اگرچه نقش نمایشگاه در توسعه اقتصادی اثبات‌شده و قسمت مهمی از پازل توسعه اقتصادی به‌شمار می‌رود اما تعطیلی صنعت نمایشگاهی و نادیده‌گرفتن برگزاری رویدادهای نمایشگاهی، توسعه بسیاری از کسب‌وکارها با مشکل اساسی روبه‌رو کرد. متولی نمایشگاه‌ها در کشور، سازمان توسعه تجارت به‌عنوان یکی از معاونت‌های اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت است که همین موضوع اهمیت و جایگاه این بخش را نشان می‌دهد.

صنعت نمایشگاهی کشور در آستانه ورشکستگی

دبیر انجمن نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در جمع خبرنگاران گفت: چند ماه تعطیلی و برگزار نشدن نمایشگاه‌ها صنعت نمایشگاهی کشور را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. این درحالی است که برگزار نکردن نمایشگاه‌ها در این گستره به‌هیچ‌عنوان الزام و اجباری نداشته و با توجه به رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، نمایشگاه‌های تخصصی می‌توانند حتی در شرایط قرمز نیز برگزار شوند.

علی ابراهیم‌زاده با بیان اینکه توقف برگزاری نمایشگاه‌ها باعث آسیب‌های جدی به این صنعت شده، افزود: خدا را شاکریم که رویدادها دوباره فعال شدند. در صورت وقفه بیشتر در فعالیت‌های نمایشگاهی، شرکت‌ها به‌مرور زمان حضور در نمایشگاه را از اولویت خود حذف خواهند کرد و برای تبلیغ کسب‌وکار خود از ابزارهای دیگری استفاده می‌کنند که این موضوع ضربه جبران‌ناپذیری به این صنعت وارد خواهد کرد.

وی تاکید کرد: این شرایط باعث بلاتکلیفی همه ارکان نمایشگاهی اعم از برگزارکنندگان، مشارکت‌کنندگان، سایت‌داران و سایر دست‌اندرکاران نمایشگاهی شده بود و در صورت عدم‌برگزاری نمایشگاه‌ها در دیگر استان‌ها قطعا صنعت نمایشگاهی با ورشکستگی مواجه می‌شود.

وی ادامه داد: متاسفانه به‌دلیل توقف برگزاری نمایشگاه‌ها، شرکت‌های برگزارکننده رویدادهای نمایشگاهی وضعیت مناسبی ندارند و بسیاری از آنها به‌ویژه شرکت‌هایی که فعالیت اصلی آنها برگزاری نمایشگاه بوده، مجبور به تعطیل کردن کسب‌وکارهای خود شده‌اند، متاسفانه هیچ حمایتی از صنف ما در این شرایط سخت نشده است.

خسارت الکامپ را چه کسی پرداخت می‌کند؟

ابراهیم‌زاده با اشاره به تعویق افتادن نمایشگاه الکامپ تصریح کرد: شرکت ما پس از به تعویق افتادن نمایشگاه الکامپ خسارت زیادی دیده است. این خسارات را چه کسی جبران خواهد کرد! صدمه بزرگ‌تر وقتی رخ خواهد داد که بعد از تعویق نمایشگاه، باوجود همه انرژی و هزینه‌ای که برای برگزاری آن گذاشته می‌شود، ۳۰ درصد مشارکت‌کنندگان از حضور در نمایشگاه انصراف می‌دهند؛ در نتیجه طیف وسیعی از دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگاه دچار زیان خواهند شد.

ابراهیم‌زاده برگزاری حداقل ۶۰ درصد نمایشگاه‌ها را حتی در شرایط قرمز کرونایی امکان‌پذیر دانست و تصریح کرد: با توجه به رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و فضای مناسب محل برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، می‌توان برای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی که بازدیدکننده عمومی ندارند، مجوز گرفت.

دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران ضمن ارائه پیشنهاد ایجاد کمیته‌ای متشکل از فعالان صنعت نمایشگاهی گفت: این کمیته با همفکری و همگرایی می‌تواند جلساتی را با وزارت کشور، ستاد ملی کرونا و مقامات دولت جدید برای بیان مشکل تعطیلی صنعت نمایشگاهی و دریافت مجوزها برگزار کنند.

ابراهیم‌زاده با بیان اینکه شرکت‌ها نسبت به سال گذشته تمایل بیشتری برای حضور در نمایشگاه‌ها دارند، عنوان کرد: نمایشگاه‌های امسال با استقبال بیشتری نسبت به سال گذشته روبه‌رو شده که از دلایل آن می‌توان به نیاز مبرم شرکت‌ها برای تبلیغ و تقویت کسب‌وکار خود با توجه به جایگاه بی‌بدیل نمایشگاه و مشاهده رعایت پروتکل‌های بهداشتی در سطح نمایشگاه‌ها اشاره کرد.

نقش مهم صنعت نمایشگاهی در اقتصاد

دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران با تاکید بر جایگاه و نقش مهم صنعت نمایشگاهی در اقتصاد کشور افزود: صنعت نمایشگاهی پیشران اقتصاد کشور است و همه صنایع کشور به‌شدت به آن وابسته هستند اما متاسفانه هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده و مسئولان به این صنعت کمتر توجه می‌کنند.

وی ادامه داد: نمایشگاه اوراسیا در شرایط قرمز کرونایی برگزار شد اما بازدیدکنندگان متخصص کاملا راضی بودند، تعداد زیادی نشست، تفاهمنامه و عقد قراردادهای تجاری در این نمایشگاه شکل گرفت، و شاهد تحکیم روابط اقتصادی بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا بودیم. برگزاری این دست از نمایشگاه‌ها نقش حیاتی در رونق فضای کسب‌وکار و اقتصاد کشور ایفا می‌کند.

تاکید بر تعامل با رسانه‌ها

وی با اشاره به جلسه اعضای هیأت مدیره انجمن برگزارکنندگان رویدادهای نمایشگاهی با دکتر زمانی تصریح کرد: در این جلسه دغدغه‌های خود را مطرح کردیم و ایشان نیز قول مساعد برای پیگیری و حل آنها داده است. ابراهیم‌زاده با تاکید بر نقش مهم رسانه‌ها در بیان دغدغه‌های صنعت نمایشگاهی گفت: تعامل رسانه‌ها و صنعت نمایشگاهی موضوعی محوری است که در انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های کشور به‌طورجدی دنبال می‌کنیم و بر همین اساس کمیته امور رسانه‌ای را برای بیان اقدامات، دستاوردها و دغدغه‌های انجمن تشکیل دادیم.

دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های کشور با اشاره به انتخاب اعضای جدید هیأت مدیره انجمن نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران گفت: تعداد اعضای کمیته هیأت مدیره از ۵ به ۷ نفر افزایش یافت تا استان‌ها نیز در هیأت مدیره نماینده داشته باشند.

ابراهیم‌زاده با اشاره به انتخابات اخیر هیأت مدیره انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها، گفت: با حضور اکثریت اعضای انجمن در یک فضای پر شور و رقابتی نسبت به انتخاب نمایندگان خود اقدام و اعضای جدید با کسب اکثریت آرا به هیأت مدیره راه پیدا کردند. نکته مهم حضور اعضای انجمن از استان‌های سراسر ایران بود که در شرایط موجود و محدودیت‌های کرونایی به‌صورت فعال در انتخابات شرکت کردند و این حضور حداکثری حاکی از نقش انجمن در رفع مشکلات پیش‌روی صنعت نمایشگاهی و تثبیت جایگاه این صنعت در اقتصاد کشور است.

