در سال ۹۹ طرح مالیات بر خانه‌های خالی تصویب شد که اکنون در حال اجرا است. برخی معتقدند علت کمبود مسکن در کشور ما نبود مسکن نیست، بلکه وجود خانه‌های خالی است. بعضی از سرمایه‌داران در زمان‌های خاص از فروش یا اجاره املاک‌شان خودداری می‌کنند، زیرا این اقدام باعث افزایش نرخ خانه‌ها می‌شود و سودهای کلانی را نصیب آنها می‌کند. طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی با هدف مبارزه با این مشکل تصویب شد.

به چه خانه‌هایی خانه خالی می‌گویند؟

در قانون مالیات بر خانه‌های خالی شرایطی در نظر گرفته شده که در صورت تطابق با آنها، خانه موردنظر مشمول مالیات خانه خالی می‌شود. این شروط عبارت‌اند از:

- جمعیت شهری که خانه در آن قرار دارد، بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر باشد.

- خانه موردنظر محل سکونت اصلی یا فرعی مالک نباشد.

- یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار آن ملک یا خانه گذشته باشد. این مدت زمان در پروژه‌های انبوه‌سازی به بیش از ۱۸ ماه می‌رسد.

- براساس تاریخ ثبت سند، حداقل 4 ماه از تاریخ خرید خانه گذشته باشد.

- خانه حداقل 4 ماه در اجاره نباشد.

- خانه توسط مالک در سامانه معاملات املاک وزارت راه و شهرسازی برای فروش یا اجاره ثبت نشده باشد.

پیامک‌هایی که اشتباه ارسال شد

در هفته‌های گذشته حدود ۶۰ هزار متقاضی برای ارسال پیامک خانه خالی اعتراض داشتند. برخی‌ها معتقدند این پیامک‌ها در حالی دریافت شده که برخی از گیرندگان پیام یک خانه بیشتر ندارند یا اینکه در سال‌های گذشته خانه‌ای داشته و فروخته‌اند و امروز در خانه خود مستقر هستند. با پیگیری‌های به‌عمل آمده مشخص شد برای 3 دسته از متقاضیان چنین مشکلی ایجاد شده است.

دسته اول: افرادی که تاکنون ملک و محل سکونت خود را در سامانه املاک و اسکان ثبت نکرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که نه سکونت و نه مالکیت این افراد در سامانه ثبت نشده است. طبق قانون این افراد مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند.

دسته دوم: افرادی که تنها ملک یا محل سکونت خود را در سامانه املاک و اسکان ثبت کرده یا در واحدهای مسکونی خود مستاجر دارند. این افراد هم مشمول مالیات بر خانه‌های خالی می‌شوند.

دسته سوم: نقص اطلاعات خود وزارت راه و شهرسازی است. برخی از دستگاه‌ها از جمله اداره ثبت اسناد و املاک، سازمان امور مالیاتی و شهرداری هنوز اطلاعات خود را در این سامانه ثبت نکرده‌اند که همین امر خود باعث ایجاد مشکلاتی در تکمیل اطلاعات شده است؛ بنابراین ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان الزامی است.

سازمان امور مالیاتی نیز اعلام کرد حسب اطلاعات واصله از وزارت راه و شهرسازی، مالیات واحدهای مسکونی خالی برای سال ۱۴۰۰ در اجرای مقررات ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه و از طریق پیامک و بارگذاری در درگاه خدمات الکترونیکی مالیاتی به اطلاع مالکین واحدهای مذکور رسیده است.

بنابراین به مالکان واحدهای یادشده حداکثر تا پایان مرداد ۱۴۰۱ فرصت داده شد با مراجعه به درگاه خدمات الکترونیکی سازمان به نشانی my.tax.gov.ir نسبت به پرداخت مالیات متعلق اقدام کنند و با پایان مرداد پیامک‌های اخذ مالیات از خانه‌های خالی ارسال شده که اعتراضاتی را به همراه داشته است.

متقاضیانی که برای آنها پیامک اشتباهی ارسال شده و قصد اعتراض دارند باید به اداره کل راه و شهرسازی استان خود یا معاونت مسکن و ساختمان مراجعه یا برای ثبت اعتراض خود در موضوع مالیات بر خانه‌های خالی به تارنمای سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.

۲۰ درصد خانه‌های خالی متعلق به اشخاص حقوقی است

در همین حال معاون وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: تقریبا حدود یک‌پنجم یعنی ۲۰ درصد واحدهای شناسایی‌شده خالی متعلق به اشخاص حقوقی است.

