سفر هفته قبل رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران با هدف مذاکره در راستای ادامه نظارت‌ها بر سایت‌های هسته‌ای و همچنین مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق باعث شد چشم‌انداز مذاکره دولت با کشورهای غربی و یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روشن‌تر از قبل شود.

همین اتفاق بازارهای داخلی را نیز به‌گونه‌ای تحت‌تاثیر قرار داد که پس از موج رشد قیمتی در بازارهای ارز، مسکن، سهام و... بار دیگر شاهد ریزش‌های کم‌دامنه و نه‌چندان گسترده‌ای باشیم. این ریزش قیمتی که در بازار ارز و روی نرخ دلار از همه بیشتر محسوس بود، باعث شد بازار سهام بیشترین تاثیر را از فعل‌وانفعالات میدان استانبول تهران بپذیرد و شاخص کل از کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد یک پله پایین‌تر و به محدوده یک میلیون و ۴۸۰ هزار واحدی نقل‌مکان کند.

البته ریزش شاخص در نیمه ابتدایی هفته گذشته در روزهای بعدی اندکی جبران شد اما باز هم بورس تهران هفته را با شاخص یک میلیون و ۴۸۸ هزار واحدی به پایان رساند.

ارسال سیگنال سردرگمی از چهارراه استانبول

مهدی سماواتی، کارشناس و مدرس بازارهای مالی با اشاره به ریزش شاخص کل در هفته سوم شهریور ۱۴۰۰ به صمت گفت: هفته گذشته شاهد نوساناتی در بازار سهام بودیم که از چندین پارامتر گوناگون نشات می‌گرفت، برای یافتن مهم‌ترین منشأ اتفاقات اخیر بورس نیز باید سری به بازار ارز بزنیم و دلیل را از لابه‌لای نمودارهای نوسان نرخ دلار بیابیم.

وی در ادامه افزود: تغییرات قیمتی در طول روزهای گذشته باعث شد بازار نیز دستخوش نوسان در روند رو به رشد شاخص کل شده و وارد کانال پایین‌تر شود، این فضا همچنان در بورس تهران وجود خواهد داشت و به‌نوعی می‌توان گفت فضای سردرگمی سهامداران بورسی را فراگرفته است.

بلاتکلیفی دلار

سماواتی با اشاره به نوسانات نرخ دلار در روزهای اخیر عنوان کرد: این سردرگمی که ناشی از بلاتکلیفی حاکم بر بازار ارز است باعث شده بسیاری از سهامداران در بورس اوراق بهادار نیز دچار تردید در نحوه انجام معاملات شوند. جهت کلی بازار ارز با توجه به خوشبینی‌های دیپلماتیک که در روزهای اخیر شاهدش بودیم، روند ریزشی نرخ ارز را به اذهان متبادر کرد و بازار نیز فعلا تحت‌تاثیر این اتفاق است.

وی در ادامه یادآور شد: البته سیگنال‌های مربوط به مذاکرات هسته‌ای هنوز به اندازه‌ای قوی و قابل‌اتکا نیستند که بتوان با توجه به آنها با قطعیت نسبت به از سرگیری مذاکرات اظهارنظر کرد، همین فضای دودلی و سردرگمی باعث شده چشم‌انداز بازار سهام نیز چندان مشخص نباشد.

شاخص درجا می‌زند

این کارشناس اقتصادی ضمن توضیح پیرامون روند بازار به تحلیل شاخص کل پرداخته و به صمت گفت: درحال‌حاضر پول در بازارها رها شده، به عبارتی بازار در موقعیت رِنج به‌سر می‌برد و این هفته را نیز در این شرایط ادامه خواهد داد. در واقع نه کسی درصدد خریدهای چندان جدی و بزرگی است و نه سهامداری تمایل به فروش سهم خود دارد، با توجه به نشانه‌هایی که به آن اشاره شد می‌توان پیش‌بینی کرد به احتمال زیاد شاخص در روزهای باقیمانده از هفته جاری درجا بزند.

