ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، هیدروالکتریکی، اتمی و تجدیدپذیر هرکدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. نیروگاه‌های حرارتی که بیشتر با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند، ممکن است تحت‌تاثیر نوسانات نرخ سوخت و محدودیت‌های زیست‌محیطی با چالش‌هایی مواجه شوند. نیروگاه‌های هیدروالکتریکی به منابع آبی وابسته‌ هستند و تغییرات اقلیمی می‌تواند بر ظرفیت آنها تاثیر بگذارد. نیروگاه‌های اتمی، باوجود ظرفیت بالا و پایداری، با چالش‌هایی از قبیل امنیت و دفع پسماندهای هسته‌ای روبه‌رو هستند. نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی نیز به‌دلیل وابستگی به شرایط طبیعی، دارای ظرفیت متغیری هستند.

دو اقدام اساسی برای افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها

علی‌اکبر محرابیان درباره مدیریت مصرف انرژی در ماه‌های گرم سال و نحوه تعیین نرخ متوسط قراردادهای تبدیل انرژی، مبنای تعرفه برق و تدابیر متخذه برای کاهش قطعی برق صنایع گفت: آب و برق 2 عنصر حیاتی در زندگی، رشد اقتصادی، تولید، امنیت، مسائل اجتماعی و محیط‌زیست کشور محسوب می‌شوند که این جلسه نشان‌دهنده عزم راسخ نمایندگان برای ورود به این مسائل مهم کشور است.

به‌گزارش ایسنا، وزیر نیرو در تشریح وضعیت برق در شروع به کار دولت سیزدهم گفت: در ابتدای دولت با 3 ناترازی بزرگ، بین تولید و مصرف، ناترازی سوخت و ناترازی اقتصادی در بخش برق روبه‌رو بودیم، طی دولت‌های هفتم و هشتم، ۶۰ درصد به ظرفیت نیروگاهی اضافه شد، در دولت‌های نهم و دهم، ۶۸ درصد به این ظرفیت اضافه شد و در دولت یازدهم و دوازدهم، ۲۳ درصد به ظرفیت منصوبه نیروگاه‌ها افزوده شد، این کاهش سرمایه‌گذاری انحراف قابل‌توجهی از برنامه پنجم و ششم توسعه است که در گزارش مجلس هم قید شده، همین امر در سال‌های اخیر منجر به ناترازی قابل‌توجهی در صنعت برق کشور شده است.

محرابیان افزود: اگر بخواهیم این ناترازی را مرور کنیم، از سال ۹۶ آغاز شده و تا ۱۴۰۰ به اوج خود رسید. در تابستان ۱۴۰۰ از اردیبهشت تا پایان شهریور، شاهد قطعی‌های مکرر برق در قسمت‌های مختلف از جمله برق خانگی بودیم؛ در ابتدا با یک نوبت در روز و به‌مرور این قطعی‌ها براساس جداول منتشره تا 3 نوبت افزوده شد.

وی افزود: با روی کار آمدن دولت سیزدهم ما می‌بایست از یک‌سو ناترازی‌ها را برطرف و از سوی دیگر، اضافه تقاضایی که در اثر رشد مصرف و مشترکان جدید به وجود می‌آمد، مدیریت کنیم، سالانه هم یک میلیون مشترک به برق کشور اضافه می‌شود که به‌معنای رشد حداقل ۵ تا ۶ مصرف برق است. به‌عبارتی دولت باید ناترازی حدود ۱۵ هزار مگاواتی را مدیریت می‌کرد و  سالانه ۵ تا ۶ درصد اضافه تقاضا را پاسخ می‌داد.

محرابیان گفت: رفع این ناترازی با احداث نیروگاه نیاز به زمان داشت. 2 اقدام اساسی را در دستور کار قرار دادیم؛ اقدام اول توسعه نیروگاه‌ها و اقدام دوم مدیریت و بهینه‌سازی مصرف بود که در توسعه نیروگاه‌ها طی حدود ۳۲ ماه عملکرد دولت سیزدهم بیش از ۹ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه کشور افزوده شد.

