در همین راستا، بسیاری معتقدند از زمانی استارت ریزش شاخص کل در روزهای گذشته زده شد که موضوع قیمت‌گذاری سیمان از تریبون مجلس یازدهم مطرح شد و به سایر بخش‌های بازار نیز تسری یافت.

البته دلایل دیگری برای اتفاقات اخیر بورس نیز از سوی تحلیلگران برشمرده می‌شود اما تقریبا همگی بر تأثیرپذیری بازار از اظهارات اهالی بهارستان پیرامون طرح ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال تاکید داشته و این صحبت‌ها که متمرکز بر کنترل نرخ مصالح ساختمانی بود را نقطه آغاز روند ریزشی شاخص بورس می‌دانند.

البته نمایندگان حامی دخالت دولت در مهار نرخ سیمان و فولاد در بازار آزاد معتقدند قیمت‌ها به‌دلیل رهاشدگی از سوی دولت گذشته به مقدار بسیار زیادی افزایش یافته و حالا باید از طریق اعمال نظارت و اجرای طرح‌های قیمت‌گذاری در راستای کاهش نرخ تمام‌شده ساخت مسکن اقدام کرد.

ریزش شاخص در ابتدای هفته

شاخص کل بازار سهام تهران پس از انجام ۶۹۷۰۲۱ معامله در روز شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰ و پس از طی هفته‌ای نه‌چندان خوشایند، با ۳۷۹۹۱ واحد ریزش به محدوده یک میلیون و ۴۵۰ هزار واحدی رسید. شاخص هم‌وزن نیز با افت بیش از ۱۰ هزار واحدی، وارد کانال ۴۳۹ هزار واحدی شد که به‌دنبال سرخ‌پوشی ابتدای هفته بازار رقم خورد. با توجه به تابلوی معاملات بورس اوراق بهادار تهران سهم‌های فولادی، معدنی و پالایشی‌ها بیشترین تاثیر منفی را بر فرآیند سقوط شاخص کل داشتند که با توجه به تحلیل‌های منتشرشده می‌توان این صف‌بندی را مربوط به موضوع دخالت مجلس و دولت در امر قیمت‌گذاری دانست.

شاخص بازار فرابورس نیز که با افتی بیش از ۵۲۸ واحدی مواجه شده بود، بیشترین ضربه را از شرکت‌هایی متحمل شد که بورس اوراق بهادار را به رنگ سرخ درآورده بودند؛ از همین‌رو بسیاری معتقدند اگر روند هیجانی حاکم بر بازار تداوم داشته باشد و مسئولان در این زمینه دست به شفاف‌سازی و رفع ابهامات نزنند، احتمالا روند کاهش شاخص بورس تهران همچنان ادامه‌دار خواهد بود.

ریزش را به‌حساب چه کسی بنویسیم؟

سارا گلبان، مدرس و تحلیلگر بازار سهام با اشاره به اهمیت رعایت اصول داخلی بازارها به صمت گفت: در زمینه سیاست‌های قیمت‌گذاری باید توجه داشت که بازار از مکانیسم عرضه و تقاضا تبعیت می‌کند و ما نیز باید این سازکار را به رسمیت بشناسیم اما پیروی نکردن از این الگو باعث‌شده بسیاری از سهامداران از ترس تکرار اتفاقات سال ۹۹ دست به فروش سهام خود بزنند. وی در ادامه افزود: به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی ریزش شاخص بورس در ابتدای هفته نیز همین موضوع بوده است.

سهم سیمانی‌ها چقدر است؟

گلبان با اشاره به سهم هر یک از گروه‌های بورسی در رشد شاخص کل عنوان کرد: البته نباید فراموش کرد وقتی شاخص کل از کف یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی تا به اینجا رشد کرده آیا به مدد سیمانی‌ها، فولادی‌ها، شیمیایی‌ها یا پتروشیمی‌ها بوده است؟ با نگاهی به آمار و ارقام متوجه می‌شویم بیشترین سهم در رشد شاخص در ماه‌های اخیر مربوط به شرکت‌های شیمیایی بوده است. درحال‌حاضر نیز پس از رشد به‌نسبت بالایی که شاهد آن بودیم باید این فرصت را برای سهم‌های شاخص ساز قائل باشیم که مقداری استراحت داشته باشند.

