محمدمهدی ناصحی با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳، ۲۲۹۰ دارو تحت‌پوشش بیمه‌های پایه قرار دارند، افزود: با مصوبه‌ای که شورای عالی بیمه داشته، این تعداد افزایش پیدا کرده است و خوشبختانه داروهای مورد نیاز برای بیماری‌هایی مانند دیابت، فشارخون و بیماری‌های روانی به‌ویژه اسکیزوفرنی تحت پوشش بیمه قرار گرفتند.به گفته ناصحی، ۷۰ درصد هزینه‌های این داروها در تمام مراکز دولتی و خصوصی از محل بیمه پرداخت خواهد شد. وی افزود: اگر داروی خاص جزو صندوق بیماری‌های صعب‌العلاج هم باشد، مازاد بر ۷۰ درصد یاد شده، ۲۰ تا ۲۵ درصد و گاهی تا ۳۰ درصد نیز مشمول پرداخت از محل اعتبارات صندوق می‌شود.

مشکل تامین هزینه‌های درمان جدی است

محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران درباره کمبود داروهای درمان سرطان به صمت گفت: داروهای ضدسرطان شیمیایی هستند و به دو بخش تزریقی و خوراکی تقسیم و عموما در کشور تولید می‌شوند. خوشبختانه در زمینه داروهای تولید داخل کمبود جدی نداریم و تنها ممکن است در مواردی به‌دلیل عدم تخصیص ارز کمی روند تولید تغییر کند، اما در زمینه آنتی‌کنسرهای وارداتی گاهی دچار کمبود می‌شویم. در مجموع خوشبختانه کمبود جدی در آنتی‌کنسرها وجود ندارد. وی با بیان اینکه داروهای آنتی‌کنسر داخلی بیشتر از وارداتی‌ها تجویز می‌شوند، افزود: در سال‌های اخیر بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان تمرکز خود را بر تولید داروهای ضدسرطان گذاشته و در این زمینه موفق بوده‌اند. در سال‌های اخیر اغلب داروهای آنتی‌کنسر داخلی در روند درمان تجویز می‌شود و بیشتر داروهای موجود در بازار داخلی هستند. برای مثال از ۱۰۰ قلم داروی ضدسرطان شاید کمتر از ۱۰ قلم آنها وارداتی باشند. عبده‌زاده درباره عوارض داروهای ضدسرطان نیز اظهار کرد: شرکت‌های دارویی برای دریافت مجوز ورود به بازار باید استانداردهای وزارت بهداشت را دریافت کنند و نمی‌توان به کیفیت محصولات آنها شک کرد. اما کیفیت هر دارو شرکت محور است و برخی از شرکت‌ها کنترل کیفی بالاتری دارند. همچنین مواد اولیه‌ای که وارد می‌شود، ممکن است در برخی موارد تفاوت کیفیت داشته باشد که در نهایت شاهد تغییر کیفیت برخی داروها هستیم. در نتیجه نمی‌توان این حکم کلی را صادر کرد که داروهای تولید داخل عوارض دارند و داروهای وارداتی ندارند. رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران با انتقاد از عملکرد شرکت‌های بیمه‌ای گفت: متاسفانه نقش بیمه در تامین نیازهای دارویی هر روز کمرنگ‌تر می‌شود.  داروهای داخلی با قیمتی بسیار کمتر از داروی خارجی در بازار یافت می‌شود و این حداکثر کاری است که یک تولیدکننده دارو در چرخه درمان سرطان می‌تواند انجام دهد، اما درباره کم و کیف سهم سازمان بیمه‌گر از پوشش هزینه‌های درمان باید متولیان آن پاسخگو باشند. متاسفانه باوجود اینکه داروهای تولید داخل ضدسرطان در بازار موجود است، باز هم به‌دلیل هزینه‌های سرسام‌آور، بسیاری از بیماران سرطانی از عهده هزینه‌های درمان برنمی‌آیند، زیرا در بسیاری از موارد، سهم بیمه در داروهای تحت پوشش بیمه آنقدر اندک است که باز هم بیمار قادر به پرداخت سهم خود نیست. از سوی دیگر اغلب داروهای جدید و داروهای تک‌نسخه و خاص داخلی و وارداتی تحت پوشش بیمه نیستند و قیمت‌های بالاتری دارند. در حال ‌حاضر بخش اعظم هزینه شیمی‌درمانی بر دوش شرکت‌های دارویی و خیریه‌ها است. عبده‌زاده درباره داروهای قاچاق موجود در بازار نیز بیان کرد: هنگامی که دارویی در کشور تولید نشود یا در دسترس نباشد قاچاق ضرورت پیدا می‌کند. حال که همه داروهای ضدسرطان در کشور یافت می‌شود و کمبودی در بازار دارو وجود ندارد، نباید نگران توزیع داروی قاچاق در بازار بود.