وی با بیان اینکه حدود ۲۲ هزار مگاوات دیگر نیز به ظرفیت نیروگاهی افزوده خواهد شد، تصریح کرد: یکی از اقدامات خوب مجلس شورای اسلامی، تصویب ماده ۴ قانون مانع‌زدایی به‌منظور سرمایه‌گذاری صنایع کشور برای احداث نیروگاه‌ها بود که کمک‌حال دولت سیزدهم شد. وی درباره مدیریت مصرف برق کشور توسط دولت سیزدهم گفت: مدیریت مصرف به‌معنی جدا کردن اوج مصرف در بخش‌های مختلف است و در صورتی که مصرف به‌خوبی کنترل نشود، ضرر و زیان ناترازی به معیشت مردم وارد خواهد شد، اما دولت سیزدهم در مدیریت مصرف در بخش خانگی با اعمال تعرفه و پاداش صرفه‌جویی، در ادارات با تغییر ساعات و در بخش صنایع با موکول کردن تغییر برق صنایع از ساعت‌های پربار به ساعت‌های کم‌بار توانست میزان مصرف را کنترل کند.

وزیر نیرو ادامه داد: در تابستان ۱۴۰۲ مجموع مصرف خانگی نه‌تنها رشد نکرد، بلکه به‌صورت هوشمندانه به ۴۶ میلیارد کیلووات ساعت کاهش پیدا کرد. همچنین ۲۵ درصد برق بیشتر برای صنایع تامین شد. این در حالی است که در تابستان ۱۴۰۱ مجموع مصرف ۴۸میلیارد کیلووات بوده است.

محرابیان اضافه کرد: در دولت سیزدهم مدیریت مصرف در صنایع به‌گونه‌ای بوده است که موجبات کاهش تولید فراهم نشود. از سوی دیگر برای نخستین‌بار در طول صنعت برق کشور، میزان تامین برق صنایع از برق خانگی پیشی گرفت.

پاداش صرفه‌جویی برای کاهش مصرف

وی بااشاره به برنامه وزارت نیرو برای تابستان سال ۱۴۰۳ گفت: در بخش خانگی علاوه بر پاداش صرفه‌جویی برای کسانی که کاهش مصرف دارند، مشوق‌های دیگری در نظر گرفته شده است. همچنین در سال گذشته اعطای این مشوق‌ها روی تعرفه مشترکانی که کاهش مصرف داشتند، تاثیر زیادی در مدیریت مصرف داشته و امسال نیز در کنار این موضوع «پویش با انرژی» در نظر گرفته شده است که براساس این پویش با استفاده از ابزار هوش‌مصنوعی با همه مصرف‌کننده‌ها ارتباط برقرار می‌شود و روش‌های کاهش مصرف را به هر مشترک گوشزد کرده و آموزش می‌دهد و به‌دنبال کاهش مصرف، میلیون‌ها جایزه به مشترکان پرداخت خواهد شد.

وی اضافه کرد: از بسته‌های اینترنتی گرفته تا کالاهای دیجیتال و لوازم‌خانگی کوچک، بزرگ و متوسط و اعطای صدها خودرو به‌صورت رایگان برای مشترکانی که مصرف خود را کاهش می‌دهند؛ بخشی از این مشوق‌ها برای کاهش مصرف در بخش خانگی لحاظ شده است. به این ترتیب، مشوق‌های در نظر گرفته شده در قالب قرعه‌کشی می‌تواند مصرف را در حوزه خانگی کاهش دهد.

