بر همین اساس در این گزارش از صمت پای درددل کشاورزان نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

تامین نشدن کود مزارع به‌دلیل قطعی برق کارخانجات

کود موردنیاز کشاورزان به‌دلیل قطعی برق کارخانجات صنایع شیمیایی تامین نمی‌شود. این سخنی بود که حمیدرضا گودرزی، نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خانه ملت، گفت و افزود: هنوز فصل گرما به‌طورجدی آغاز نشده است، اما با قطعی مکرر برق و کم شدن ذخایر آب پشت سدها مواجهیم.

وی افزود: اردیبهشت در حالی آغاز شده است که سدهای منطقه الیگودرز یک‌سوم آب ذخیره دارند و کارخانجات با قطعی مکرر برق همراه هستند. مناطق دیگر کشور هم وضعیت چندان متفاوتی ندارند و امروز قطعی مکرر برق همانند یک دومینو عمل کرده و همه بخش‌های زندگی مردم را تحت‌تاثیر قرار داده است.

گودرزی خاطرنشان کرد: به‌دلیل قطعی برق کارخانجات صنایع شیمیایی، کود موردنیاز کشاورزان تامین نمی‌شود، همچنین به‌علت قطعی برق، آبیاری زمین‌های کشاورزی با مشکل مواجه می‌شود. در کنار سیل بیکاران، کارگران کارخانجات هم به‌دلیل قطعی برق، کارشان با وقفه مواجه شده است و دچار مشکل شده‌اند.

نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: این شرایط کار را به وضعیت هشدار رسانده است و من به وزارت نیرو تاکید می‌کنم، برای رفع این مشکلات و خروج از وضعیت موجود، تصمیم عاجلی گرفته و اجرایی کنند. چند وقت پیش محمدجواد عسگری، کمیسیون کشاورزی اعلام کرد برق بخش کشاورزی قطع نمی‌شود؛اما متاسفانه قطع برق منطقه کرج از هفته پیش آغاز شده، به غیر از 2 ساعتی که به شکل روزانه قطع می‌شود، 5ساعت هم اداره برق زحمت می‌کشد قطع می‌کند و این مشکل امسال 2 ماه هم زودتر شروع شده است.

 

قطعی برق به‌گفته کشاورزان

یکی از کشاورزان به صمت گفت: شنیده‌ها از قطعی ۱۰ساعته برق در خرداد خبر می‌دهند، هرچند همین الان هم برق ۵ساعت در روز قطع است.

یکی از کشاورزان اردبیلی نیز از قطعی ۶ تا ۸ ساعته برق چاه‌های آب کشاورزی به صمت خبر می‌دهد. کشاورز مشهدی نیز این قطعی برق را از ۱۰ صبح تا ۴ عصر اعلام می‌کند.

به‌گفته کشاورزان اردکانی در استان یزد، گرچه میزان قطعی برق چاه‌های کشاورزی در گذشته هفته‌ای ۱۰ ساعت بود، اما این مقدار اکنون به ۶ ساعت رسیده است.

پای درددل کشاورزان

یکی از کشاورزان نیز می‌گوید: هزینه‌های اضافی واردشده بر کشاورزی در نهایت با تولید کمتر خود را نشان خواهد داد. در شرایط فعلی کشاورزی حتی با تولید حداکثری هم به‌صرفه نیست و توجیه اقتصادی ندارد، چه برسد به اینکه تولید کمتر هم شود.

یکی از کشاورزان نیز به کشاورزان دیگر توصیه کرده است، امیدی به حل مشکل از سوی مسئولان و غیرمسئولان نیست، بنابراین بهتر است موتور برق اجاره یا خریداری کنند.

یک کشاورز دیگر نیز با بیان اینکه برخی کمر به نابودی کشاورزی بسته‌اند، گفت: آنقدر برق چاه‌های کشاورزی را قطع کرده‌اند که این مسئله موجب خسارت به چاه‌ها و نابودی آنها می‌شود. دولت در قطعی‌های برق تبعیض قائل می‌شود؛ جاهایی که زورشان زیاد است، برق‌شان را قطع نمی‌کنند و کسانی که صدای‌شان به‌جایی نمی‌رسد، قطعی برق دارند.

