زنگ زرد یکی از بیماری‌های شایع در مزارع کشاورزی استان ایلام است که متاسفانه امسال نیز در حال بروز بوده و نیاز است مسئولان به بحث پیشگیری از این بیماری توجه ویژه‌ای داشته باشند. همانطور که می‌دانیم کشت دیم به عنوان یکی از انواع کشاورزی تأثیر بسزایی بر امرار معاش، امنیت غذایی، اشتغال روستایی و به طور کلی ثبات اقتصادی برعهده دارد، در این راستا محصولات دیمی به ویژه گندم یکی از مهم‌ترین انواع محصولات کشاورزی می‌باشد که هر ساله توسط کشاورزان ایلامی در سراسر استان ایلام کاشت می‌شوند، این محصولات که خوراک اصلی مردم در سراسر دنیا به شمار می‌رود به علت درآمدزایی و سختی کمتر از محبوبیت بالایی نزد کشاورزان برخوردار بوده و به همین سبب کشاورزان ایلامی رغبت بالایی به کشت محصولات دیمی داشته و عموماً مزارع وسیع خود را به گندم، جو و… اختصاص می‌دهند تا بتوانند از این طریق درآمدی کسب کنند.

با این حال، کشت دیم به طور مداوم توسط بیماری‌های مختلف تهدید می‌شود که یکی از نگران‌کننده‌ترین آنها بیماری زنگ زرد است؛ بیماری زنگ زرد که بیشتر در گندم شایع است، یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های غلات در ایران به شمار می‌رود که نخستین بار در کشور در سال ۱۳۲۶ گزارش شده و از آن پس چند سال یک بار به جان مزارع در اقصی نقاط کشور از جمله استان ایلام افتاده و زحمت کشاورزان را بر باد می‌دهد.

امسال نیز با توجه به بارش‌های خارج از فصل و رطوبت هوا متأسفانه اخباری مبنی بر شیوع بیماری زنگ زرد در مزارع استان ایلام منتشر شده که نگرانی کشاورزان ایلامی را به همراه داشت، به گفته کارشناسان این بیماری در مزارع به ویژه مزارع گندم به صورت نسبتاً شدید ظاهر شده و در صورت بروز و ظهور عموماً خسارت قابل توجهی به محصولات کشاورزی وارد می‌کند.

خسارت ناشی از بیماری زنگ زرد

صمتحسین فتحی کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با مهر اظهارکرد: زنگ زرد یک نوع بیماری قارچی است که خسارت قابل توجهی به محصول غلات وارد کرده و کاهش عملکرد در زمین‌های کشاورزی از پیامدهای این بیماری است.

وی با بیان اینکه این بیماری، در آب و هوای ملایم و خنک و با افزایش رطوبت و بارندگی، گسترش پیدا می‌کند، افزود: بیماری زنگ زرد در صورت وجود شرایط مساعد آب و هوایی (درجه حرارت خنک، هوای ابری، رطوبت بالا، تناوب بارندگی) و کشت ارقام حساس می‌تواند خسارت جبران ناپذیری به این محصول وارد

کند.

این کارشناس ادامه داد: این بیماری به صورت جوش یا تاول‌هایی به رنگ زرد مایل به نارنجی روی برگ‌های محصول ظاهر شده سپس این لکه‌ها به سرعت به هم پیوسته و به شکل نوارهایی در امتداد رگبرگ‌ها در هر ۲ سطح برگ نمایان می‌شود و سرانجام به کل محصول آسیب می‌زند.

کاهش خسارت، نیازمند پیشگیری

فتحی تصریح کرد: بیماری‌های قارچی از جمله «زنگ زرد» که به لحاظ شرایط جوی، گریبانگیر مزارع کشاورزی شده، با سم‌پاشی به موقع قابل کنترل است و اقدام به موقع در این خصوص، دقت و حساسیت زارعان و مسئولان را می‌طلبد.

حشمت عزیزان رئیس سازمان جهاد کشاورزی ایلام در گفت‌وگو با مهر با بیان اینکه استان ایلام به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور مطرح بوده، اظهارکرد: استان ایلام به دلیل اقلیم مناسب ظرفیت بالایی در تولید محصولات کشاورزی دارد، به گونه‌ای که از اوایل امسال تاکنون میزان تولید محصولات کشاورزی در این استان بیش از یک میلیون تن می‌باشد.

وی افزود: کشاورزی یک صنعت مهم در داخل استان می‌باشد که با توجه به نوع آب و هوا، زمین و… انواع مختلفی دارد، کشت دیم به ویژه کشت گندم هم یکی از روش‌های کم هزینه و استفاده بهتر از منابع طبیعی مانند باران و خاک هست که از ابتدا در بین کشاورزان رایج بوده، چرا که کشاورزی دیم نقشی مهم و اساسی در تأمین امنیت غذایی در جهان داشته و خواهد

داشت.

عزیزان ادامه داد: با این حال کشت دیم به علت اینکه به میزان بالایی تحت تأثیر دمای هوا و میزان بارش‌ها قرار می‌گیرد در برابر بیماری‌ها و آفات آسیب پذیرتر می‌باشد، از این رو بیماری زنگ زرد یکی از بیماری‌های قارچی است که حمله اندام‌های هوایی، ساقه، برگ و خوشه گیاه یا سنبل گندم حمله می‌کنند و گاهی مواقع آنها را از بین می‌برند.

این مسئول ادامه داد: امسال در مزارع غلات آبی و دیم به علت بارندگی‌های فراوان و افزایش ۲ تا چهار درجه‌ای دمای هوا در فصل زمستان، شرایط محیطی برای طغیان آفات و شیوع بیماری‌ها از جمله زنگ زرد غلات فراهم شده است و در صورت عدم کنترل باعث کاهش تولید محصول به میزان ۳۰ تا ۹۰ درصد می‌شود.

جلوگیری از شیوع بیماری زنگ زرد

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام در پایان با تاکید بر اینکه بیماری‌های برگی به ویژه زنگ زرد در شهرستان‌های مهران و دهلران مشاهده شده، بیان کرد: برای مهار این بیماری و جلوگیری از همه‌گیری آن در مزارع استان اقداماتی از قبیل اعزام بیش از ۳۰ گروه کارشناس جهاد کشاورزی در قالب شبکه‌های مراقبت و پیش آگاهی به مزارع کشاورزی، اطلاع‌رسانی گسترده و ارسال پیامک انبوه به کشاورزان، پخش هشدار از طریق بلندگوی سیار و بلندگوی مساجد در سطح روستاها، اطلاع رسانی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، اطلاع‌رسانی چهره به چهره به کشاورزان در سطح مزارع، برگزاری کلاس‌های آموزشی ترویجی برای کشاورزان، مکاتبه با فرمانداری‌ها، شوراها و دهیاری‌ها و نصب بنر و اطلاعیه در اماکن پرتردد لحاظ شده

 است.

سخن پایانی

کشت دیم از نظر تولید و سطح زیر کشت به عنوان مهم‌ترین نوع کشاورزی قلمداد می‌شود و بدین منظور افزایش محصول آن روز به روز مورد توجه قرار گرفته و از نظر اقتصادی و تأمین غذای اصلی هم از اهمیت بسیاری برخوردار است، از این رو چاره‌اندیشی برای جلوگیری از بروز و ظهور این بیماری در مزارع استان ایلام یکی از ضرورت‌هاست که باید مورد توجه کشاورزان و مسئولان مربوطه قرار گیرد.