درصد آنها ساخت داخل هستند و افزون بر ۸۵ درصد نیز محصول گروه صنعتی ایران‌ترانسفو است. وی ایران‌ترانسفو را یکی از مهم‌ترین بازیگران صنعت برق دانست و با اشاره به پروژه‌های بزرگ برون‌مرزی گفت: تامین مالی و اجرای پروژه بزرگ در ترکمنستان یکی از اقدامات قابل‌توجه این مجموعه بوده است. رضایت بالای طرف خارجی نشان‌دهنده کیفیت بالای تولیدات ایران‌ترانسفو و ظرفیت بالای صادراتی این شرکت است.
الله‌داد در ادامه با اشاره به تحولات جدی در ساختار بار شبکه برق کشور گفت: با افزایش بی‌سابقه بار، تنوع بارهای غیرخطی، و ورود منابع تجدیدپذیر، دیگر نمی‌توان به ترانسفورماتورهای سنتی اتکا کرد. از ایران‌ترانسفو انتظار داریم محصولات خود را متناسب با نیازهای جدید توسعه دهد؛ از جمله برخورد با نوسانات سریع ولتاژ، پاسخ به بارهای هارمونیکی، استفاده از سیستم‌های پایش آنلاین، و ارتقاء بهره‌وری انرژی.
معاون توانیر ضمن هشدار درباره اینکه فرسودگی و خرابی ترانس‌های قدرت در برخی نقاط کشور، به‌ویژه در کلانشهرها، خسارات سنگینی به بار آورده گفت: در برخی موارد، خاموشی‌های سنگین ناشی از نقص تجهیزات، خسارات مالی و اعتباری زیادی به صنعت برق وارد کرده است. به همین دلیل، استفاده از تکنولوژی‌های جدید باید در اولویت قرار گیرد.
وی همچنین از توسعه تجدیدپذیرها به‌عنوان یک فرصت و درعین‌حال یک چالش یادکرد و افزود: توسعه شتابزده تجدیدپذیرها نباید منجر به واردات عمده تجهیزات شود. ایران‌ترانسفو با چابکی و کیفیت بالا می‌تواند نقش مهمی در بومی‌سازی تجهیزات این حوزه ایفا کند.
ایران‌ترانسفو می‌تواند پیشانی فناوری صنعت برق ایران باشد
فرهاد زرگری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی، نیز در این آیین با تاکید بر اهمیت تولید فناورمحور گفت: ایران‌ترانسفو یکی از معدود شرکت‌هایی است که در ایران جی‌دی‌پی با کیفیت تولید می‌کند؛ تولیدی پیچیده، با فناوری بالا و ارزش‌افزوده واقعی. این یعنی افتخار ملی. زرگری با تشریح روند تکاملی ساخت داخل در جهان، از جایگزینی واردات تا توسعه صادرات و نهایتا ورود به زنجیره جهانی، تاکید کرد: امروز ساخت داخل باید در خدمت صادرات و پیوستن به زنجیره ارزش جهانی باشد. ایران‌ترانسفو این توان را دارد که نه‌تنها نیاز کشور را تامین کند، بلکه در صنعت برق جهانی نقش‌آفرینی کند.
او با اشاره به جایگاه نخست ایران‌ترانسفو از نظر فناوری در بین ۸۲ شرکت گروه توسعه ملی، افزود: ایران‌ترانسفو می‌تواند پیشانی فناوری صنعت برق ایران باشد. ما به‌عنوان سهامدار عمده، با تمام توان از این مسیر حمایت می‌کنیم. زرگری همچنین بر اهمیت سرمایه انسانی تاکید کرد و گفت: نوآوری بدون نیروی انسانی ممکن نیست. باید قدر مهندسان و کارکنانی را دانست که عمرشان را پای توسعه این صنعت گذاشته‌اند.
وی در پایان، پنجاه‌ونهمین سالگرد تأسیس ایران‌ترانسفو را تبریک گفت و این نمایشگاه را نقطه آغاز راهی بزرگ برای ایران خواند.