یکی از کشاورزان نیز در خطاب به رئیس‌جمهوری گفت: ما کشاورزان از طریق کشاورزی امرار معاش می‌کنیم، چرا آب و نان را برما حرام می‌کنید. شما که همیشه و در همه سخنرانی‌ها حرف از حق و حقوق و معیشت مردم می‌‎زنید، پس کجاست عمل‌تان، جناب وزیر کشاورزی شما که همه هم و غم‌‎تان کالاهای اساسی مردم است چرا؟ وزیر نیرو شما که در مجلس برای گرفتن رأی اعتماد گفتید؛ برنامه من رفع ناترازی در بخش انرژی است. با ادامه این روند، گندم که قوت اصلی مردم است، به‌فنا خواهد رفت.

باغدار دیگری نیز گفت: قطعی برق چند روز اخیر خسارت بزرگی به باغات انگور ما زد، برق‌ها موقع بارش تگرگ قطع شد و دستگاه‌های معکوس‌کننده تگرگ کار نکردند و این اتفاق موجب شد تا باغات انگور منطقه به‌کلی نابود شوند. یعنی تگرگ ۱۰۰ درصد به این باغات خسارت زد.

وی ادامه داد: این وسط کشاورز بیچاره متضرر می‌شود و کسی هم پاسخگو نیست. در ضمن اگر اطلاع‌رسانی می‌کردند، شاید می‌توانستیم آثار آن را خنثی کنیم.

یکی از کشاورزان نیز در متنی که حدود ۳ سال پیش درباره آب کشاورزی نوشته بود، گفت: همه می‌دانند که کشور در بن‌بست کشاورزی گیر کرده است. اغلب کشاورزان با مصرف بیشترین مقدار آب، فقیر مانده‌اند، با اینکه شبانه‌روز در تلاشند و در حال مصرف آب، اما نه درآمد مکفی دارند و نه اشتغال چارچوب‌دار و نه حتی آبی باقی گذاشته‌اند؛ این گره کور در حال نابودی سرزمین ماست.

وی ادامه داد: متاسفانه باید مرثیه آب کشور را خواند، هشدارها نتوانسته است مسئولان کشور را در چاره‌یابی موثر در نگهداری از آب آگاه کند. برای امنیت و اقتدار کشور به پیشرفته‌ترین تجهیزات تدافعی پرداخته‌ایم، در حالی که زمینه ناامنی داخلی و شکستن اقتدار ملی را با دستان خود در بی‌آبی فراهم کرده‌ایم. علم و حکمت را محور مدیریت توسعه کشور قرار داده‌ایم، در حالی که در صیانت از آب کشور کمترین بهره‌ای از آن نبرده‌ایم، متاسفانه نابودی حیات در بی‌توجهی پیوسته و آرام در حال شکل گرفتن است، همه آنانی که از سرزنده بودن این کشور بهره می‌برند، در مرگ خاموش حیات آبی آن و در این بی‌توجهی مقصر هستند.

وی ادامه داد: ما نیز مقصریم، ما کشاورزان برای داشتن نقش موثر در مدیریت مصرف آب چه کردیم؟ چه زمانی دست از خودزنی و مسابقه بی‌برنده برخواهیم داشت؟ بی‌توجه و لجوجانه مانند بعضی مدیران با نگاه به هم، منتظر معجزه هستیم، معجزه فقط با دستان ما رقم خواهد خورد، هر ادعایی در صیانت از آب، خارج از اراده کشاورز غیرعلمی و جعلی و ناکارآمد خواهد بود. مراقبت از آب توسط کشاورزان نیاز به یک جنبش تحول‌خواهی دارد و این از دل کشاورز متعهد، آگاه و دلسوز برای کیان کشور بر می‌خیزد.

 

تبعیض در قطعی برق

سارا فلاحی، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با تابناک بیان داشت؛ وزیر نفت را دعوت کردیم، گفت وزارت نیرو مقصر قطعی برق است. هم دولت و هم مجلس باید این مسئله که زندگی شخصی و کاری صنعتکاران را با چالش مواجه کرده است، حل کنند. حال اینکه ما به‌دنبال مقصر باشیم که چه کسی کم‌کاری می‌کند، دردی از مردم دوا نخواهد کرد.

