لحظه ورود شاید همه چیز برای‌تان عادی به‌نظر برسد؛ فضا شبیه یک پارک یا دورهمی صمیمانه است، اما کمی که ماندگار شوید، اوضاع فرق می‌کند. اینجا پر از مهر است. خانه‌ای امن برای درختانی تنومند که عمری وزن میوه را به دوش کشیدند و حال همان میوه تاب ماندن روی درخت را ندارد. در بهشتی سرسبز هستم که پر از درختانی است که اکنون بار تنهایی را به دوش می‌کشند. اینجا خانه سالمندان است.

درد نداری، نه نامهربانی!

بد نیست از گذشته‌ها یادی کنیم؛ از خانه‌های حیاط‌دار با یک ایوان نقلی. خنکی حیاط آبپاشی‌شده و شبنمی که روی برگ گل‌ها نشسته، هوای جان را تازه می‌کند. اگر برای لحظه‌ای از مقابل این خانه‌ها عبور کنید، بی‌شک صدای همهمه‌ای را می‌شنوید که ناشی از حضور فرزندان در کنار پدر و مادر است. اگر تصور این صحنه کمی برای‌تان دشوار است، حیاط خانه «سریال پدرسالار» را تجسم کنید. در بسیاری از خانواده‌ها اگر مادر یا پدر سالخورده‌ای باشد، بچه‌ها به‌ترتیب از آنها مراقبت می‌کنند یا اگر پدر خانواده‌ای فوت کند، مادر مهمان خانه فرزندان می‌شود.

اما گاهی هم شرایط متفاوت می‌شود و بزرگان خانواده به‌خاطر رفاه حال فرزندان خانه‌های زیبا و بزرگ خود را به آقایی کت‌وشلوارپوش، ترجیحا با یک ماشین مشکی که حسابی در نور آفتاب برق می‌زند، تحویل می‌دهند تا در نهایت یک ساختمان غول‌پیکر با بالکن‌های فسقلی تحویل بگیرند؛ در نتیجه حیاط دنج و روح‌افزای خانه پدر و مادر جای خود را به ساختمان‌های بلند و واحدهای نوساز می‌دهد. نمی‌دانم باید تقصیر را به گردن که انداخت؛ آن بساز‌وبفروش شیک‌وپیک که با کوبیدن خانه‌های قدیمی بسیاری از مهر و محبت‌ها را زیر خاک برد یا آن فرزندانی که این مهر و محبت‌ها را در خاطر خود خاک کردند که نه‌تنها مراقبت از سالمندان امری دشوار به‌نظر می‌رسد، بلکه سپردن آنها به خانه سالمندان به امری طبیعی تبدیل شده است. آن وقت‌ها خانه سالمندان ایده خوبی برای قشر مرفه بود که نمی‌خواستند به‌قول خودشان نگهداری از یک سالخورده دست‌وپاگیرشان شود یا به زندگی مشترک‌شان خدشه‌ای وارد کند، اما اکنون نگاه‌ به موضوع سالمند و خانه سالمندان تغییرات اساسی کرده و دیگر بهره‌برداری از این ظرفیت ربطی به مرفه بودن یا نبودن ندارد و برای بسیاری از خانواده‌ها فرشته نجات است.

 البته نباید ناحقی کرد و همه این تجربیات تلخ را به روزگار و نامهربانی‌هایش نسبت داد، چراکه بخشی از این گونه تصمیمات ناشی از مشکلات اقتصادی و تلاش در جهت رفع این مشکل است! شاید عده‌ای فرزند این نسل را بی‌تفاوت و بی‌رحم بدانند، اما زندگی شهری و ملزومات آن چنین تبعانی هم دارد. از طرفی کاهش جمعیت و تنها بودن فرزندان و از طرف دیگر مشکلات اقتصادی، خانواده‌ها را با مراقبت غیرحضوری از والدین ترغیب می‌کند. باتوجه به موارد یادشده وجود خانه‌های سالمندان برای بسیاری از افراد جامعه لازم است؛ در نتیجه خانه‌های سالمندان نیز هر سال با افزودن خدمات سعی در جلب رضایت مشتری دارند.