صنعت داخلی می‌تواند فناوری صادر کند
در ادامه این رویداد، احسان ثقفی، رئیس فدراسیون تجهیزات و ماشین‌آلات ایران با اشاره به توانمندی صنایع اظهار کرد: اگر مسئولان کشور حمایت لازم را انجام دهند، صنعت داخلی می‌تواند به صادرکننده فناوری تبدیل شده و صنعت ایرانی بی‌نیاز و سربلند شود. وی ادامه داد: تولیدکنندگان و صنعتگران داخلی آمادگی برای رونق‌بخش صنعت کشور دارند که در این زمینه خواستار حمایت و همراهی دولت هستند.
رئیس فدراسیون تجهیزات و ماشین‌آلات ایران بر اهمیت ارتقای کیفیت صنعت داخلی تاکید کرد و گفت: با وجود تلاش‌های قبلی و تجربه‌های موفق در حوزه‌های مختلف مانند سیستم‌های کنترلی و تجهیزات، هنوز چالش‌هایی وجود دارد که باید برطرف شوند. این چالش‌ها شامل هزینه‌های بالا، تردیدهای مالی، رقابت‌ناپذیری برندهای داخلی در مقابل خارجی، و نیاز به تبلیغات مؤثر است. وی عنوان کرد: مشکلاتی مانند عدم‌تعریف مناسب ارتباط بین صنعت و دانشگاه، نبود پلتفرم‌های اطلاعاتی برای تبادل تجربیات، کمبود منابع مالی، نبود بیمه پروژه‌ها و کمبود تضمین‌های اجرایی در حوزه ساخت، از جمله موانع اصلی است.
ثقفی بر نقش مهم دولت و حاکمیت در حمایت از صنایع اشاره کرد و گفت: تشکیل کمیته‌های مشترک می‌تواند راهکار موثری برای مدیریت پروژه‌ها و کاهش رقابت‌های داخلی باشد، به‌گونه‌ای که پروژه‌ها براساس ظرفیت‌ها و نه رقابت‌های داخلی تقسیم‌بندی شوند.
وی اضافه کرد: موضوع ناترازی‌های اقتصادی و مدیریتی در کشور وجود دارد که باید علل و راهکارهای رفع این مشکلات بررسی شود ضمن اینکه ناترازی‌های موجود در حوزه انرژی و نیروی انسانی به خاطر مدیریت نامناسب است، چراکه این ناترازی‌ها در گذشته پیش‌بینی نشده که به دلیل سهل‌انگاری و نبود مدیریت مناسب بوده است.
رئیس فدراسیون تجهیزات و ماشین‌آلات ایران بر اهمیت اصلاح روش‌ها و رویکردهای مدیریتی تاکید کرد و گفت: در سنوات گذشته رویدادهای زیادی برگزار شده است، اما در حل مشکلات ساخت داخل و تولید ملی، هنوز دچار مشکل هستیم. شعارهای سال مانند حمایت از ساخت داخل و تولید ملی، با وجود تکرار مکرر نتوانسته به نتیجه برسد.
وی ادامه داد: توانایی‌های مهندسی، صنعتگران و دانشگاه‌های کشور در حد بسیار بالا و قابل‌توجهی است و نباید این ظرفیت نادیده گرفته شود. رئیس فدراسیون تجهیزات و ماشین‌آلات ایران همچنین خاطرنشان کرد: رسانه‌ها باید از مسئولان مطالبه شعارهای سال را بکنند و از مطالبات سازنده و منطقی حمایت کنند.
سخن پایانی
تعمیق ساخت داخل برای گروه صنعتی ایران ترانسفو فراتر از یک شعار، یک راهبرد کلان و ضروری به شمار می‌آید که با هدف افزایش خودکفایی، ارتقای کیفیت و تاب‌آوری صنعت برق کشور به مرحله اجرا درآمده است. این گروه با انگیزه توسعه ظرفیت‌های داخلی و حمایت از سازندگان و تامین‌کنندگان ملی، تحولی بنیادین در زنجیره ارزش خود ایجاد کرده و با امضای تفاهمنامه‌های متنوع، مسیر داخلی‌سازی قطعات، تجهیزات و مواد اولیه را تسریع بخشیده است. باور ایران ترانسفو بر این است که توسعه فناوری و نوآوری همراه با اتکا به سرمایه انسانی متخصص و زیرساخت‌های داخلی، ضامن موفقیت در عرصه‌های بین‌المللی خواهد بود.