نکته دیگر اینکه، شائبه‌ای که برای صنعتکاران پیش آمده است، از بی‌انصافی و نبود نگاه برابر حرف می‌زنند. تبعیض بین شمال و جنوب شهر در قطعی برق هم مشخص است، این نگاه در صنعت نیز رسوخ کرده است و صنایع کوچک نسبت به صنایع بزرگ بیشتر متضرر می‎‌شوند، زیرا تولیدکنندگان کوچک‌تر مدام برق‌شان قطع می‌شود، چون زورشان کمتر است.

 

گره کمبود برق و امنیت غذایی

براساس گفته کارشناسان به صمت، قطع برق و افزایش ناترازی انرژی در حوزه کشاورزی و اثر آن در به‌خطر انداختن امنیت غذایی در این سال‌ها نادیده گرفته شده است. قطع و وصل مکرر برق، باعث نوسانات سطح آب در چاه‌ها، ریزش چاه‌ها و خرابی پمپ‌ها و تجهیزات فنی شده است. این خسارات، هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش داده است. کشاورزان به‌دلیل زمان‌بندی خاص کشت، خلاف صنایع، نمی‌توانند این خسارات را با افزایش تولید در ماه‌های دیگر جبران کنند.

برخی کشاورزان به‌دلیل این خاموشی‌ها، نتوانسته‌اند کشت پاییزه را انجام دهند یا محصولات‌شان دچار آسیب جدی شده است؛ هم در برداشت و هم در فرآیند نگهداری. کاهش تولید محصولات کشاورزی به‌دلیل خاموشی‌ها، همراه با آسیب به ذخایر انبارها (به‌دلیل فساد مواد غذایی در اثر قطعی برق سردخانه‌ها)، امنیت غذایی را به‌خطر انداخته است.

افزایش نرخ محصولات کشاورزی به‌علت کاهش عرضه، فشار مضاعفی بر معیشت مردم وارد کرده و این مشکل به غیر از اثر بحران آب بر بخش کشاورزی است. افزایش نرخ مواد غذایی فشار مضاعفی بر اقشار کم‌درآمد وارد کرده است و دسترسی خانوارها به غذای کافی و مغذی را محدود خواهد شد. این امر به‌ویژه در مناطق روستایی و محروم که وابستگی بیشتری به تولیدات محلی دارند، مشهود است. مجموعه‌ای از کمبودها در این فرآیند می‌تواند منجر به ناامنی غذایی شود و ذخایر داخلی را با مخاطره جدی مواجه کندِ موضوعی که حادثه بندر شهید رجایی نیز آن را تشدید خواهد کرد.

گزارش کاهش ۳۰ درصدی تولید محصولات پاییزه در سال ۱۴۰۳ و کاهش تولید محصولات دامی (تا ۲۰ درصد در برخی مناطق) به‌طورمستقیم عرضه غذا را کاهش داده است. روشن است بدون اقدام فوری برای بهبود زیرساخت‌های انرژی، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و حمایت از کشاورزان و دامداران، این تهدیدات در سال‌های آینده تشدید خواهد شد و می‌تواند به بحران غذایی منجر شود.

سخن پایانی

باوجود اهمیت بسیاری که حوزه کشاورزی در امنیت غذایی کشور داشته اما متاسفانه در سال‌های اخیر، با بحران‌ها و چالش‌های بسیاری مانند تورم، قطعی مکرر انرژی و سیاست‌های ناکارآمد، در آستانه فرسایش جدی و... قرار گرفته استِ مسئله‌ای که گرچه امروز محدود به حوزه کشاورزی باشد اما به‌عنوان تیری عمل می‌کند که امنیت غذایی کشور را نشانه خواهد رفت.

به‌گفته کارشناسان، با ادامه تداوم سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری و این روند قطع برق و افزایش تورم در کشور، دیگر سرمایه‌گذاری در کشاورزی توجیه اقتصادی نخواهد داشت و اغلب سرمایه‌ها در بازارهای طلا، ارز و سایر دارایی‌های غیرمولد صرف خواهد شد. در این شرایط، براساس پیش‌بینی‌های کارشناسان طی ۵ سال آینده وابستگی ایران به واردات محصولات کشاورزی تا ۲۵ درصد افزایش خواهد یافت.

بر همین اساس کارشناسان برای عبور از این بحران، مجموعه‌ای از راهکارهای فوری شامل توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش کشاورزی، تدوین بسته‌های جبرانی برای خسارت‌دیدگان انرژی، اصلاح سیاست قیمت‌گذاری و ایجاد بازارهای رقابتی را پیشنهاد می‌دهند.