یکی دو روز گذشته را باید از آلوده‌ترین روزهای پایتخت در تاریخ ۲۰۰ ساله آن دانست؛ روزی که بنا به آمارهای رسمی سایت‌های معتبر هواشناسی با اختلاف آلوده‌ترین شهر دنیا شد. با این‌حال خیابان‌ها همچنان شلوغ و تردد عادی در سطح شهر در جریان است. مردم بیشتر ترجیح می‌دهند از خودرو شخصی یا موتورسیکلت استفاده کنند و البته همچنان تردد با اتوبوس‌ها و تاکسی در شهر رونق دارد. 

صدای آژیرهای آمبولانس بیشتر از قبل در سطح خیابان‌های شهر شنیده می‌شود و این یعنی اینکه خانواده‌ای برای بیمار خود درخواست اعزام آمبولانس دارد یا حال بیماری ناخوشایند است...

ماموران راهنمایی و رانندگی با ماسک‌های سه‌لایه در خیابان‌ها حضور دارند و خودروهای اورژانس در میادین مهم شهر استقرار یافته‌اند تا در مواقع اضطرار یاری‌رسان شهروندان باشند...

تهران همچنان در حالت عادی فعالیت روزانه خود قرار دارد و کمتر کسبه یا مغازه‌ای بسته است و گویا قرار نیست حتی آلودگی فوق‌بحران هوا هم شهر را تعطیل کند.

تهران چرا تعطیل نشد؟

در نقطه‌ای از خیابان ولیعصر (عج) تعدادی از مردم و شهروندان که به اجبار باید در محل کار خود حضور داشته باشند و منتظر تاکسی یا اتوبوس هستند با یکدیگر مکالمه‌های سرپایی و گذری دارند. تکیه صحبت‌هایشان هم گلایه از تعطیل نشدن شهر در این شرایط بحران بود: «اصلا این میزان آلودگی در تهران در این سال‌ها بی‌سابقه بوده؟ چرا شهر تعطیل نشد و آیا برای فردا تهران تعطیل می‌شود؟»

یکی از شهروندان که حوالی میدان ولیعصر (عج) مغازه دارد به ایرنا گفت: «شغلم آزاد است، اما به دلیل تعطیل نبودن شهر مجبور شدم امروز مغازه را باز کنم. از صبح حالم جور دیگری است و سرم بدجور سنگینی می‌کند؟ امروز شهر حتما باید تعطیل می‌شد.»

وی افزود: صبح که در حال آمدن به محل کار بودم با چشم خود دیدم که چند نفر در حوالی میدان انقلاب به‌دلیل آلودگی شدید دچار حالت تهوع و ضعف شده بودند.

یکی دیگر از شهروندان هم که شاهد مکالمه من با این مغازه‌دار بود، گفت: «باید به حرمت ماه مبارک رمضان و به‌دلیل روزه‌داری بسیاری از شهروندان شهر در این وضعیت تعطیل می‌شد.»

وی اظهار کرد: یادم هست که چندین سال پیش کیفیت هوا در شرایط خطرناک مثل الان قرار گرفت و تهران ۳ روز تعطیل شد و باید از مسئولان پرسید با چه معیاری تهران را در این وضعیت تعطیل نکردید.

لابه‌لای صحبت‌هایی که با این دو شهروند داشتم تعداد افرادی که دورمان جمع شده بودند افزایش یافت و در خلال صحبت‌های آنان با تایید صحبت‌ها و سرتکان دادن‌ها، از این گلایه داشتند که چرا هیچ توجهی ازسوی شهرداری و دستگاه‌های مسئول به موضوع آلودگی هوا نشد و حتی مدارس امروز باز بود؟ یکی از شهروندان در اظهارنظر جالبی گفت: «چرا پلیس راهنمایی و رانندگی در این شرایط تردد خودروها در شهر را زوج و فرد نکرد که این همه خودرو باز هم در این شرایط در سطح شهر تردد کنند؟ شما نگاهی به خیابان‌ها بیندازید؛ تعجب می‌کنید از این همه ترافیک در سطح شهر! 

اعزام اورژانس افزایش یافت

در کنار یکی از میادین مرکزی شهر، خودرو اورژانس مستقر است. به سراغ یکی از تکنیسین‌های آن می‌روم و می‌پرسم امروز چه میزان مراجعه‌کننده داشت؟ یکی از آنان که از بقیه باسابقه‌تر به نظر می‌رسد، گفت: در ۲۴ ساعت گذشته همزمان با ورود آلاینده میزان ماموریت‌های مرکز اورژانس تهران ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافت. از صبح امروز هم تعداد افراد مراجعه‌کننده‌ای که دچار تنگی نفس و سرگیجه شده بودند زیاد بود. وی افزود: بیشتر بیماران قلبی و ریوی هستند که به‌دلیل تردد در شهر دچار ضعف و بی‌حالی شدند.

البته در این میان آن چیزی که باز هم ازسوی برخی از شهروندان رعایت نشد استفاده از ماسک بود؛ گویا نه در شهر آلودگی وجود دارد و نه در شرایط کرونایی قرار داریم.