محمود محمودزاده  درباره تاخیر در مالیات‌ستانی از مالکان خانه‌های خالی و ورود این درآمدها به صندوق ملی مسکن اظهار کرد: پروژه مالیات بر خانه‌های خالی با موفقیت به اجرا رسیده و سامانه املاک و اسکان موفق شد با تمام مشکلات و کمبودهایی که در امکانات و ارتباطات داشت، شناسایی واحدهای خالی را انجام دهد.

وی ادامه داد: در دی سال گذشته ۵۷۰ هزار خانه خالی از سکنه را شناسایی و به سازمان امور مالیاتی معرفی کردیم. ۹۰ هزار مالک پس از دریافت پیامک مالیاتی نسبت به شناسایی و مشمول شدن به این مالیات اعتراض و در نهایت این افراد اطلاعات خود را در سامانه ثبت کردند و پس از آن، آمار خانه‌های خالی از سکنه تا بیش از ۴۰۰ هزار واحد رسید و کاهش پیدا کرد.

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: در 2 ماه گذشته با ادامه شناسایی خانه‌های خالی ۱۲۰ هزار واحد دیگر به مجموع خانه‌های خالی اضافه شد و دوباره آمار خانه‌های خالی معرفی‌شده به سازمان امور مالیاتی به بیش از ۵۶۰ هزار واحد رسید که برای تمام مالکان این واحدها اظهارنامه مالیاتی ارسال شده و از شهریور اجراییه صادر خواهد شد.

محمودزاده تاکید کرد: اخیرا سازمان امور مالیاتی برای ۵۱۵ هزار واحد خالی اطلاعیه‌ای مربوط به آخرین مهلت برای اعتراض صادر کرد که تا 10 شهریور فرصت اعتراض دارند و پس از آن اخذ مالیات از مالک این واحدها عملی می‌شود.

معاون امور مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی گفت: در بهمن سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار نفر رقمی از مالیات بر خانه خالی را واریز کردند و اقدام داوطلبانه انجام دادند، اما باید از این پس به‌صورت قانونی مالیات بر خانه‌های خالی را بپردازند که تا تیر برای اظهار فرصت داشتند و طبق قانون برای پرداخت مالیات یک ماه فرصت دارند و پس از آن وارد مراحل اجرایی خواهند شد؛ بنابراین پرداخت‌های مالیات بر خانه‌های خالی مانند سایر موارد از شهریور شروع می‌شود.

وی درباره سازکار اعتراض مالکان به اطلاعات ثبت‌شده، اظهار کرد: اگر اعتراض به اطلاعات ثبت‌شده در سامانه املاک و اسکان است باید به این سامانه، تحت نظارت وزارت راه و شهرسازی مراجعه کنند اما اگر مودیان به درصد مالیات و محاسبات مالیات اعتراض داشته باشند باید به سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.

محمودزاده ادامه داد: از سال گذشته برای کسانی که به‌عنوان مالک خانه‌های خالی شناسایی شدند چندین بار پیامک ارسال و در این پیامک‌ها به مالک اطلاع داده شد اگر اطلاعات ثبت‌شده از این واحد نیاز به اصلاحات دارد، به سامانه املاک و اسکان مراجعه کنند که ۹۰ هزار نفر به این اطلاعات ثبت شده اعتراض کردند. ممکن است افرادی به هر دلیلی این پیامک را دریافت نکرده باشند و پس از صدور اجراییه متوجه شوند که مشمول مالیات بر خانه‌های خالی شده‌اند. این افراد می‌توانند همچنان موضوع را مورد پیگیری قرار دهند.

سخن پایانی

طبق قانون مالیات بر خانه‌های خالی، هر واحد مسکونی می‌تواند تا ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشد و بعد از آن مشمول طرح مالیات بر خانه‌های خالی خواهد شد. از سوی دیگر طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ حدود ۲.۵ میلیون خانه خالی از سکنه در کشور وجود دارد که در سال‌های اخیر به‌حتم بر تعداد این خانه‌ها افزوده شده است. تاکنون علت اصلی اجرایی نشدن قانون مالیات بر خانه‌های خالی تکمیل نشدن سامانه املاک و اسکان مطرح شده بود. حال با تکمیل این سامانه آژیر فرصت‌سوزی از خانه‌های خالی به صدا در آمد و دولت عزم جدی برای اجرای این مصوبه دارد.