کشورهای اروپایی برای پذیرش کالاهای وارداتی، چارچوب‌های استانداردی سختی تدوین کرده‌اند که عدول از آنها مسیر ورود به این منطقه را به روی کالاهای کشورهای دیگر مسدود می‌کند. کشورهای این حوزه بیشترین معیارها را برای تعیین کیفیت و استاندارد محصولات و تولیدات داشته و سایر کشورها حتی ایالات متحده نیز باید برای انجام واردات به اتحادیه اروپا، قواعد محکمی را رعایت کنند. چارچوب‌های استاندارد و کیفیت کشورهای اروپایی تا حدی مناسب و تنظیم‌شده است که سایر کشورهای جهان از آن الگوبرداری کرده‌اند. حتی در بسیاری از مواقع، کشورهای مختلف دارابودن استانداردهای مربوط به قوانین اروپا را شرط پذیرفتن کالاهای وارداتی عنوان می‌کنند. نه‌تنها تجارت خارجی، بلکه تجارت داخلی نیز همواره تحت تاثیر استانداردهای اروپا قرار دارد. در بازارهای داخلی بسیاری از کشورها، کالاهایی که از استانداردهای بین‌المللی و اروپایی تبعیت کنند، از جایگاه و ارزش بیشتری برخوردارند و مصرف‌کنندگان با خیالی آسوده می‌توانند از آنها استفاده کنند؛ بنابراین لحاظ استاندارد تعیین‌شده ازسوی کشورهای اروپایی برای تعیین کیفیت محصولات و کالاها، از مهم‌ترین مسائل روز بازرگانی داخلی و خارجی تمامی کشورهای جهان محسوب می‌شود. صمت در این گزارش ضمن بررسی میزان رعایت شدن قواعد و استانداردهای تعیین‌شده ازسوی اتحادیه اروپا، به اهمیت این چارچوب‌ها در تعیین کیفیت محصولات تجاری پرداخته است.

شاخص‌ها روزآمد می‌شوند

ابتدا به رعایت شدن استانداردهای کیفیت محصولات صادراتی در حوزه اروپا اشاره می‌کنیم. به گزارش trade.gov به‌طور کلی، قوانین اتحادیه اروپا الزامات را در سراسر ۲۷ کشور عضو هماهنگ می‌کند؛ بنابراین یک تولید‌کننده برای صادرات محصول خود به کل منطقه اروپا، تنها باید یک بار فرآیند تعیین استانداردهای اروپا را طی کند. با این حال، قوانین و الزامات محصول ممکن است در طول زمان تغییر کند؛ به این معنی که شرایط برای عرضه یک محصول در بازار می‌تواند تغییر کند. تولیدکننده باید محصولات خود را براساس قوانین و چارچوب‌های استانداردی زمان حاضر به بازارها عرضه کند؛ به این ترتیب، تولیدکنندگان باید بر چشم‌انداز مقررات اتحادیه اروپا نظارت و در صورت لزوم اسناد فنی یا اعلامیه انطباق را بروزرسانی کنند. حتی اگر همان محصول قبل‌تر در بازارهای جهانی تجاری شده باشد.

حاکمیت معیارهای متفاوت

در اتحادیه اروپا، ۳ سازمان استانداردسازی اروپایی (ESO) به رسمیت شناخته شده، وجود دارد. این سازمان‌ها «استانداردهای هماهنگ EN (هنجار اروپایی)» را تولید می‌کنند. زیرمجموعه استانداردهای هماهنگ که در مجله رسمی اتحادیه اروپا (OJEU) ذکر شده، توسط کمیسیون اروپا برای استفاده سازندگان در برآوردن الزامات اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته شده است. این استانداردهای هماهنگ شده می‌توانند به تولیدکنندگان در طراحی محصولات‌شان کمک کنند، زیرا به‌طور کلی نشان‌دهنده آخرین تغییر و تحولات روزانه از نظر کیفیت، چارچوب‌های استانداردی و حتی سلیقه و نیاز مصرف‌کنندگان هستند. فرض بر این است که محصولاتی که استانداردهای هماهنگ ذکرشده را برآورده می‌کنند، الزامات اتحادیه اروپا را برآورده کرده و اطمینان حقوقی بیشتری را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کنند؛ به‌بیانی دیگر اگر محصولی استانداردهای درج شده در مجله رسمی اتحادیه اروپا را داشته باشد، به‌طور پیش‌فرض از سایر استانداردهای مهم در جامعه اروپا نیز بهره‌مند است. هرچند استانداردهای مجله رسمی اتحادیه اروپا، به‌عنوان یکی از جامع‌ترین معیارهای کیفیت محصولات شمرده می‌شود اما استفاده از آنها در تولید و توزیع کالاها الزامی نیست. تولیدکنندگان می‌توانند از استانداردهای دیگر استفاده کنند، اما هیچ فرضی برای انطباق وجود ندارد. به این ترتیب تاجران برای صادرات محصولات خود باید براساس استانداردهای جهانی عمل کرده و نمی‌توانند استانداردهای کالاهای خود را با دیگر چارچوب‌ها منطبق‌ کنند.

