نیاز به توسعه کشاورزی با گسترش تعامل بین‌المللی

بخش کشاورزی به‌دلیل تاثیرگذاری تعیین اولویت‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، نقشی فراتر از امنیت غذایی دارد. به‌طورکلی، ۳۴ درصد زمین و ۷۰ درصد آب مصرفی جهان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و به‌گفته کارشناسان تا سال ۲۰۵۰، میزان تقاضا برای غذا در جهان حدود ۷۰درصد افزایش می‌یابد، بنابراین نیازمند افزایش تولید محصول‌های کشاورزی در تمام دنیا هستیم.

بر همین اساس ضرورت توجه به توسعه پایدار کشاورزی‌ که از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر و از نظر اجتماعی، مطلوب احساس می‌شود. مقایسه شاخص‌های توسعه پایدار در کشور با برخی کشورهای منتخب همسایه نشان می‌دهد که ایران نتوانسته است جایگاه واقعی خود را در این زمینه به‌دست آورد و لازم است تا با در پیش‌گرفتن الگوی رشد مناسب، برای توسعه پایدار بخش کشاورزی گام بردارد. مهم‌ترین الگوهای توسعه کشاورزی عبارت است از الگوی بهره‌برداری و حفاظت از منابع، شناخت محل و موقعیت، نشر، بکارگیری نهاده‌های پربازده و نوآوری انگیزشی. در واقع بکارگیری ترکیبی از این الگوها برای نیل به توسعه پایدار کشاورزی در ایران لازم است. بر همین اساس گرچه بخش کشاورزی و تمام زیرمجموعه‌های دخیل در آن از تولید تا توزیع از تحریم‌ها به دور هستند، اما بهبود روابط و تعامل سازنده با دنیا می‌تواند از بابت گسترش صادرات و افزایش و تسهیل واردات نهاده‌های موردنیاز در توسعه کشاورزی پراهمیت باشد.

سازش با حفظ منافع ملی یکی از دستاوردهای بزرگ است

عنایت‌اله بیابانی، قائم‌مقام خانه کشاورز در گفت‌وگو با صمت بااشاره به احتمال توافق با امریکا، درباره اهمیت و تاثیر تعامل با دنیا در بخش کشاورزی گفت: همواره سازش براساس حفظ منافع ملی یکی از دستاوردهای بزرگ برای هر کشوری محسوب می‌شود، بنابراین اگر سازشی براساس منافع ملی صورت گیرد که در آن منافع کشاورزان و ایران حفظ شود، این مسئله به تنش‌های احتمالی ارجحیت خواهد داشت.

قائم‌مقام خانه کشاورز ادامه داد: اکنون در شرایطی به‌سر می‌بریم که نیاز است تعاملی فراهم شود که براساس آن بتوان امکانات کشاورزی را ساماندهی و کمبودهایی که پیش آمده را جبران کرد. این مسئله نیاز به یک مدیریت منسجم دارد تا برنامه‌ریزی‌ها به‌گونه‌ای شکل گیرد که تعامل با دنیا با حفظ منافع ملی جایگزین تنش‌ها شود تا بتوانیم به تحقق هدف‌های نهایی خود دست یابیم.

بیابانی بااشاره به کاهش مشکلات در تامین نهاده‌های کشاورزی در صورت تعامل سازنده با دنیا، گفت: در تعامل با دنیا اگر رابطه‌های منطقی با حفظ منافع ملی شکل گیرد، می‌توان مازاد را صادرات و کمبود را از طریق واردات جبران کرد. زمانی که کشاورزان به‌راحتی به این امکان دسترسی داشته باشند، با انگیزه بیشتری به تولید خواهند پرداخت. این مورد یکی از بهترین مواردی است که می‌تواند در چارچوب حفظ منافع ملی با نگاه مثبت در زمینه‌های مختلف اتفاق بیفتد، نه اینکه از ما سوءاستفاده شود. بنابراین در این صورت کشاورزان با بینشی که در تنگناها به‌دست آورده‌اند، می‌توانند گذشته را جبران کنند.

قائم‌مقام خانه کشاورز در پایان تاکید کرد: با بهبود بازارهای صادراتی، همواره امکان صادرات بیشتر محصولات کشاورزی در همه زمینه‌ها وجود خواهد داشت، اما متاسفانه با جنگ بین ایران و اسرائیل و شرایط آتش‌بس فعلی، در شرایطی قرار گرفتیم که دنیا در حال اضطرابی در روابط با ما قرار گرفته است. بر همین اساس نیاز است تا در روابط خود تجدیدنظر کرده و آگاهی‌رسانی کنیم، زیرا با ظرفیت‌هایی که داریم، می‌توانیم کمبودهای کشاورزی بسیاری از کشورها را جبران کنیم.

بی‌تاثیری تحریم بر امنیت غذایی

عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با صمت درباره اهمیت تعامل و بهبود روابط بین‌المللی و تاثیر آن در بخش کشاورزی، گفت: کسانی که مرتبا دم از موانع تحریم در اقتصاد می‌زنند، خود به بن‌بست فکری رسیده‌اند و به‌جای «دگرتحریمی»، «خودتحریمی» را به جامعه القا می‌کنند. چراکه وضعیت جاذبه منافع اقتصادی به‌گونه‌ای شده است که در حال‌ حاضر دیپلماسی اقتصادی راه خود را از دیپلماسی سیاسی جدا کرده است. همه کشورهای دنیا در حوزه‌های مختلف و به‌ویژه در بخش کشاورزی مشغول به تولید حداکثری با هدف اشباع ابزارهایی فراتر از بازار داخلی هستند و استفاده از اقتصاد مقیاس با منطق اقتصادی جور در می‌آید، نه خودتحریمی و منع صادرات به دیگران و تحمیل مقیاس تولیدی کوچک بر اقتصاد خود. بنابراین اگر مازادی بر تولید وجود داشته باشد، آن را صادر و اگر کمبودی نیز ایجاد شود، آن را وارد خواهند کرد.