محرابیان در ادامه خاطرنشان کرد: در بخش اداری نیز، براساس مصوبه هیات‌دولت به‌‎موجب قانونی که سال گذشته به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، ساعات کاری ادارات کاهش پیدا می‌کند. این موضوع در طول روز تا ۳۰ درصد و تا بعد از ظهر تا ۶۰ درصد منجر به صرفه‌جویی خواهد شد و حدود هزار و 500 مگاوات از مصرف برق را کاهش می‌دهد. وزیر نیرو بااشاره به تصمیمات اتخاذشده در حوزه صنایع هم گفت: ما صنایع را به 3 دسته تقسیم کردیم؛ گروه اول صنایع کوچک و کارگاهی هستند که تعداد آنها در کشور زیاد است. ۵۶۰ هزار صنایع کوچک در کشور داریم که مجموع اشتغال این صنایع بسیار بالا است و اشتغال و معیشت قشر زیادی به این صنایع گره خورده و حدود ۹۰ درصد از صنایع کشور را شامل می‌شود. برای این گروه هیچ‌گونه محدودیتی در نظر گرفته نشده است.

وی در ادامه بیان کرد: صنایع متوسط نیز در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند و برای آنها تنها در روز تعطیلی محدودیت در نظر گرفته شده است و در ۶ روز باقی هفته می‌توانند با تمام ظرفیت تولید داشته باشند. صنایع بزرگ نیز شامل ۷۰۰ واحد صنعتی  و واحدهای فولادی، آلومینیومی و مسی می‌شود.با کاری که ما انجام دادیم در این نوع صنایع منحنی محدب مصرف برق به منحنی مقعر تبدیل شده است، یعنی صنایع در ساعات اوج مصرف کمترین انرژی را دریافت می‌کنند و در ساعت‌های کم‌باری می‌توانند از حداکثر انرژی برخوردار باشند. وزیر نیرو گفت: اما در بخش کشاورزی نیز معضل بزرگ ما بحث آب است. برداشت‌های ویرانگر از آبخوان‌ها و دشت‌ها سبب شده تا وضعیت در برخی دشت‌ها بحرانی شود. محدودیت‌هایی که برای بهره‌برداری از چاه‌های کشاورزی وضع شده، به‌دلیل وضعیتی است که با آن روبه‌رو هستیم. اکنون برخی دشت‌های ما در وضعیت ممنوعه بحرانی قرار دارند؛ این یعنی فرونشست و تهدید آینده کشاورزی کشور و به‌خطر افتادن معیشت کشاورزان. وزیر نیرو در ادامه بیان کرد: اگر ما محدودیتی را برای برداشت از چاه‌های کشاورزی وضع می‌کنیم، برای آینده کشاورزی و اقتصاد خود کشاورزان است. ممکن است در یک دشت تنها 5 تا ۶ برداشت غیرمجاز داشته باشند، اما این موضوع آینده کشاورزی را تهدید کند.

پایان عملیات اجرایی ۱۰۰ طرح بهسازی شبکه برق پایتخت

کامبیز ناظریان، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ از اتمام اجرای هزار طرح ویژه بهسازی و افزایش پایداری شبکه برق کلانشهر تهران با اعتباری بالغ بر هزار میلیارد تومان خبر داد.

به‌گزارش مهر، کامبیز ناظریان با تاکید بر لزوم تامین همه‌جانبه آسایش و آرامش هموطنان به‌عنوان رسالت ذاتی این شرکت از اتمام اجرای هزار طرح ویژه تخصصی با هدف بهسازی، افزایش پایداری شبکه برق و بهبود کیفیت ارائه خدمات این حوزه به مشترکان برق پایتخت خبر داد و گفت: اجرای طرح‌های مزبور، منجر به بهبود قابل‌ملاحظه کیفیت شاخص‌های مرتبط با شبکه توزیع برق خواهد شد.

ناظریان افزود: به‌منظور اجرای طرح‌های مورداشاره، اعتباری بالغ بر هزار میلیارد تومان تخصیص داده شده است و این اقدام علاوه بر بهبود شاخص‌های کیفی شبکه توزیع نیروی برق، در گذر از دوران اوج مصرف برق در تابستان امسال و سال‌های آتی نیز نقش قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت.