«سازمان‌های آگاه» ممیزان استاندارد

در اروپا ماده قانونی به‌نام قانون محصول وجود دارد. براساس این ماده قانونی، تولیدکنندگان می‌توانند تحت شرایطی ویژه، از شخص ثالثی به‌نام «سازمان آگاه» برای انطباق استانداردهای تولیدات خود با سایر معیارهای استانداردی استفاده کنند. نهادهای آگاه در زمینه الزامات قانون قابل‌اجرا تخصص دارند و سازمان‌هایی مورد اطمینان برای اطلاعات مربوط به انطباق استانداردها هستند. بسته به شاخص‌های ارزیابی که برای چارچوب‌های کیفی محصولات تعیین می‌شود، این اشخاص ثالث می‌توانند به ارزیابی بی‌طرف کالا پرداخته و به‌لحاظ قانون معتبر شناخته می‌شوند. کالاها پس از تایید سازمان‌های آگاه، می‌توانند مدارکی دال بر دارا بودن استانداردهای جهانی را اخذ کنند.به‌عنوان مثال یک سازمان آگاه می‌تواند برای بررسی مستندات فنی تولیدکننده، از جمله گزارش‌های آزمایش محصول و صدور گواهینامه آزمون اتحادیه اروپا، به خدمت گرفته شود. پس از تایید سازمان آگاه مبنی بر اصالت و کیفیت کالا براساس استانداردهای اروپایی، این گواهی در مستندات فنی شناسنامه محصول گنجانده می‌شود؛ به‌عبارت دیگر سازمان آگاه منطبق بودن استانداردهای محصول تولید شده با معیارهای استاندارد بین‌المللی را تایید کرده که این اقدام ارزش محصول را بالا می‌برد. در بیشتر قوانین، به اهمیت آزمایش محصول به‌عنوان بخشی از فرآیند ارزیابی انطباق نگاه شده است. این قانون مشخص می‌کند که آیا سازنده می‌تواند از هر آزمایشگاهی به انتخاب خود استفاده کند یا اینکه باید از آزمایشگاه شخص ثالث استفاده شود.

ایالات متحده هم باید استانداردهای اروپا را تامین کند

شاید در ابتدا به‌نظر برسد کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده، نیازی به رعایت کردن قوانین استانداردهای اروپایی ندارند، در حالی که چنین نیست. محصولاتی که در ایالات متحده به‌واسطه مقررات ایالات متحده و مطابق استانداردهای این کشور آزمایش و تایید شده‌اند، احتمالا باید دوباره آزمایش شوند و مطابق با الزامات اتحادیه اروپا تایید شوند، زیرا رویکرد اتحادیه اروپا برای حفاظت از سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان و محیط‌زیست متفاوت از امریکا است. در مواردی که محصولات توسط قوانین فنی خاص اتحادیه اروپا تنظیم نمی‌شوند، همیشه مشمول دستورالعمل ایمنی محصول عمومی و همچنین الزامات ملی اضافی احتمالی هستند.در حالی که هماهنگ‌سازی قوانین اتحادیه اروپا می‌تواند دسترسی به بازار واحد اتحادیه اروپا را تسهیل کند، تولیدکنندگان باید بدانند مقررات اجباری و استانداردهای فنی (گاه غیراجباری) می‌توانند به‌عنوان مانع تجارت عمل کنند، زیرا در برخی از شرایط، استانداردهای اتحادیه اروپا با ایالات متحده متفاوت است و این امر باعث می‌شود تولیدکنندگان امریکایی نتوانند وارد بازارهای اروپا شوند؛ از این رو قبل از صادرات، تولیدکنندگان ایالات متحده باید اطمینان حاصل کنند که محصولات آنها الزامات اتحادیه اروپا مشخص شده در قوانین (مقررات و دستورالعمل‌ها) را برآورده می‌کنند یا خیر. پس از انجام اقدامات لازم، سازندگان ایالات متحده معمولا می‌توانند با صدور یک اعلامیه انطباق و قرار دادن علامت CE روی محصول، مطابقت خود را اعلام کنند. برای بازاریابی داخلی یک محصول ممکن است فعالیت‌های ارزیابی مربوط به انطباق برای صادرات، به اتحادیه اروپا منتقل نشود؛ بنابراین تولیدکنندگان باید آنچه را که برای مطابقت با الزامات اتحادیه اروپا لازم است به دقت بررسی کنند.

سخن پایانی

همان‌طور که در گزارش ذکر شد، اروپا حتی برای تولیدکنندگان خود نیز قواعد و چارچوب‌های سختگیرانه‌ای را تنظیم و تدوین کرده است. کیفیت بالای کالاها و رعایت چارچوب‌های استاندارد، از خط قرمزهای فعالیت تجاری و اقتصادی در منطقه اروپا است و به‌نظر می‌رسد دولت‌های اروپایی تا امروز به‌خوبی توانسته‌اند کیفیت تجارت خود را حفظ کنند.