در چند سال اخیر که مشکلات کمبود برق به‌ویژه در فصل تابستان، و گاه در زمستان ایجادشده است، اهمیت انرژی برای صنایع خود را به‌وضوح نشان داده است. ضعف انرژی به‌ویژه برق، هم به جهت وقفه‌هایی که در زمان‌های کاهش برق یا قطع برق در روند تولید ایجاد و هم به دلیل آسیب‌هایی که به تجهیزات و ادوات مکانیکی وارد می‌کند، بسیار مشکل‌آفرین است. نوسانات برق باعث تخریب تجهیزات و امکانات واحدهای صنعتی می‌شود و ضرر و زیان مادی زیادی ایجاد می‌کند که عقب‌ماندگی تولید را به دنبال می‌آورد و در نهایت هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد و در بعضی مواقع، شاهد آن هستیم که کیفیت محصولات را کاهش می‌دهد.برای حل این بحران، دولت سیزدهم مشوق‌هایی را برای ورود صنایع بزرگ به حوزه تولید برق در نظر گرفت و طرح احداث ۱۰هزار مگاوات برق توسط صنایع با آغاز به کار دولت سیزدهم وارد مراحل عملیاتی شد. بر همین اساس از همان روزهای نخست آغاز به کار، به دنبال تحقق این برنامه بود و با این هدف تفاهمنامه‌ای نیز با وزارت صنعت، معدن و تجارت منعقد شد. در مرحله نخست مقرر شد صنایع بزرگ برای احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه در ۱۵ استان اقدام کنند و با احداث این نیروگاه‌ها ضمن کمک به تامین برق موردنیاز کشور، نیازهای برقی خود را نیز برطرف کرده و وابستگی به شبکه سراسری را کاهش دهند.

ورود صنایع به تولید انرژی

واحد اول نیروگاه ۹۱۴ مگاواتی سیکل ترکیبی به ظرفیت ۳۰۷ مگاوات به بهره‌برداری رسید. ظرفیت کلی این نیروگاه ۹۱۴ مگاوات است. این پروژه از نیمه دوم اسفند سال ۱۴۰۰ آغازشده و ظرف ۱۸ ماه آماده بهره‌برداری شده است. برای بهره‌برداری این پروژه حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده و ازجمله ویژگی‌های آن می‌توان به دارا بودن بالاترین استانداردهای موجود در نیروگاه‌ها، کاهش میزان مصرف گاز و آب مصرفی، بومی‌سازی بیش از ۷۰ درصد تجهیزات اشاره کرد. با بهره‌برداری از این پروژه برای ۴۰۰ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال‌زایی می‌شود. این نیروگاه سومین واحد نیروگاهی خود تامین صنایع است که تاکنون به مرحله بهره‌برداری رسیده و درمجموع وزارت نیرو، عملیات احداث ۵هزارو ۶۰۰ مگاوات نیروگاه صنایع را در دولت سیزدهم آغاز کرده است.

جداسازی برق صنایع از شبکه خانگی

رئیس‌جمهوری در مراسم بهره‌برداری رسمی از فاز نخست نیروگاه برق خودتامین ۹۱۴ مگاواتی مجتمع فولاد مبارکه به ظرفیت ۳۰۷ مگاوات، با اشاره به برنامه دولت برای جدا کردن برق صنایع از شبکه برق خانگی گفت: این جداسازی که امروز گام‌های عملی جدی نیز در زمینه تحقق آن برداشته ‌شده، اقدام بسیار مهمی است تا تامین برق صنایع تحت فشار تامین برق خانگی دچار اختلال نشود. این سیاست در عرصه تامین آب و برق صنایع باقوت دنبال خواهد شد. به گزارش ایسنا، سید ابراهیم رئیسی گفت: رشد تولید از ضرورت‌های جدی امروز کشور است. رئیس‌جمهوری با اشاره به اینکه کشور در عرصه‌های مختلف پیشرفت‌های زیادی داشته است، افزود: شرط اساسی تداوم این پیشرفت‌ها و نیز تحقق و موفقیت اقتصاد مقاومتی، رشد، رونق و استقلال تولید به‌ویژه در زمینه صنایع مادر است. رئیسی بابیان اینکه فولاد از صنایع زیرساختی و مادر است، بر اهمیت تکمیل زنجیره تولید در صنایع مختلف تاکید کرد و اظهار کرد: کامل شدن زنجیره تولید اقدام بسیار مناسب و صحیحی است و علاوه بر اینکه جلوی خام‌فروشی را می‌گیرد و باعث ارتقای ارزش‌افزوده خواهد شد که این در کنار رشد کمی و کیفی تولید، رشد اقتصاد کشور را به دنبال دارد.