اگر برای‌تان سوال شده که هزینه‌ خانه سالمندان شامل چه چیزهایی است، از آنجایی که چند عامل مانند مکان، زمان اقامت، خدمات نگهداری و سایر ویژگی‌ها می‌تواند روی هزینه‌ها اثرگذار باشد، باید دقیق‌تر و با فرصت بیشتری به این سوال پاسخ داد. ابتدا بد نیست بدانیم که هزینه نگهداری از سالمند در خانه سالمندان در مقایسه با سایر گزینه‌های نگهداری عالی است. آسایشگاه‌ها تمام خدمات مراقبتی پزشکی، اجتماعی، توانبخشی و خدمات خانه‌داری که در محیط‌هایی طراحی شده که حس راحتی خانه را دارد، برای سالمند مهیا می‌کنند. در بعضی از خانه‌های سالمندان تمام خدمات مراقبتی و درمانی ارائه می‌شود، اما بعضی‌ از این مراکز برای خدماتی مانند فیزیوتراپی، گفتاردرمانی و مراقبت از سالمندان مبتلا به بیماری‌های مرتبط به حافظه هزینه‌های اضافی دریافت می‌کنند. این هزینه‌ها در چند سال گذشته به‌شدت صعودی شده و احتمال دارد در سال‌های بعد بیشتر شود. در برآورد هزینه سپردن یک سالمند به مراکز نگهداری سالمندان فاکتورهای زیادی لحاظ می‌شود؛ مثلا هزینه ماهانه اتاق نیمه‌خصوصی در خانه سالمندان با اتاق‌های عمومی متفاوت است.

هزینه‌های خانه سالمندان غرب تهران با شمال تهران متفاوت خواهد بود و بنا بر نیاز سالمند، هزینه خدمات هم به این هزینه اضافه خواهد شد؛ مثلا اگر سالمندی دچار زوال عقل شده باشد، نسبت به کسی که زوال عقل ندارد، به سطح بالاتری از مراقبت نیاز دارد و به‌طبع در چنین شرایطی هزینه نگهداری بیشتر خواهد شد. صمت در این گزارش به سراغ چند خانه سالمندان رفت تا بررسی کند که جامعه هدف این مراکز در قبال هزینه‌های سنگینی که پرداخت می‌کنند، چه خدماتی دریافت می‌کنند؟

ماهی ۶۰ میلیون ناقابل

در ابتدا با یکی از خانه‌های سالمندان منطقه یک تهران تماس گرفتم تا اطلاعاتی از نحوه پذیرش آنها بگیرم. به محض برقراری تماس می‌پرسم: وقت بخیر. شرایط شما برای نگهداری از یک پیرمرد ۷۵ساله که کمی سخت راه می‌رود چگونه است؟

خانمی با لحنی مهربان اما بسیار تند شروع به ارائه توضیحات درباره امکانات و خدمات‌دهی می‌کند و می‌گوید: ویزیت مستمر توسط پزشک، حضور ۲۴ساعته کادر مجرب پرستاری و انجام همه امور درمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی سالمندان در محل، حضور مستمر روانشناس، حمام دو هفته یک بار و تعویض ملحفه‌ها به‌طور روزانه، برگزاری جشن، تورهای تفریحی و برنامه‌های مفرح در اعیاد و مناسبت‌های مختلف، بازی با توپ، شطرنج، تخته‌نرد، خاطره‌گویی، شعرخوانی و مشاعره. خلاصه که عزیزم کاملا خیالت راحت باشه؛ ما اینجا حسابی به پدربزرگ و مادربزرگ‌هامون می‌رسیم.

- لطف می‌کنید هزینه ماهانه را بفرمایید، اما کمی مردد هستم که پدرم را در آسایشگاه سالمندان بگذارم.

- ببین عزیزم شرایط جسمانی پدربزرگ در هزینه نهایی تاثیر داره و پزشک چکاپ کامل را قبل از پذیرش انجام میده؛ اما اجاره ماهانه اتاق‌های ۳تخته و ۴تخته ۲۳ میلیون تومان، دوتخته ۳۵ میلیون تومان و یک‌تخته ۴۲ میلیون تومان است. البته هزینه دارو و پوشک باید به‌صورت جداگانه پرداخت شود. پیشنهاد من به شما اینه که شنبه تا دوشنبه از ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر که ساعت بازدید از مجموعه است، تشریف بیارین. دیدن اینجا نظر شما رو کاملا مثبت می‌کنه.اینجا خانه سالمندی است با امکانات رفاهی جذاب که باید برای نگهداری از سالمند موردنظرتان در آن ماهانه بیش از ۶۰ میلیون تومان هزینه کنید.