این مدرس سازمان‌های مالی و پولی بین‌المللی، با تاکید بر اینکه دنیا، دنیای تجارت است، گفت: به‌همین‌دلیل می‌توان گفت؛ تحریم‌های منطقه‌ای و شورای امنیت سازمان ملل، تاثیری بر نظام تولید و مبادلات مواد و محصولات غذایی نگذاشته است و انتقال کالا به‌راحتی و به‌صورت تهاتری حتی اگر امکان مبادله پولی وجود نداشته باشد، قابلیت عمل دارد. اتفاقی که با تحریم‌های امریکای جنایتکار برای ایران رخ داده، نتیجه بی‌تاثیری کنش‌های این دولت جانی را به‌خوبی نشان داده است.

این استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد کشاورزی بااشاره به وجود راهکارهای بسیاری برای توسعه تجارت، که به‌تبع آن جایگاه دلار و ارزهای بین‌المللی دیگر سقوط حواهد کرد، ادامه داد: اکنون دنیا درحال حرکت به‌سمتی است که اتکایی به طرح‌های تحمیلی چند کشور غربی به‌نام جامعه بین‌المللی نداشته باشد، امریکا و اذناب آن در حال غرق شدن هستند و جایگاه سیاسی آنها از دست رفته و در چنین شرایطی دلار و یورو و سایر ارزهای مطرح جایگاه خود را از دست می‌دهند. این مسئله را می‌توان با نگاهی به پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای مانند آسه‌آن، شانگهای، بریکس و... مشاهده کرد که تصمیم دارند واحد پولی جدیدی را معرفی کنند که اگر وارد بازارهای دنیا شود، حتما جایگاه دلار از وضعیت فعلی نیز به‌شدت پایین‌تر آمده و از رده معاملات خارج خواهد شد.

وی افزود: حتی در پیمان‌های دیگری که خیلی مطرح نیستند، یکی از اقدامات پیش‌بینی‌شده در اساسنامه‌های آن پیمان‌ها بین اتحادیه افریقا، اتحادیه کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و پیمان‌های منطقه‌ای دیگر تعریف یک ارز مشترک است که نشان‌دهنده این است که همه به این نتیجه رسیده‌اند؛ پول‌های رایج بین‌المللی قابل‌اعتماد نیست. این مسئله می‌تواند درسی برای کسانی باشد که تصور می‌کنند، تحریم بانک مرکزی و مبادلات دلار و یورو می‌تواند بر امنیت غذایی ما تاثیر داشته باشد.

شیخی گفت: وضع کنونی گواه این است که ما در شرایط تحریمی فعلی نیز هیچ کمبودی در بازار نداریم. اکنون قدرت منطقه‌ای ما به قدرت جهانی تبدیل شده است که بر همین اساس می‌توانیم با قوت انسجام اجتماعی و سیاسی و قدرت منطقه‌ای امنیتی و نظامی که برای خود ایجاد کرده‌ایم، پشتوانه‌ای برای دیپلماسی با دنیا داشته باشیم.

شیخی در پایان بااشاره به «رمزارزها» توضیح داد؛ این پدیده بدعتی است که صهیونیست جهانی به‌منظور ایجاد اختلال برای بازگشت دلارهای بی‌پشتوانه امریکا بنا نهاده‌اند. به‌اعتقاد وی، رمزارز یک توطئه صهیونیست جهانی و مصداق یک دام موقتی با لقمه شیرین موقتی مثل آدامس است که موقتا به کام دارنده شیرین است و صیاد شیطان در دام انداخته‌اند تا اجازه ندهند دار و ندار امریکا بابت برگشت خوردن دلار از دست سوداگران صهیونی جهانی امریکایی خارج شود.

سخن پایانی

باتوجه به مشکلات و چالش‌های فراوانی که گاه به دلایل مختلفی از جمله مشکلات در واردات و تامین به‌موقع نهاده‌های موردنیاز کشاورزی بر سر راه کشاورزان کشور به‌وجود می‌آید، نیاز است تا دولت به‌منظور تسهیل این مشکلات، قدمی در راه تعامل سازنده با دنیا بردارد تا ضمن حل مشکلات مربوط به واردات یا حتی صادرات، گامی موثر در راستای توسعه و گسترش بخش کشاورزی کشور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان تولید و تامین امنیت غذایی بردارد. از سوی دیگر، باتوجه به تاثیر مستقیم و غیرمستقیم اقتصاد کشاورزی بر توسعه اقتصادی یک کشور، نیاز است تا تعامل سازنده با دنیا به‌منظور تامین غذا و مواد اولیه برای جامعه، ایجاد اشتغال و توسعه مناطق روستایی، افزایش ارزش‌افزوده محصولات و تولیدات تبدیلی، صادرات و کاهش وابستگی به واردات ایجاد شود. در همین راستا، توسعه زیرساخت‌ها، تولیدات بیشتر و متنوع‌تر، جذب سرمایه‌گذاری، مقابله با تغییرات اقلیمی، تامین امنیت غذایی، ایجاد اشتغال و کاهش فقر، توسعه مناطق روستای و تولید مواد اولیه صنایع تبدیلی از دیگر مزایایی است که توسعه کشاورزی می‌تواند به‌واسطه تعامل سازنده با دنیا به‌همراه داشته باشد.