دسترسی به صنعت سبز

رئیسی گام مهم بعدی را تولید فولاد سبز عنوان کرد که در کشور ظرفیت‌های مناسبی برای دسترسی به آن ازجمله در زمینه تامین مواد اولیه وجود دارد و تصریح کرد: با تحقق اهداف در نظر گرفته‌شده در این عرصه، ایران که درحال‌حاضر رتبه دهم تولید فولاد در جهان را دارد، به جایگاه نخستین‌ها در این عرصه ارتقا خواهد یافت. این پیشرفت‌ها برای کشور تولید قدرت می‌کند و از اقتصاد کشور در مقابل تکانه‌ها صیانت خواهد کرد.

سرمایه‌گذاری در صنایع

رئیس‌جمهوری به طرح موضوع سرمایه‌گذاری در صنایع نیز اشاره کرد و گفت: به‌طور طبیعی اگر در صنایع سرمایه‌گذاری نشود، رشد آنها متوقف خواهد شد و پیشرفت نمی‌کنند. این تنها مربوط به صنعت فولاد نیست و در صنایع دیگر مثل خودروسازی، لوازم‌خانگی و دیگر صنایع نیز باید اتفاق بیفتد و قطعا بخشی از درآمد باید صرف سرمایه‌گذاری برای رشد و ارتقای تولید شود. رئیسی افزود: امروز اگر در صنعت نفت و پتروشیمی هزینه و سرمایه‌گذاری نکنیم، نمی‌توانیم سهم خود را از میدان‌ها مشترک برداریم؛ هرگز از تخصیص بخشی از درآمدها به توسعه خود صنعت غافل نشوید. همچنین اقدام انجام‌شده برای خودتامینی در صنایع و ازجمله در فولاد مبارکه اقدامی شایسته قدردانی و تشویق است.

چالش صندوق‌های بازنشستگی

رئیس‌جمهوری در بخش دیگری از سخنانش به طرح موضوع تفاوت پرداخت‌ها و مسئله صندوق بازنشستگی از سوی کارگران این واحد تولیدی اشاره کرد و اظهار کرد: دولت پرداخت عادلانه را دنبال می‌کند که تاکنون نتوانستم به آنچه مدنظر ماست، عمل کنیم. عدم اجرای عدالت در پرداخت‌ها یکی از مسائلی است که بسیار بنده را رنج می‌دهد و معتقدم باید سریع‌تر به سامان برسد.

استفاده از فناوری داخلی

به گزارش معدن‌نامه، عباس علی‌آبادی وزیر صمت گفت: نیروگاه و برق زیرساخت هر توسعه است، واحدی که امروز برای تامین نیاز فولاد مبارکه تأمین می‌شود بسیار پیشرفته بوده و تجهیزات آن در گروه مپنا تهیه شده است. این نیروگاه از ۳ واحد تشکیل شده است، دو واحد آن توربین گاز کلاس اف و یک واحد توربین بخار در مقیاس ۳۱۰ مگاوات است. در مجمع این نیروگاه ۹۲۰ مگاوات ظرفیت داشته و در نوع خود یکی از بهترین نیروگاه‌های کشور با راندمان بالاست.