سهم اخبار

این مدرس بازار سهام ضمن یادآور شدن سهم هیجانات ناشی از انتشار اخبار مثبت و منفی، بیان کرد: اتفاقی که رخ داده این است که همزمان با مقطع استراحت، این سهم‌ها بدترین خبرها بازار را تحت‌تاثیر قرار داده و اتفاقا در شرایط شیدایی بازار نیز شاهد انتشار بهترین و مثبت‌ترین اخبار هستیم که روند بازار را در جهتی که حرکت کرده، تشدید می‌کند.

البته درحال‌حاضر نقش پارامترهای دیگر نیز نباید از میدان دید ما خارج شوند، از همین‌رو به نظر می‌رسد انتشار اخبار و اظهارنظراتی در زمینه قیمت‌گذاری سیمانی‌ها، آن‌چنان سهم بزرگی در ایجاد روند بازار نداشته اما این نکته را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که برخی افراد تحت‌تاثیر این اخبار قرارگرفته و در صف فروش ایستادند تا به‌اصطلاح«سیو سود» کنند.

سهم کارگزاری‌ها

این تحلیلگر بازار سرمایه به اقدامات کارگزاری‌ها در تحت‌تاثیر قراردادن شاخص بورس اشاره کرد و به صمت گفت: همان‌طور که گفته شد برای درک بهتر دلایل اصلاح اخیر شاخص باید به عوامل دیگری هم توجه داشت که از آن جمله می‌توان به نرخ ارز اشاره کرد. اما یکی از دلایل دیگری که این شرایط را رقم‌زده، اقدامات کارگزاری‌ها در راستای نشان دادن سود آخر شهریور است که از طریق نوسانگیری مداوم و شدید، بازار را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند.

سهم دلار

مدرس بازارهای مالی با اشاره به نقش نوسانات نرخ ارز در بازار سرمایه، تاکید کرد: همان‌طور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد نباید از سهم نوسانات نرخ ارز در بازار سهام نیز غافل شد. به‌عنوان مثال، اگر نرخ دلار را ۲۵ هزار تومان در نظر بگیریم، شاخص در محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزار تا یک میلیون و ۳۵ هزار واحد خواهد بود.

یکی از دلایل اتفاقاتی که در بازار سهام شاهد هستیم به همین مسئله مربوط است، زیرا شاخص در حال تطبیق یافتن با نرخ کنونی دلار در بازار ارز است.

وی افزود: در واقع انتظار می‌رود با رشد نرخ دلار شاخص بورس نیز روند رو رشدی را در پیش بگیرد اما اگر دلار از محدوده ۲۵ هزار تومان هم پایین‌تر برود، شاخص نیز به زیر یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد ریزش خواهد کرد. ابهاماتی هم که پیرامون بازار وجود دارد، می‌تواند این روند را تقویت کند.

ابهامات

گلبان در پایان به برخی از ابهامات پیرامون بورس اوراق بهادار اشاره کرد و گفت: از جمله ابهاماتی که شاهد آن هستیم می‌توان به نامشخص بودن تکلیف انتخاب رئیس کل بانک مرکزی، نقدینگی بالا، مشخص نبودن سرنوشت مذاکرات و... اشاره کرد. باید توجه داشت که مثلا اگر توافقاتی ضمنی هم ایجاد شود، قطعا شاهد ریزش نرخ دلار در بازار خواهیم بود که می‌تواند شاخص بورس را نیز وارد فاز کاهشی کند و برعکس.

در خانواده سیمانی‌ها چه می‌گذرد؟

مجتبی دیبا، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اتفاقاتی که پیرامون سیمانی‌ها رخ داده به صمت گفت: پس از اتفاقاتی که پیرامون مسئله قیمت‌گذاری دستوری سیمان در بورس رخ داد و همچنین کسب سودهای بسیار کلان از سوی فرد سوم که همان دلالان هستند، شاهد واکنش‌هایی از سوی بازار بودیم که تا قبل از اجرایی شدن عرضه ۱۰۰ درصدی سیمان در بورس کالا به‌طور منطقی و مثبت بود.