نرخ ارز منطقی است

مدرس بازارهای مالی در زمینه نرخ دلار بیان کرد: بررسی متغیرهای اقتصادی حاکی از آن است که بخش‌های مختلف اقتصاد نرخ فعلی ارز را منطقی دانسته و آن را پذیرفته‌اند اما مسئله اینجاست که هنوز این بازار به ثبات نرسیده و نمی‌توان گفت نرخ دلار نیز به منطقه تثبیت‌شده‌ای رسیده است.

از سویی هم نگرانی‌هایی وجود دارد که با توجه به شرایط اقتصادی کشور دولت بخواهد با مداخله در بازار ارز قیمت‌ها را بیش از انتظار کاهش دهد وگرنه دلیلی وجود ندارد بخواهیم فعلا منتظر کاهش شارپی نرخ دلار باشیم.

چشم‌انداز بلندمدت

سماواتی در پایان به تحلیل بلندمدت روند بازار سرمایه پرداخت و خاطرنشان کرد: با توجه به نشانه‌هایی که در اقتصاد و سیاست ایران مشاهده می‌شود می‌توان گفت به احتمال زیاد اقتصاد در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ روزهای پرتلاطمی را پیش روی خود خواهد دید اما آنچه نگرانی‌ها را دامن می‌زند، اظهارات ضدونقیض و مداخله‌جویانه برخی از مسئولان است که باعث می‌شود بخش‌های مختلف اقتصاد اعم از بورس اوراق بهادار دچار افت‌وخیز شوند. از همین‌رو گفته می‌شود بزرگ‌ترین ریسکی که بورس تهران در ماه‌های آینده نیز با آن روبه‌رو خواهد بود همین مداخلات است که مصداق اصلی آن نرخ‌گذاری‌های دستوری در بازارهای گوناگون است که بورس را شدیدا تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

بازار ارز به ثبات رسیده است

مسعود میرزاباقری، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به کاهش نرخ دلار در هفته گذشته به صمت گفت: به نظر می‌رسد اتفاقاتی که باید در بازار ارز رخ می‌داد تا به حال رخ داده و قیمت‌ها به ثبات نسبی رسیده است. وی در ادامه افزود: سفر رافائل گروسی به تهران این پیام را به بازار داد که احتمالا در آینده نه‌چندان دوری شاهد ازسرگیری مذاکرات خواهیم بود و این خبر نیز باعث شد نرخ دلار در بازار آزاد اندکی ریزش داشته باشد اما به نظر می‌رسد نرخ تثبیت‌شده و بازار سرمایه نیز به‌دقت در حال مشاهده تحولات بازار ارز است.

ثبات در فردوسی

میرزاباقری با تاکید بر تثبیت نرخ ارز در شرایط فعلی و با توجه به سناریوهای دیپلماتیک پیرامون پرونده هسته‌ای ایران، عنوان کرد: البته اظهارات گروسی پس از بازگشت به کشور خودش باعث شد اندکی قیمت‌ها افزایش پیدا کند اما روی هم رفته پیامی که از بازار ارز می‌توان دریافت کرد تثبیت قیمتی دلار است که می‌تواند تاثیرات مستقیمی در بازار سهام داشته باشد و ثبات را به بورس نیز عرضه کند.

بعضی‌ها منتظر دلار ۳۰ هزار تومانی بودند

این کارشناس با یادآوری فضای بازار سرمایه در هفته‌های قبلی که با چشم‌انداز رشد شارپی نرخ دلار همراه شده بود به صمت گفت: البته در هفته‌های اخیر بسیاری در حال خریدهای سنگین سهام بودند که به امید دلار به‌مراتب گران‌تری از محدوده قیمتی فعلی انجام می‌شد اما تحولات اخیر نشان داد قطعنامه تندوتیزی علیه ایران صادر نشد و فعلا به نظر نمی‌رسد جامعه جهانی بخواهد اقدامی بر علیه ایران ترتیب دهد یا تحریم جدیدی را وضع کنند.

