فولاد ارفع؛ بازنده خاموش در رقابت با فولادسازان
در حالی که شماری از شرکت‌های فولادی کشور توانستند با عبور از بحران انرژی و اتخاذ راهبردهای پیشگیرانه، جایگاه خود را تثبیت یا حتی ارتقا دهند، فولاد ارفع در سال ۱۴۰۳ یکی از ضعیف‌ترین عملکردهای خود را تجربه کرد؛ نه‌تنها در تولید، بلکه در بهره‌وری، سودآوری، و ایفای تعهدات زیست‌محیطی.
بر اساس گزارش‌های رسمی منتشر شده از مجمع عمومی این شرکت، تولید فولاد خام با سقوطی ۲۰ درصدی به کمتر از ۶۷۹ هزار تن کاهش یافته؛ در حالی که بسیاری از رقبا با وجود شرایط مشابه، توانستند سهم بیشتری از بازار داخلی و صادراتی را حفظ کنند.
تعطیلی خاموش تولید؛ ۱۷۹ روز توقف در سکوت
مجموع ساعات قطعی برق و گاز در فولاد ارفع به ۴۲۹۸ ساعت (۱۷۹ روز) رسیده که معادل نیم‌سال توقف عملیاتی است. این توقف گسترده، نه‌تنها موجب زیانی بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان در فروش و سودآوری شد، بلکه نشانه‌ای از فقدان راهبرد بلندمدت در مواجهه با بحران انرژی است.
در حالی که بسیاری از فولادسازان بزرگ کشور با سرمایه‌گذاری مستقیم در حوزه انرژی و استفاده از منابع پایدار، آسیب‌پذیری خود را کاهش داده‌اند، ارفع همچنان وابسته به شبکه آسیب‌پذیر سراسری باقی مانده و بهای آن را با سقوط عملکرد پرداخت کرده است.
پروژه‌های توسعه‌ای؛ وعده‌هایی بی‌ثمر
طرح‌هایی نظیر احداث نیروگاه خورشیدی و پروژه مینی‌ال‌ان‌جی در پایان سال ۱۴۰۳، نه‌تنها هیچ دستاورد اقتصادی ملموسی نداشته‌اند، بلکه با پیشرفت‌های زیر ۵۰ درصد، به پروژه‌های تعلیقی بدل شده‌اند که عمدتاً برای نمایش عملکرد و جلب رضایت مجمع طراحی شده‌اند.
این در حالی‌ست که برخی رقبا با بهره‌برداری از طرح‌های انرژی‌محور و توسعه زنجیره تأمین، توانسته‌اند در همان بازه زمانی تولید خود را افزایش داده و سود عملیاتی پایداری ثبت کنند.
زیست‌محیطی؛ سکوت سنگین در برابر آسیب‌های محلی
با وجود فعالیت صنعتی سنگین در منطقه اردکان، شرکت هیچ‌گونه داده‌ای درخصوص آلاینده‌های زیست‌محیطی، مصرف آب، یا کیفیت پساب صنعتی خود منتشر نکرده است. پروژه تصفیه‌خانه صنعتی با پیشرفت کمتر از ۵۰ درصد، همچنان به بهره‌برداری نرسیده و اثری از سامانه‌های پایش برخط در مدار نیست.
در شرایطی که فشار افکار عمومی و نهادهای زیست‌محیطی بر سایر شرکت‌ها موجب شفاف‌سازی و بهبود عملکرد شده، ارفع با سکوت عامدانه و عدم پاسخ‌گویی در برابر افکار عمومی، از مسئولیت اجتماعی خود فاصله گرفته است.
شفاف‌سازی پرهزینه؛ یا تسویه حساب دیرهنگام؟
اگرچه مدیران شرکت بخشی از کاهش سود را به دلیل شفاف‌سازی مالی و ثبت تعهدات معوق می‌دانند، اما این اقدام بیشتر نشانه ضعف در انضباط مالی گذشته است تا حسن‌نیت راهبردی. تسویه مالیات‌های انباشته و عوارض سنواتی در شرایطی انجام شد که سود عملیاتی شرکت از محل تولید در معرض سقوط بود.
آمارها نشان می‌دهد که اگر اثرات زیان‌های ناشی از قطع انرژی و شفاف‌سازی سنواتی حذف شود، شرکت می‌توانست به سود خالص بیش از ۶ هزار میلیارد تومان دست یابد؛ اما آن‌چه امروز در گزارش رسمی دیده می‌شود، کاهش شدید سود واقعی در برابر انتظارات بازار است.
بحران مشروعیت عملکرد در برابر رقبا
در نهایت، آن‌چه تصویر عمومی فولاد ارفع را مخدوش کرده، نه فقط افت تولید یا سود، بلکه ناتوانی در همگامی با موج توسعه صنعت فولاد کشور است. در حالی که برخی شرکت‌ها با اتکا به مدیریت‌های توانمند، مسیر رشد را حتی در اوج بحران ادامه داده‌اند، ارفع با درجا زدن و اتکا به تبلیغات گزینشی، به شرکتی عقب‌مانده در میدان رقابت تبدیل شده است. اگر این روند ادامه یابد و فاصله میان ارفع و رقبا عمیق‌تر شود، باید گفت: بازیگر دیروز صنعت فولاد، به تماشاگر امروز تبدیل شده است.
لزوم گسستن از گذشته؛ فرصت برای مدیران جوان
با توجه به عملکرد ضعیف فولاد ارفع در سال‌های اخیر، بخشی از این ناکامی را باید نتیجه مدیریت ناکارآمد و تصمیمات نادرست مدیران پیشین دانست؛ مدیرانی که نتوانستند بحران‌های انرژی، پروژه‌های توسعه‌ای و الزامات زیست‌محیطی را به‌درستی مدیریت کنند. در چنین شرایطی، حضور مدیران جوان فرصتی بی‌بدیل برای بازتعریف مسیر آینده شرکت است. اما این فرصت تنها زمانی به ثمر خواهد نشست که این مدیران از تکرار خطاهای گذشته پرهیز کرده، با نگاه راهبردی، پاسخ‌گو و آینده‌نگر، رویکردی نو در پیش بگیرند. اصرار بر تکرار شیوه‌های گذشته، تنها به تعمیق بحران مشروعیت و کاهش سرمایه اجتماعی شرکت خواهد انجامید.