گرد و غبار ادامه دارد

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با پدیده گرد و غبار کشور روز شنبه درباره پدیده گرد و غبار در تهران اظهار کرد: پدیده گرد و غبار در تهران وجود خواهد داشت و تداوم این وضعیت به علت این است که جریانی جدید در کشورهای غربی ایران شکل گرفته و در روزهای گذشته وارد استان‌های غربی شده و به‌زودی موج دوم گرد و غبار به تهران می‌رسد.

محمد طهماسبی افزود: موج دوم شدت بیشتری دارد که از استان‌های کرمانشاه و ایلام وارد شده است. اگر موج دوم وارد کشور نمی‌شد شاید وضعیت تهران به حالت نرمال خود بازمی‌گشت اما همزمان شدن موج اول و دوم گرد و غبار، تهران را تا صبح روز دوشنبه (امروز) در وضعیت غیرطبیعی نگه می‌دارد.

دبیر ستاد ملی ‌سیاست‌گذاری و هماهنگی ‌مدیریت‌ مقابله با پدیده گرد و غبار کشور ادامه می‌دهد: در هفته‌ها و ماه‌های آینده نیز ممکن است به‌علت گرم شدن هوا و کاهش بارندگی‌ها چنین پدیده‌ای در تهران رخ دهد. باید توجه داشت تغییر فصل یکی از علل مهم پدیده گرد و غبار است، زیرا دمای هوا دچار نوسان می‌شود و یک روز با هوای گرم و روز بعد با هوای سرد مواجه می‌شویم که این تغییر دما و نوسانات جوی اختلاف فشار ایجاد می‌کند و اختلاف فشار نیز همان‌طور که در روزهای اخیر شاهد بودیم موجب وقوع باد و توفان و همین باد و توفان منجر به پدیده گرد و غبار می‌شود.

همسایه‌های غربی 

همچنین مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، همسایه غربی کشورمان را عامل شکل‌گیری توفان ریزگردها طی روزهای گذشته در پایتخت اعلام کرد.

سید محمدمهدی میرزایی قمی با اعلام اینکه روز جمعه از ساعت ۵ صبح، افزایش شاخص آلودگی آغاز و ساعت ۷ صبح به بعد در محدوده خطرناک قرار گرفت، افزود: علاوه بر افزایش شاخص آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون، شاخص آلاینده ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون نیز افزایش قابل‌توجهی داشت و به محدوده بسیار ناسالم رسید.

به‌گفته وی بررسی‌های اولیه تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد ریزگردهای ورودی به محدوده شهر تهران از مناطق دوردست خارج از کشور وارد شده‌اند.

وی اظهار کرد: تاریخ شروع شکل‌گیری توده ریزگردی، چهارشنبه، ۱۷ فروردین و منبع ابتدایی آن بخش‌هایی از کشورهای همسایه غربی و محل تجمع ابتدایی آن در قسمت‌هایی از ترکیه بوده که با افزایش سرعت باد به داخل کشورمان حرکت کرده است.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با تاکید بر اینکه براساس تصاویر ماهواره‌ای، توده اولیه ورودی به محدوده شهر تهران تا ظهر جمعه از محدوده شهر عبور کرده و به نواحی شمال‌شرق و شرق کشور رسیده، خاطرنشان کرد: بررسی‌های مذکور نشان داد توده دیگری از ریزگردها، در محدوده غرب کشور شکل گرفته‌ است.

وی ادامه داد: براساس مدل‌های پیش‌بینی، امکان ورود این توده به کشور و رسیدن آن به شهر تهران در ساعات انتهایی روز جمعه و ابتدایی روز شنبه وجود داشت که بروز این اتفاق افزایش غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از ۱۰ میکرون را در روز شنبه به همراه داشت.

میرزایی قمی با بیان اینکه در بامداد روز شنبه، ۲۰ فرودین توده دوم نیز به تهران رسید، اضافه کرد: این توده باعث افزایش مجدد شاخص آلودگی هوا تا عدد ۲۸۸ شد و با خروج توده آلودگی دوم از تهران، روند کاهشی شاخص آلودگی هوا در تهران شروع شده و تا ساعت پایانی روز این روند کاهشی ادامه داشت.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران یادآور شد: علت بروز این پدیده، گرمایش زمین و به تبع آن خشکسالی و بیابان‌زایی بوده که همه این مسائل ناشی از پدیده تغییر اقلیم است.

 این مسئول تاکید کرد: بنا بر شرایط یادشده درنظرگیری برنامه جامع و کشوری به‌منظور مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی ضرورت دارد و باتوجه به اینکه منشأ این آلودگی خارج از کشور است، موضوع دیپلماسی محیط‌زیست را می‌طلبد.

سخن پایانی

کلانشهر تهران با جمعیت حدود ۱۰ میلیون نفری در سال‌های اخیر یکی از آلوده‌ترین کلانشهرهای جهان بوده که ضروری است همه دستگاه‌های اجرایی کشور از جمله محیط‌زیست، دولت و مجلس تدابیری برای کاهش آلاینده‌ها در این کلانشهر داشته باشند.