وی در ادامه افزود: اما پس از اجرای عرضه کامل سیمان در بورس کالا شاهد اظهاراتی از سوی برخی از مسئولان بودیم که تمایل به بازگشت مکانیسم عرضه سیمان به شکل سابق را نشان می‌داد اما بورس چنین تمایلاتی را نمی‌پذیرد و پاسخ مثبتی نخواهد داشت.

دیبا ضمن یادآوری دخالت‌ها در زمینه قیمت‌گذاری بازار سیمان عنوان کرد: همان‌طورکه پیش‌بینی می‌شد واکنش بورس به اعمال دخالت مسئولان در امر قیمت‌گذاری سیمان مثبت نبود و باعث رقم خوردن اتفاقات اخیر در بازار سرمایه شد. طبیعتا بورس نمی‌پذیرد کالایی با مکانیسمی غیر از سازکار عرضه و تقاضا معامله شود.

وی در ادامه یادآورشد: اگر بخواهیم در این سیستم دستکاری شود به‌دلیل ویژگی‌های بازار سرمایه داستان‌های قبلی پیرامون بازار سیمان تکرار خواهد شد اما با شدت بیشتر از گذشته.

دیبا در پایان خاطرنشان کرد: از همین‌رو شاهد صف‌های فروش سنگین سهم‌های سیمانی و فولادی بودیم که تحت‌تاثیر فضای هیجانی ایجادشده در پی اظهارنظرهایی که به آن اشاره شد، شکل گرفتند و سهم مهمی در ریزش شاخص کل را ایفا کردند.

سخن پایانی...

تقریبا همه صاحب‌نظران و سهامداران کهنه‌کار بازار سرمایه معتقدند اگر سطح آگاهی نوسهامداران بورسی در حد قابل‌قبولی بود، حتی در صورت رقم‌خوردن چنین اتفاقاتی هم بازار آن‌چنان که امروز شاهد آن هستیم، تحت‌تاثیر قرار نمی‌گرفت و تابلوهای تالار شیشه‌ای سرخ‌پوش نمی‌شد.

این موضوع که در یک سال گذشته همواره موردتاکید کارشناسان و متخصصان بازار سهام بوده تا به امروز از سوی دولت و مجلس با برنامه و راهکاری عملیاتی مواجه نبوده تا شاید بتوان از شدت امواج هیجانی ایجاد صف‌های خریدوفروش سهم ممانعت کرد.

در طول هفته گذشته نیز بار روانی ایجادشده در پی اظهارات علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس یازدهم باعث شده نوسهامدارانی که صاحب سهم سیمانی بودند، سراسیمه صف‌های فروش سنگینی را تشکیل دهند که جمع کردن هر یک از آنها کار ساده‌ای نخواهد بود.

همین واکنش‌ها منجر به پرچمداری صنایع معدنی در روزهای سرخ پوشی بازار سرمایه شد، در حالی که طبق اصول بازار سهم‌های بنیادی مانند خانواده‌های سیمانی، فولادی، پالایشی و... همواره به‌عنوان پیشران‌های بورس و عصای دست شاخص شناخته می‌شوند اما درحال‌حاضر به‌دلیل اظهارات حساب‌نشده برخی از مسئولان و همچنین واکنش‌های فوق‌احساسی نوسهامداران به این صحبت‌ها، کار را به‌جایی رسانده که شاخص کل بازار سرمایه در محدوده یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی در حال نوسان باشد.

این در حالی است که برخی از نمایندگان و حتی اعضای کابینه دولت سیزدهم از لزوم رشد شاخص بورس به بالای ۲ میلیون واحدی سخن گفته بودند اما در عمل رفتاری که در چند روز اخیر شاهد آن هستیم در تعارض با این اظهارات قرارگرفته است.