کاهش آلایندگی‌ها و رسیدن به کربن صفر از مسائل مهمی است که صنعت فولاد در جهان آن را دنبال می‌کند؛ اتفاقی که در سال‌های آینده، تحقق نیافتن آن منجر به پرداخت مالیات کربن می‌شود. این موضوع باعث شده تا شرکت‌های دانش‌بنیان برای دستیابی به فناوری‌های موردنیاز اعلام آمادگی کنند و در کنار شرکت‌های فولادی قرار بگیرند، البته در این بین فرهنگ‌سازی در میان مدیران از اصلی‌ترین فاکتورها برای توسعه این همکاری محسوب می‌شود.

سال ۱۴۰۱ کار خود را با شعار «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» آغاز کرد؛ شعاری که تحقق آن به افزایش تولید، وابستگی نداشتن به تکنولوژی‌های وارداتی و در نهایت به اشتغالزایی منجر می‌شود. این در حالی است که صنعت فولاد برای افزاش بهره‌وری و افزایش توان رقابتی نیازمند استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا است که بخشی از آن به‌همت شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد می‌شود.

به‌گزارش صمت تولید فولاد سبز از مهم‌ترین موضوعات است که باید در دستور کار فولادسازان ایرانی قرار گیرد تا بتوانند در بازار جهانی رقابت موفقیت‌آمیزی داشته باشند. این در حالی است که در سال‌های پیش‌رو، بدون شک با حرکت به‌سمت تولید فولاد سبز، رقابت در بازارهای جهانی سخت خواهد شد.

در نتیجه ورود به بحث فولاد سبز از مهم‌ترین موضوعاتی است که موردتوجه فولادسازان بزرگ کشور قرار گرفته و در تفاهمنامه‌ای به‌تازگی ورود به این حوزه را آغاز کرده‌اند.

اما همان‌طور که بیان شد، موضوع فناوری یکی از موضوعات اصلی برای دستیابی به فولاد سبز است که می‌تواند با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیل یافته و با هزینه‌های کمتری محقق شود. این موضوع باعث می‌شود تا همکاری میان شرکت‌های دانش‌بنیان و فولادی‌ها افزایش پیدا کند. در واقع، این بحث نیازمند تعامل دوطرفه است که نگاهی به اقدامات اخیر نشان می‌دهد، این همکاری در حال شکل‌گیری و توسعه است.

اما شاید موضوع مهم دیگر بحث فرهنگ‌سازی برای توسعه این همکاری است. در واقع، توسعه بخش معدن و صنایع‌معدنی نیازمند فرهنگ‌سازی است که شرکت‌های فعال در این حوزه به شرکت‌های دانش‌بنیان و... اعتماد کرده و کار را به‌ آنها بسپارند.

یحیی پالیزدار، مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه در گفت‌وگو با «صمت» بااشاره به موضوع تولید فولاد سبز و دستیابی به دانش روز، اظهار کرد: تولید فولاد سبز، حرکت کردن یا نکردن به‌سمت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، 2 قسمت متفاوت از هم هستند؛ اول آنکه ما انتشار را کاهش دهیم و قسمت بعدی مربوط به گرفتن و استفاده کردن از CCUS است. در هر 2 مورد، می‌توان کارهای بسیار خوبی انجام داد. در حال‌ حاضر اتفاق مهمی که در کشور رخ داده، آن است که جهت‌گیری آغاز شده است.

وی ادامه داد: مسئله مهم آن است که در کشور ما عموم تولید فولاد ما کوره قوس الکتریکی است که کمترین میزان انتشار دی‌اکسیدکربن است. اگر کوره بلند در دنیا ۱.۸ تا ۱.۹ تن کربن دی‌اکسید را به‌ازای یک تن تولید می‌کند، با این فرآیند حدود ۹۰۰ کیلوگرم دی‌اکسیدکربن منتشر می‌کنیم که کمتر از هدف‌گذاری ۲۰۵۰ است، یعنی اگر اقدامات درست انجام شود،کمابیش امروز روی این هدف‌گذاری قرار داریم.

وی تصریح کرد: اگر بتوانیم در فرآیند کوره قوس الکتریکی، میزان استفاده از برق تجدیدپذیر را افزایش دهیم، به‌طورتقریبی در صنعت فولاد واحدهایی که براساس گاز فعالیت می‌کنند، چندان جای نگرانی ندارند.

مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه اضافه کرد: در واقع، بخشی از این مسئله تامین انرژی تجدیدپذیر برای صنایع فولادی از 2 منظر است؛ اول پایداری انرژی و دوم کاهش گازهای گلخانه‌ای. به‌هرحال، امروز صنعت فولاد با چالش تامین انرژی مواجه است. تمام زنجیره ارزش فولاد تحت حسابرسی تولید گاز گلخانه‌ای قرار می‌گیرد.

پالیزدار بیان کرد: البته بخشی از فولاد تولیدی در ایران به‌وسیله کوره بلند است. سرمایه‌گذاری در دنیا روی ccus در فولادی‌ها چندان انجام نشده است. شرکت‌های فولادی را داریم که روی فناوری کربن کپچر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما آنها را در نیروگاه‌ها استفاده می‌کنند.

وی گفت: در حال حاضر،اجرای این طرح برای ما چندان اقتصادی نیست. ما باید در این زمینه جلو برویم و توسعه داشته باشیم، اما مسئله این است که اگر بخواهیم به خروجی سریع برای کاهش گازهای گلخانه‌ای دست پیدا کنیم، بخشی از سرمایه‌گذاری را برای توسعه نیروگاه  اختصاص و روی انرژی‌های تجدیدپذیر انتقال دهیم.

پالیزدار همچنین اضافه کرد: این موضوع، هم به حفظ منابع پایدار کمک می‌کند و هم منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.

وی در ادامه بااشاره به موانع موجود در مسیر فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان اضافه کرد: اصلی‌ترین موضوع، فرهنگ‌سازی است. موضوع دیگر، استفاده نکردن از واژه حمایت است. شرکت دانش‌بنیان،  شرکتی کسب‌وکاری است. ما ممکن است مداخلاتی انجام دهیم، مانند سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر که تسهیلگری است، اما وقتی کلمه حمایت استفاده می‌شود، یعنی ما وابسته به دولت هستیم که بنده مخالف این موضوع هستم.

پالیزدار بیان کرد: ما درباره یک فعالیت گلخانه‌ای حرف می‌زنیم و به‌دنبال مداخله تاثیرپذیر هستیم تا اجازه دهیم به‌صورت ارگانیک رشد کند.

وی بااشاره به همکاری با دیگر مجموعه‌های فولادی، اظهار کرد: وظیفه ما سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که برای گروه مبارکه انجام می‌دهیم. امروز نیز همکاری ما با دیگر شرکت‌های فولادی شکل گرفته است. این حرکت شروع شده و در مجموعه‌هایی مثل گل‌گهر شکل گرفته است و می‌توان به ادامه این مسیر امیدواربود.

دستیابی به دانش روز دنیا، مستلزم همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیانی است که در بخش صنایع فولادی فعالیت دارند، اما همان‌طور که بیان شد، در کنار توان موجود در این مجموعه‌ها، مدیران مجموعه‌های فولادی نیز باید با تغییر نگاه با دنیا همسو شده و از تغییرات جا نمانند. اگر این فرهنگ‌سازی رخ ندهد، بدون‌شک قدرت رقابتی فولاد ایران در بازارهای جهانی نیز تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.