وی افزود: این نیروگاه مجموعا ۵۸.۵ درصد راندمان داشته و امیدواریم به زودی وارد مدار شود. امروز شاهد پیشرفت این نیروگاه در کمتر از ۱۸ ماه هستیم. مردم باید بدانند ما نیروگاه‌ساز هستیم و در دنیا ما را به این عنوان می‌شناسند. وزیر صمت گفت: در فولاد مبارکه توسعه کیفی مورد توجه قرار گرفته است. توسعه کیفی اهمیت بیشتری دارد و به دنبال تکمیل زنجیره ارزش فولاد در فولاد مبارکه هستیم. این نیروگاه نیز تولید فولاد را خوداتکا می‌کند، از این جهت باید به فولاد مبارکه تبریک گفت.

وی با بیان اینکه در بخش معدن در کشور پایش به طور کامل انجام نشده و نیازمند اکتشافات جدید هستیم، گفت: فولاد مبارکه از معادن پیشین بهره‌مند است اما این کافی نبوده و پاسخگوی توسعه فولاد مبارکه نیست و نیازمند کشف معادن جدید هستیم.

ویژگی‌های فنی

ابر پروژه نیروگاه سیکل ترکیبی «سردار شهید حاج احمد کاظمی» شرکت فولاد مبارکه (از زیرمجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران- ایمیدرو) و با قرارداد با شرکت مپنا به‌صورت EPC در اسفندماه ۱۴۰۰ آغاز شد و فاز نخست گازی آن در کمتر از ۱۸ ماه وارد مدار شد و با راه‌اندازی کامل این نیروگاه ۱۰ درصد نا ترازی برق کشور تامین می‌شود. قرارداد EPC مخفف کلمه Engineering Procurement Construction است که منظور از آن این است که کار طراحی و تامین تجهیزات و اجراء پروژه را به پیمانکار سپرده و کل مسئولیت‌های مدیریت اجراء و کنترل کیفی پروژه برعهده پیمانکار است.

نیروگاه سیکل ترکیبی فولاد مبارکه با سرمایه‌گذاری بیش از ۴۰۰ میلیون یورو از سه واحد (واحد گاز اول، دوم و بخار) تشکیل‌شده است که اکنون دو بخش گازی به پیشرفت خوبی رسیده و یکی از این واحدها آماده بهره‌برداری است. بخش بخار نیز در حال گذراندن مراحل برای رسیدن به بهره‌برداری در سال آینده است.

۱۶ هزار مترمربع زیربنا با همکاری ۷۲ شرکت ایرانی، دارا بودن بالاترین راندمان در بین نیروگاه‌های کشور (با راندمان ۵۸ درصدی) و تامین پایدار برق در فولاد مبارکه، کمترین مصرف آب سوخت در میان نیروگاه‌های کشور و اشتغالزایی ۹۰۰ نفر در زمان ساخت، ازجمله مشخصات این پروژه است. بومی‌سازی بیش از ۷۰ درصد تجهیزات در داخل کشور و استفاده از ۷۲ شرکت تامین‌کننده و پیمانکاری داخلی برای ساخت، نصب و راه‌اندازی پروژه قابل ذکر است.در برنامه‌های تامین برق اجراشده توسط ایمیدرو با سرمایه‌گذاری شرکت‌های صنعتی و معدنی، تاکنون یک‌هزار مگاوات واحد نیروگاهی به بهره‌برداری رسیده است که تا پایان امسال به هزار و ۴۰۰ مگاوات خواهد رسید.

سخن پایانی

عمده تولید برق در کشور به روش‌های گازی و سیکل ترکیبی است و بخش کوچکی از برق هم از طریق نیروگاه‌های برقابی تولید می‌شود که حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار مگاوات است. گفته می‌شود نزدیک به یک درصد یا ۱۰۰۰ مگاوات برق اتمی هم در نیروگاه بوشهر تولید و وارد مدار می‌شود. بنابراین لازمه تامین برق، توسعه صنعت گاز است و به این منظور، علاوه بر نیاز ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت برق چیزی حدود ۱۲۰ میلیارد دلار هم باید صرف سرمایه‌گذاری در صنعت گاز شود.