در صنعت پیچیده و پرمخاطره پتروشیمی، مدیریت پروژه کارآمد حرف اول را می‌زند. مدیران عاملی که در این صنعت فعالیت می‌کنند، برای هدایت شرکت خود به سوی موفقیت، باید درک عمیقی از اصول مدیریت پروژه داشته باشند و از توانایی انتخاب و رهبری مدیران پروژه ی مناسب برای هدایت پروژه‌ها تا سرانجام رسیدن آنها برخوردار باشند. این امر به خصوص در انتخاب مدیر پروژه شایسته اهمیت بسزایی دارد. صنعت پتروشیمی، به عنوان یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد ایران، نقشی حیاتی در توسعه و پیشرفت کشورایفا می‌کند. پروژه‌های پتروشیمی، به دلیل پیچیدگی‌های فنی، حجم سرمایه‌گذاری بالا و پرخطر بودن، از جمله چالش‌برانگیزترین پروژه‌های صنعتی به شمار می‌روند. در این میان، مدیران عامل شرکت‌های پتروشیمی به عنوان رهبران و تصمیم‌گیرندگان کلیدی، نقشی محوری در موفقیت و پایداری این پروژه‌ها ایفا می‌کنند. آگاهی و کارآمدی مدیران عامل در مدیریت پروژه‌های پتروشیمی، کلید اصلی در گشودن ظرفیت‌های این صنعت و پیشراندن آن به سوی قله‌های برتری است. پیش روی مدیران عامل پتروشیمی چالش‌های بسیاری قرار دارد که می‌بایست با تک تک آنها رو در رو شوند، از جمله این چالش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پیچیدگی‌های فنی: پروژه‌های پتروشیمی شامل فناوری‌های پیشرفته و به هم پیوسته‌اند که درک و تسلط بر آنها نیازمند تخصص و تجربه بسیار بالایی است.

حجم سرمایه‌گذاری بالا: سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پتروشیمی، هزینه‌های هنگفت می‌طلبد و درازمدت است. مدیران عامل باید منابع مالی را به طور کارآمد و موثر مدیریت کنند تا بازده سرمایه‌گذاری (ROI) مطلوبی را ارائه کنند.

ریسک‌های بالا: پروژه‌های پتروشیمی با شرایط نامطمئن و خطرات متعددی از جمله نوسانات نرخ مواد اولیه، نوسانات ارزی، بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی و نگرانی‌های زیست محیطی مواجه هستند. مدیران عامل باید ضمن نظارت دقیق بر ریسک‌های باقیمانده از قبل ریسک‌های جدید را یافته و آینده‌نگرانه ریسک‌های ممکن پیش‌رو را شناسایی و برنامه‌هایی جهت کاهش اثربخشی آنها بر روی پروژه‌ها راهبردهای کاهش (mitigation strategies) موثری را اجرا کنند. به‌خصوص که بایستی قادر باشند برآوردی از میزان اثر ریسک در رسیدن به اهداف پروژه به‌دست آورند.

فشارهای زمانی: یادمان باشد که هزینه و زمان در دانش مدیریت پروژه نقشی اساسی دارند. پروژه‌های پتروشیمی باید در برنامه‌های زمانی مشخص و فشرده به اتمام برسند. با توجه به نوع پروژه مدیران عامل باید برنامه‌ریزی و زمان‌بندی پروژه را به طور دقیق انجام داده و کار تیمی و همکاری را در بین اعضای تیم پروژه ارتقا دهند.

راهکارهای ارتقای آگاهی و کارآمدی:

- آموزش و توانمندسازی:

پیش از هر چیز باید اشاره کرد که میزان تحصیلات دانشگاهی مدیران عامل در این صنعت بهتر است در یکی از رشته‌های مهندسی، و یا مدیریت باشد.

- برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در زمینه مدیریت پروژه، با تمرکز بر جدیدترین و کارآمدترین و بهترین شیوه‌ها و چالش‌های مدیریت پروژه‌های پتروشیمی

- استفاده از شبیه‌سازی‌ها (مدل‌های کامپیوتری که شرایط واقعی پروژه‌های پتروشیمی را شبیه‌سازی می‌کنند) و مطالعات موردی برای آموزش عملی. استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای مزایای بسیاری دارد از جمله اینکه یک محیط امن برای یادگیری و ارتکاب اشتباه در اختیار مدیران قرار می‌دهد و مهارت‌های تصمیم‌گیری برای حل مسئله در شرایط واقعی را افزایش می‌دهد و در نتیجه اعتماد به نفس مدیران برای مدیریت پروژه‌ها را بالا می‌برد.

- آشنایی با نرم‌افزار‌ها و ابزارهای تخصصی مدیریت پروژه

تجربه عملی:

- درگیر شدن مستقیم مدیران عامل در مراحل مختلف پروژه‌های پتروشیمی

- بازدید از پروژه‌های پتروشیمی در حال اجرا و به اتمام رسیده

- مشارکت در جلسات و کارگاه‌های آموزشی مربوط به مدیریت پروژه

مشاوره و راهنمایی:

استفاده از مشاوران و متخصصان مجرب در زمینه مدیریت پروژه

استقرار سیستم‌های مدیریت پروژه پخته استفاده از مقایسه عملکردی (benchmarking) برای مقایسه عملکرد با بهترین شیوه‌های صنعت

فرهنگ‌سازی و ترویج دانش مدیریت پروژه:

- ایجاد فرهنگ پروژه محور در سازمان

- ترویج اشتراک‌گذاری دانش در زمینه مدیریت پروژه

- تشویق و حمایت از مدیران عامل برای ارتقای مهارت‌ها و دانش خود در این زمینه

استفاده از فناوری اطلاعات:

_ استفاده از نرم‌افزار‌های تخصصی مدیریت پروژه برای برنامه‌ریزی، کنترل و نظارت بر پروژه‌ها

_ استفاده از تحلیل داده‌ها برای تصمیم‌گیری در مدیریت پروژه

_ استفاده از ابزارهای همکاری برای ارتباط و همکاری بین اعضای تیم پروژه

بدیهی است؛ تمامی مباحث ذکر شده جزو وظایف مستقیم اجرایی مدیرعاملان این صنعت نیست. تسلط بر کلیات و به روز بودن دانش مدیران عامل و ارتقای توسعه فردی کمک شایانی به انتخاب مدیران اجرایی که هر کدام دانش و مهارت تخصصی واحدهای مربوطه در بدنه سیستم را خواهند داشت، تا با یک دیدگاه مشترک در راستای رسالت سازمان و به ثمر رساندن پروژه پیش روند.

در پایان لازم است که بگویم افزایش آگاهی و کارآمدی مدیران عامل در مدیریت پروژه‌های پتروشیمی، سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای است که بازده بسیار ارزشمندی به همراه خواهد داشت. با اجرا راهکارهای ارائه‌شده در این مقاله، می‌توان شاهد بهبود قابل‌توجه در عملکرد پروژه و موفقیت کلی در صنعت پتروشیمی بود.