بسیاری از بیماران قادر به تهیه داروهای جدید نیستند

منوچهر احمدی، متخصص پرتودرمانی در یکی از مراکز دولتی سنندج درباره کمبود داروهای درمان سرطان به صمت گفت: اغلب داروهای مورداستفاده در شهرستان‌ها، داروهای قدیمی هستند و کمبود دارو کمتر احساس می‌شود، زیرا تهیه داروهای جدید چنان هزینه سنگینی را به بیمار تحمیل می‌کند که قطعا هر کسی قادر به پرداخت آن نیست. البته داروهای قدیمی مورداستفاده در مراکز دولتی از رده خارج نیستند و هنوز در خط اول بسیاری از درمان‌ها توصیه می‌شوند. وی با اشاره به روش‌های درمانی سرطان بیان کرد: سرطان از ۳ روش درمان می‌شود که شامل جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی است و در برخی از تومورها از هر ۳ نوع درمان استفاده می‌شود. در 70 درصد موارد از ۲ تا ۳ روش درمان استفاده می‌شود. تومورهای جامد در واقع تومورهایی قابل‌لمس هستند، اما تومورهای خونی این‌گونه نیستند. البته ۹۰ درصد تومورها جامد هستند که با آزمایش و کارهای تشخیصی قابل‌شناسایی هستند. در روند درمان سرطان، آنکولوژیست، جراح، پاتولوژیست و رادیولوژیست درگیر هستند و خدمات اجرایی درمان را ارائه می‌دهند. این متخصص پرتودرمانی با بیان مشکلات بیماران سرطانی اظهار کرد: متاسفانه هزینه‌های سرسام‌آور درمان بیماری و کمبود مقطعی برخی داروها از جمله معضلاتی است که بیماران با آن مواجهند. بی‌شک پزشکان سالانه شاهد قطع دوره درمانی تعداد بسیاری از بیماران به‌دلیل هزینه‌های سرسام‌آور درمانی هستند. همین دلاری که هر لحظه نرخ آن تغییر می‌کند، در همه زمینه‌ها تاثیرگذار است که درمان نیز از این قاعده مستثنا نیست. احمدی با اشاره به کیفیت داروهای خارجی اظهار کرد: حقیقت این است که کیفیت برخی داروهای تولید داخل با داروهای خارجی یکسان نیست و صرف اینکه فرمولاسیون آنها یکسان است، نمی‌تواند تضمین‌کننده کیفیت آن باشد. در مجموع داروهای خارجی برای مصرف عامه مردم نیست و تنها افراد کمی قادر به پرداخت هزینه‌های آن هستند. البته حالا دیگر صحبت از داروهای خارجی نیست، بلکه حتی امکان تهیه داروهای جدید تولید داخل نیز نیست. این متخصص پرتودرمانی با اشاره به تحت پوشش بیمه بودن برخی از داروهای داخلی مورداستفاده در درمان سرطان بیان کرد: روزانه داروهای جدیدی برای درمان سرطان به بازار می‌آید، اما امکان خرید آنها برای همه نیست و متاسفانه تنها اسم آنها را می‌شنویم. البته خوشبختانه برخی از داروهای جدید تحت پوشش بیمه هستند، اما برای تهیه همین داروهای تحت پوشش بیمه نیز باید میلیون‌ها تومان هزینه کرد. وی با تاکید بر اینکه داروهای جدید اثرگذاری بیشتری دارند، افزود: بی‌شک داروهای جدید تاثیر بیشتر و عوارض کمتری خواهند داشت، اما متاسفانه در دسترس نیستند. بیماران به‌دلیل اینکه قادر به تامین هزینه‌های درمان با داروهای جدید نیستند با درمان به‌وسیله داروهای قدیمی موجود در مراکز دولتی مشکلی ندارند. احمدی با اشاره به اینکه داروهای خارجی درجه یک اصلا به ایران نمی‌آید، بیان کرد: در گذشته برندهای اصلی دارو نیز به ایران می‌رسید، اما اکنون داروهای درجه ۲ یا ۳ در دسترس ما قرار می‌گیرند. متاسفانه کشورهای اروپایی دیگر دارویی به ایران نمی‌دهند و داروهای چینی، ترکیه‌ای یا هندی که کیفیت به‌مراتب پایین‌تری دارند، وارد کشور می‌شود. احمدی با تاکید بر اینکه تهیه دارو از بیمارستان هزینه کمتری دارد، افزود: پیشنهاد ما به بیماران سرطانی این است که حتما دارو را از بیمارستان تهیه کنند، زیرا خرید دارو از بیمارستان برای بیمار به‌صرفه‌تر است، زیرا سازمان تامین اجتماعی از سال ۹۳ برای کمک به تامین هزینه‌های پزشکی بیماران مبتلا به سرطان، تا ۹۰ درصد هزینه‌های شیمی‌درمانی را بدون فرانشیز پرداخت می‌کند.

سخن پایانی

وظیفه انسانی حکم می‌کند به مشکلات بیماران خاص با نگاه ویژه بنگریم و تا حد ممکن برای رفع آنها تلاش کنیم. باتوجه به نظرات کارشناسی فعالان حوزه دارو و درمان سرطان، هیچ‌ کمبود جدی در زمینه داروهای ضدسرطان در کشور وجود ندارد و مشکل اصلی هزینه‌های درمان است؛ هرچند شرایط بازار چیز دیگری را نشان می‌دهد.