همه هزینه‌ها فاکتور می‌شود

این بار سراغ یکی دیگر از خانه‌های سالمندان لاکچری می‌روم که در منطقه یک تهران قرار دارد و درباره شرایط پذیرش آنها پرس‌وجو می‌کنم. با برقراری تماس خانمی جوان با انرژی بسیار با من هم‌صحبت می‌شود.

- ببخشید عزیزم چه شرایطی برای نگهداری از یک خانم ۶۵ساله که کمی حواس‌پرتی داره، دارین؟

- حواس‌پرتی مورد خاصی نیست و وظیفه ما نگهداری از این افراد هستش. ببین گلم ما شرایط رو جوری مهیا می‌کنیم که سالمند شما اصلا احساس غریبی نکنه. شما از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۶ هر زمان که خواستی می‌تونی بدون هماهنگی بهشون سر بزنی.

- امکانات آسایشگاه چی هست؟

- فعالیت‌های ورزشی، ویزیت روزانه، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی، اردوهای مفرح و...

- اگر نتونم بیام بهش سر بزنم و خریدی داشته باشه شما انجام می‌دین؟

- بله عزیزم؛ هر چیزی که درخواست کنن خریداری میشه و آخر ماه با هزینه ماهانه حسابدار فاکتور رو براتون ارسال می‌کنه.

اینجا خانه سالمندانی است با امکانات رفاهی کم‌نظیر که بابت نگهداری از سالمند موردنظرتان باید ماهانه بیش از ۵۰ میلیون تومان هزینه کنید.

در این مرکز هزینه لازم برای اتاق‌های ۶تخته ۲۰ میلیون تومان، ۵تخته ۲۳ میلیون تومان، ۳تخته ۳۰ میلیون تومان، دوتخته ۳۵ میلیون تومان و vip و خصوصی ۵۵ میلیون تومان است. البته ویو و اندازه اتاق قیمت‌ها را دستخوش تغییر می‌کند.

کمی خوش‌قیمت‌!

سراغ خانه‌ سالمندانی در منطقه‌ ۳ رفتم که عکس‌های موجود از آن خیلی جذاب بود.

 به‌محض اینکه صدای کاربر آن طرف خط را می‌شنوم می‌پرسم: سلام ببخشید می‌تونم بپرسم چه شرایطی برای نگهداری از یک آقای ۷۵ساله که کمی برای راه رفتن مشکل داره، دارین؟

- سلام عزیزم، کارهای شخصی‌شون رو خودشون می‌تونن انجام بدن؟

- بله؛ اما گاهی که حالشون بد باشه کمی در انجام کارهای شخصی‌شون دچار مشکل می‌شن.

- مشکلی نیست؛ ما پرستار ۲۴ساعته داریم. می‌تونین خودتون قبلش بیایید از امکانات بازدید کنید.

- شما چه امکاناتی دارید؟

- بهتون پیشنهاد می‌دم حتما بیاید و ببینید شرایط مجموعه رو، اما یه توضیح مختصری بهتون می‌دم. عزیزم اینجا ویزیت توسط پزشک عمومی به‌صورت هفتگی، ویزیت توسط پزشک متخصص به‌طور ماهانه، برنامه فیزیوتراپی و کاردرمانی هفته‌ای ۳ بار، ویزیت روانشناس و مشاور هر زمان که نیاز باشه، خدمات گفتاردرمانی و کاردرمانی و برنامه آب‌درمانی داریم. البته هر زمان که نیاز به آزمایش هم باشه، همین جا ازشون آزمایش گرفته میشه. در این خانه سالمندان، بابت نگهداری از سالمند خود باید ماهانه بیش از ۳۰ میلیون تومان هزینه کنید.