وی در ادامه به تشکیل ۷ کمیته در انجمن اشاره کرد و گفت: در این جلسه، تشکیل ۷ کمیته پیش‌بینی شد که مسئولیت هر کدام از این کمیته‌ها برعهده یکی از اعضای هیأت مدیره است. این کمیته‌ها شامل کمیته روابط‌عمومی، رسانه و تبلیغات، امور حقوقی، توسعه سرمایه‌گذاری و جذب مالی، ارتباط با تشکل‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط، خدمات نمایشگاهی، استانی و کمیته نمایشگاه‌های خارجی است.

تشکیل اتحادیه ملی و فراگیر در اولویت

دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها در پایان با اشاره به برنامه‌های هیأت مدیره جدید انجمن برگزارکنندگان رویدادهای نمایشگاهی تصریح کرد: مهم‌ترین برنامه ما در این دوره تشکیل یک اتحادیه ملی و فراگیر با حضور فعالان صنعت نمایشگاهی شامل سایت‌داران، برگزارکنندگان، غرفه‌سازان و دیگر دست‌اندرکاران صنعت نمایشگاهی است.

این اتحادیه نمایشگاهی می‌تواند با ایجاد همگرایی و هم‌افزایی فعالان صنعت نمایشگاهی در جهت تحقق اهداف و برنامه‌های این صنعت عمل کند، تا زمانی که این اتحادیه شکل نگیرد، مشکلات فعالان صنعت نمایشگاهی به قوت خود باقی است این اتحادیه می‌تواند با حضور در مراکز تصمیم گیر از حقوق اعضا دفاع کند، البته تشکیل این اتحادیه نافی فعالیت‌های انجمن‌ها نیست، بلکه به‌عنوان عنوان یک اتحادیه بالادستی منافع تمام اعضا را در نظر خواهد گرفت.

نمایشگاه‌ها نباید نادیده گرفته شوند

رئیس انجمن نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران و مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان اصفهان نیز چندی پیش در میزگرد بررسی چالش‌های صنعت نمایشگاهی در دوران کرونا با اشاره به تاثیر مثبت صنعت نمایشگاهی بر اقتصاد کشور گفت: نقش نمایشگاه در توسعه اقتصادی اثبات‌شده و قسمت مهمی از پازل توسعه اقتصادی به شمار می‌رود، علت توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته را می‌توان در توجه به رویدادهای تجاری پیدا کرد، اگر کالای یک کشور در دنیا شناخته‌شده کانال شناخت آن محصول یا خدمات، برگزاری رویدادهای تجاری و اقتصادی چه در کشور مبدأ (تولیدکننده) و چه در کشوری که محصولات به آن صادر می‌شود، بوده است.

علی یارمحمدیان افزود: یکی از دلایل رشد و توسعه سریع اقتصاد چین، توجه ویژه دولت این کشور به برگزاری رویدادهای تجاری و نمایشگاهی و حضور در رویدادهای بین‌المللی است. اگر آلمان در حال‌حاضر چهارمین اقتصاد دنیا را دارد به این علت است که بزرگ‌ترین مرکز نمایشگاهی دنیا را فعال کرده است؛ در اقتصاد، برگزاری رویداد تجاری بهترین ابزار بازاریابی و نمایش کالاها و خدمات است و در کشور خود ما هم صنایع موفق، حضور چشمگیری در نمایشگاه‌ها دارند. بسیاری از واحدهای صنعتی و تجاری که ما با آنها ارتباط داریم بعد از برگزاری هر نمایشگاه اعلام می‌کنند که فروش دو سال را در نمایشگاه انجام داده‌اند.

هیچ گزارشی از تخلف بهداشتی در نمایشگاه‌ها وجود ندارد

وی با بیان اینکه پاندمی کرونا باعث رکود اقتصادی در دنیا و در ایران شد، گفت: نمایشگاه‌ها با شیوع کرونا از نخستین بخش‌های اقتصادی بودند که تعطیل شدند و این کار را به‌دلیل کمک به کنترل بیماری و در راستای رسالت اجتماعی خود به‌طور داوطلبانه انجام دادند و حتی برای قراردادن سالن‌ها در اختیار بخش درمانی اعلام آمادگی کردند که نیاز نشد. پس از آغاز واکسیناسیون، نمایشگاه‌ها نخستین مراکزی بودند که برای کمک به تسریع روند واکسیناسیون اعلام آمادگی کردند و در همین راستا، ۴ سالن نمایشگاه پل شهرستان برای انجام واکسیناسیون در اختیار قرارگرفت و حالا روزانه ۷ هزار واکسن در این مرکز تزریق می‌شود.