چشم‌انداز بازار داخلی

وی ضمن ترسیم چشم‌اندازی از آینده بازار ارز و بورس بیان کرد: از همین‌رو می‌توان گفت بازار وارد فاز ثبات شده که می‌تواند منجر به تثبیت شاخص کل بازار سهام شود، البته اقتصاد ایران تابع متغیرهای بسیار متنوعی است که می‌تواند در هر لحظه معادلات را تغییر دهد اما با توجه به اتفاقاتی که اخیرا روی داده به نظر نمی‌رسد که رشد یا ریزش شارپی در بازار ارز یا سهام را شاهد باشیم.

میرزاباقری در پایان خاطرنشان کرد: اما اگر اتفاقات ناگواری در عرصه دیپلماتیک رخ دهد قطعا بسیاری به امید دلار بالای ۳۰ هزار تومان در صف‌های خرید سهام می‌ایستند و شاخص نیز تحت‌تاثیر این اتفاقات رشد خوبی را تجربه می‌کند. البته همان‌طور که گفته شد چنین چشم‌اندازی فعلا برای اقتصاد ایران دیده نمی‌شود اما اگر این سناریو به وقوع بپیوندد کار برای بخش‌های مختلف پیچیده‌تر شده و احتمالا ریال نیز تضعیف خواهد شد.

سخن پایانی...

تجربه نشان داده هیچ بازاری بدون معامله‌گر و سرمایه‌گذار نمی‌تواند سرپا و پویا به کارش ادامه دهد، باید توجه داشت بورس تهران نیز از این قاعده مستثنا نیست و برای رشد احتیاج به استقبال گسترده از سوی جامعه دارد تا از طریق گسترش فرهنگ سهامداری در کشور زمینه برای رونق اقتصادی فراهم شود. اما در این بین ریسک‌هایی وجود دارد که مدام اعتماد عمومی نسبت به حضور مردم در بورس را تهدید می‌کند که از آن جمله می‌توان به نوسانات شدید نرخ ارز، مداخلات دولت و سایر نهادهای عمومی و حاکمیتی در بخش‌های گوناگون اقتصاد کشور، سیاست‌گذاری‌های نادرست در زمینه مدیریت صنایع، سیاست‌گذاری پولی بدون توجه به اهمیت رونق تولید، تشدید روزافزون نرخ تورم و... اشاره کرد.

کارشناسان معتقدند بزرگ‌ترین ریسکی که بازار سرمایه در نیمه دوم سال با آن مواجه خواهد بود مسئله قیمت‌گذاری دستوری است که تا به امروز باعث شده ضربات سنگینی به پیکر جامعه سهامداران حقیقی بازار سرمایه وارد شود. این پارامتر که همواره به‌عنوان مانعی در مسیر جذب سرمایه‌گذار برای اقتصاد ایران نقشی کلیدی ایفا کرده باعث شده بورس اوراق بهادار نیز دچار چالش‌هایی اساسی شود که تا به امروز در مقاطع مختلف و در پرونده‌های گوناگون شاهد آن بوده‌ایم.

البته با توجه به سیگنال‌هایی که از کابینه سیزدهم دریافت می‌شود به نظر می‌رسد اراده‌ای برای اعمال نظارت بر فرآیند قیمت‌گذاری در بازارهای گوناگون به‌غیراز چند محصول استراتژیک وجود ندارد اما آنچه موجبات نگرانی سهامداران بورسی را فراهم کرده برخی اظهارنظراتی است که از سوی نمایندگان مجلس یازدهم در رسانه‌ها انعکاس یافته و در مقاطع مختلف بازار سهام را دچار مشکلاتی کرده است.

آخرین نمونه از این مداخلات را در طول هفته گذشته نیز شاهد بودیم که در پی اظهارنظری که علی نیکزاد نایب‌رئیس مجلس پیرامون نرخ بالای مصالح ساختمانی کرده بود بازار دچار تلاطماتی شد که نتیجه‌ آن ریزش شاخص به کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی بود. سهامداران نگرانند این نوع اظهارات و اقدامات در طول امسال باز هم از سوی مجلس صادرشده و گریبان بازار سرمایه را بگیرد و دارایی‌های بخش قابل‌توجهی از جامعه را در معرض خطر قرار دهد.