مدیرعامل توزیع برق پایتخت همچنین بااشاره به وقوع پیک 4 هزار و 500 مگاواتی در پایتخت گفت: بخش عمده‌ای از برنامه‌های مدیریت بار سمت مصرف‌کننده بر همراهی مشترکان بخش اداری متمرکز است و اگرچه تغییر ساعات کاری می‌تواند در کاهش بار شبکه برق در ساعات اوج مصرف، تاثیر زیادی داشته باشد، اما همه دستگاه‌های اجرایی و اداری شهر تهران موظف هستند براساس مصوبه ابلاغی هیات‌وزیران، میزان مصرف برق خود را نیز در ساعات اداری به‌میزان ۳۰ درصد نسبت به دوره مشابه سال ۱۴۰۰ و در ساعات غیرکاری نیز حداقل ۶۰ درصد نسبت به میزان مصرف در ساعات کاری همان روز کاهش دهند.

وی تاکید کرد: علاوه بر پایش لحظه‌ای مصرف برق ادارات شهر تهران از راه دور توسط کنتورهای هوشمند، گروه‌های ارزیاب نیز به‌صورت میدانی، عملکرد ادارات را موردپایش قرار خواهند داد.

افزایش ۲ هزار مگاواتی ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی

محمد رمضانی، معاون راهبری تولید شرکت مادرتخصصی برق حرارتی با تاکید بر اینکه آمادگی کامل نیروگاه‌ها برای تولید برق پایدار هدف اصلی شرکت برق حرارتی است، افزود: بر همین اساس همه‌ساله پس از عبور از فصل تابستان و شروع ماه مهر فصل تعمیراتی نیروگاه‌های حرارتی آغاز شده و باید تا پیش از آغاز روزهای گرم سال، این تمهیدات به‌پایان برسد؛ چراکه از خرداد با افزایش مصرف برق، باید نیروگاه‌های کشور آمادگی کاملی برای پاسخگویی به بار مصرف این بازه زمانی داشته باشند.

وی با تاکید بر اینکه ۹۴ درصد تولید برق کشور برعهده نیروگاه‌های حرارتی است، تاکید کرد: در همین راستا از مهر سال گذشته تاکنون، افزون ‌بر ۱۰۳ هزار مگاوات برنامه تعمیرات و آماده‌سازی نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق پایدار در پیک تابستان امسال اجرایی شده است که با پایان این اقدامات ضمن ثبت رکورد جدیدی در زمینه تعمیرات واحدهای تولید برق حرارتی، شاهد آمادگی بیشتر نیروگاه‌های کشور برای تامین انرژی روزهای گرم امسال خواهیم بود.

معاون راهبری تولید شرکت مادر تخصصی برق حرارتی بااشاره به اینکه طی ۲ سال اخیر ضریب آمادگی تولید برق نیروگاه‌های حرارتی کشور از مرز ۹۸ درصد عبور کرده است، گفت: دستیابی به این رقم در حالی است که میانگین آمادگی نیروگاه‌های جهان در حدود ۹۵ درصد است و با تلاش تمامی کارکنان نیروگاه‌های کشور در تلاشیم تا این مهم امسال نیز محقق و برق مطمئنی در اختیار مشترکان قرار بگیرد.

رمضانی یادآور شد: در مدت زمان فعالیت دولت سیزدهم از طریق افزایش توان عملی تولید نیروگاه‌های گازی و رفع محدودیت نیروگاه‌های بخاری موجود افزون ‌بر ۲ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور افزوده شد و در ادامه برنامه‌ریزی مناسبی نیز برای افزایش این رقم پیش‌بینی شده است.

وی با قدردانی از اجرای برنامه‌های تعمیراتی و بهره‌برداری هدفمند در نیروگاه بندرعباس با استفاده از توان داخلی متخصصان این مجموعه، گفت: باتوجه به تامین ۳۵ درصد برق استان توسط این نیروگاه، توجه به نیروی انسانی و همچنین بهینه‌سازی تجهیزات، اولویت اصلی وزارت نیرو و شرکت برق حرارتی است.