یارمحمدیان درباره آسیب‌هایی که پاندمی کرونا به صنعت نمایشگاهی وارد کرد، ادامه داد: یکی از این آسیب‌ها تعطیلی این صنعت بود، با وجود اینکه پروتکل‌ها به صورت حداکثری رعایت می‌شدند و هیچ گزارشی مبنی بر تخلف بهداشتی در نمایشگاه‌ها ارائه نشد. در ابتدا مصوبه ستاد کرونا این بود که نمایشگاه‌ها تنها در شرایط عادی امکان برگزاری دارند که با پیگیری فعالان این حوزه این مصوبه به «امکان برگزاری در شرایط نارنجی» تغییر کرد.

وی تاکید کرد: درحال‌حاضر معضل ما عدم‌برگزاری رویدادها در شرایط قرمز کرونایی است که باعث ایجاد بدهی برای سایت‌داران و بیکاری نیروهای نمایشگاه می‌شود، چراکه ۲۸۰ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت نمایشگاهی اشتغال دارند؛ همچنین خود نمایشگاه هم باعث رونق اشتغال در واحدهای تولیدی می‌شود. توقف کسب‌وکارها هم به‌طور مستقیم و غیرمستقیم یکی دیگر از مشکلاتی است که تعطیلی نمایشگاه‌ها ایجاد کرده؛ نکته قابل‌توجه این است که به ازای هر ۵ مترمربع فضای نمایشگاهی یک فرصت شغلی ایجاد می‌شود و با توقف برگزاری نمایشگاه‌ها کسب‌وکار سایت‌داران، غرفه‌سازان و استارت‌آپ‌هایی که در نمایشگاه‌ها دیده می‌شدند، دچار مشکل می‌شوند.

تراکم جمعیت نمایشگاه

مدیرعامل نمایشگاه اصفهان همچنین با اشاره به اینکه یکی از مشکلات ما مقایسه و در یک دسته قراردادن نمایشگاه با پاساژها و فروشگاه‌هاست، تأکید کرد: نمایشگاه اصلاً جای فروش کالا نیست، بلکه محل مذاکره و بخش مهمی از زنجیره تولید و صادرات است.

وی افزود: در حال‌حاضر بازارها و پاساژها با حداقل‌‌ترین میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی فعال هستند و نمایشگاه‌های تخصصی با تراکم جمعیتی ۲۰ متر برای هر نفر و سقف ۱۲ تا ۱۸ متر و رعایت بالای دستورالعمل‌ها، تعطیل هستند و این برای ما جای سوال و تعجب است که چرا نمایشگاه‌ها به‌عنوان محرک صنایع تعطیل شده‌اند؟

یارمحمدیان از ستادکرونا درخواست کرد با وجود رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان برگزاری نمایشگاه‌ها را در شرایط قرمز فراهم کنند تا جامعه و صنعت از منافع آن بهره‌مند شود.

سخن پایانی

نقش نمایشگاه در توسعه اقتصادی اثبات‌شده است و این بخش، قسمت مهمی از پازل توسعه اقتصادی به‌شمار می‌رود. تا آنجا که علت توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته را می‌توان در توجه به رویدادهای تجاری پیدا کرد. فعالان صنعت نمایشگاهی براین باورند که اگر کالای یک کشور در دنیا شناخته‌شده کانال شناخت آن محصول یا خدمات، برگزاری رویدادهای تجاری و اقتصادی چه در کشور مبدأ (تولیدکننده) و چه در کشوری که محصولات به آن صادر می‌شود، بوده است؛ بنابراین باید به این صنعت با تدابیر ویژه‌تری نگریست.