در این مرکز هزینه لازم برای اتاق‌های ۶تخته ۱۴ میلیون تومان، ۵تخته ۱۹ میلیون تومان، ۳تخته ۲۳ میلیون تومان، دوتخته ۳۰ میلیون تومان و vip و خصوصی ۴۰ میلیون تومان دریافت می‌شود.

اینجا مثل خانه خودتان است

تبلیغات سایت اینترنتی این خانه سالمندان حسابی مرا جذب و در عین حال متعجب کرد!

با شماره تماسی که در سایت گذاشته شده بود، تماس گرفتم و پس از دریافت شماره تماس قرار شد مسئول بخش پذیرش پس از مدتی تماس بگیرد.

تلفنم زنگ می‌خورد و صاحب صدای آن طرف خط می‌گوید: سلام عزیزم با مرکز ما تماس گرفته بودین؛ الان وقت مشاوره دارین؟ شرایط سالمندتون رو لطف می‌کنید تا من توی فرم بنویسم.

- بله؛ پیرمرد ۷۰ساله که کمی مشکل حرکتی داره.

- خب عزیزم اولا ممنون از اینکه مرکز ما رو انتخاب کردین؛ می‌تونم بپرسم معرف شما چه کسی هست؟

- از طریق اینترنت مرکز شما رو پیدا کردم.

- بسیار هم عالی؛ پس من یه کم از امکانات اینجا براتون میگم. ما اینجا خدمات مختلفی مثل فیزیوتراپی، آب‌درمانی و کلینیک تخصصی مغز و اعصاب، تورهای تفریحی و مراقبت‌های ویژه ICU – CCU داریم. اگر مایل باشین اتاق خصوصی برای سالمندتون بگیرین یه امکانات ویژه داریم که مخصوص اتاق‌های vip ما است؛ اتاق‌هایی که دیزاینش با خود شماست.

- میشه بیشتر برام توضیح بدین؟

- ببین عزیزم اینجا اتاق‌های vip داریم که توسط خانواده سالمند چیده میشه؛ درست مثل خونه خودشون. شما می‌تونین مبل، یخچال، تلویزیون یا هر چیزی که باعث میشه حس کنن تو خونه خودشون هستن رو بیارید اینجا.

- هزینه سکونت در این اتاق چقدره؟

- ماهانه ۸۵ میلیون تومان بدون هزینه اقلام مصرفی. تازه این رو هم در نظر بگیرید که مرکز ما در یکی از نقاط خوش‌آب‌وهوای تهران قرار داره و ویو اتاق‌ها بسیار دلبازه. البته علاوه بر هزینه ماهانه شما برای پذیرش سالمند ابتدا باید ۲ برابر هزینه ماهانه اتاق را مانند پول رهن آپارتمان به مرکز ما پرداخت ‌کنید که این مبلغ ۲ ماه پس از ترخیص به شما برگشت داده می‌شود.

 در این خانه سالمندان شما باید بابت نگهداری از سالمندتان ماهانه بیش از ۸۰ میلیون تومان هزینه کنید.

در این مرکز هزینه لازم برای اتاق‌های ۵تخته ۲۵ میلیون تومان، ۳تخته ۳۵ میلیون تومان، دوتخته ۴۵ میلیون تومان و vip و خصوصی ۶۰ تا ۸۰ میلیون تومان است.

سخن پایانی

برای نوشتن این گزارش با ۱۲ خانه سالمندان در تهران تماس گرفته و از آنها امکانات و خدمات‌شان را جویا شدیم که در مقابل دریافت هزینه‌ ماهانه ۲۰ تا ۸۰ میلیون متفاوت بود. بسیاری از آنها سعی داشتند هر طور که شده ما را جذب این خدمات کنند و حتی تور بازدید داشتند که به‌گونه‌ای تبلیغات زنده بود. شاید برخی از افراد را روزگار مجبور به سکونت در خانه سالمندان کند، اما باید این حقیقت را پذیرفت که با تمام امکانات یادشده هیچ‌جا «خانه آدم نمی‌شود»؛ حتی اگر بهشتی باشد پر از هم‌سن‌وسال‌ها! جان کلام اینکه کاش دست روزگار چرخ گردون را طوری بچرخاند که این برکت‌های زندگی همیشه زیر سقف خانه خود باشند.