سال 2025 در حالی به اتمام می‌رسد که جنگ تمام‌عیار تعرفه‌ای در تجارت جهانی رسما شروع شده است و هنوز مواضع جدید خیلی روشن نیست. اما موضوع اتمام دوران جهانی‌سازی کاملا واضح و روشن است و قطعا در سال 2026 مواضع کشورهای پیشرفته نسبت به هم و نسبت به همکارهای مربوطه در بلوک‌های تجاری روشن‌تر خواهد شد. قطعا کشورهای دنبال‌کننده‌ای مانند هند، مکزیک و ترکیه که به‌شدت به روابط جهانی این غول‌های تجاری وابسته هستند نیز دچار تغییرات اساسی خواهند شد.

اصولا امروز جهان دارای دو قطب جدید امریکا و چین است و ژاپن و کره جنوبی و اروپا، خیلی بازیگردان نیستند و فعلا جزء بلوک غرب به‌شمار می‌روند. به‌طور خاص اروپایی‌ها از نظر من در یک گردش تاریخی قرارگرفته‌اند که تکلیفشان را با همکاری تمام‌عیار و پشت دست امریکا بازی کردن به مدت هفتادسال را روشن خواهند کرد و ما در سال 2026 با دنیایی کاملا جدید روبه‌رو هستیم. مانند آن اتفاقات دهه نود میلادی که جهان برای مدتی کوتاه تک‌قطبی شد و ما طی بیست سال بعدی شاهد تغییرات اساسی در دنیا و روابط آن بودیم. البته نقش کشورهای ثروتمند خاورمیانه و آفریقای به‌عنوان گاوهای شیرده نباید فراموش شود که خود نیازمند بحثی جداگانه است.

 

البته در سال میلادی جاری هوش مصنوعی به‌خصوص از نوع مولد آن رشد عجیبی داشت و همه را مات و مبهوت کرد. فکر می‌کنم حتی خود غربی‌ها هم در حال‌حاضر دچار سردرگمی هستند و بسیار نگران، چراکه هوش مصنوعی قطعا بازی را از دست دیگران ربوده و به دست صاحبان اصلی آن می‌سپارد. این صاحبان دیگر لزوما حکومت‌های مرکزی همچون ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن و... نیست. در مورد چین کمی وضعیت فرق می‌کند. از آنجاکه حکومت چین کمونیستی است و همه‌چیز در آنجا در کنترل مطلق دولت مرکزی و دولت‌های محلی است، اتفاقا برعکس بلوک غرب و حکومت‌های دموکراتیک که حکومت مرکزی تضعیف می‌شود، حکومت مرکزی چین قوی‌تر از هرزمانی از تاسیس حکومت جدید چین خواهد بود. هرچند با چالش‌هایی در رشد اقتصادی روبه‌رو خواهد شد.

اما چین هم‌اکنون مانند امریکای بعد از جنگ جهانی دوم خواهد بود و قدرتی فراتر از تصور پیدا کرده است و به نظر من هنوز حتی سران حکومت‌های بزرگ دنیا، عمق آن را درک نکرده‌اند. فعلا باید خدا را شکر کنیم که چینی‌ها در طول تاریخ اصولا کشورگشا و استعمارگر نبوده‌اند. اما بعید می‌دانم با افکار حاکم بر دولت چین و رهبر بسیار مقتدر و قدرتمند آن، به همین حد بسنده کنند. به نظر من، چین سال آینده عملا کشورگشایی‌های تجاری را با سرعت زیادی دنبال کرده و دنیا را مات و مبهوت خواهد کرد. من جای چینی‌ها بودم امکان نداشت این فرصت تاریخی که با توجه به رشد اقتصادی و توانمندی در بحث تولید، فناوری و هوش مصنوعی به‌دست آورده‌اند و همزمان یک‌پنجم مردم جهان را با ثروتی مثال‌زدنی درون خود جای ‌داده‌اند، از دست بدهم.

از سویی هم دولت‌های اروپایی با چالش جدید در حکمرانی خود و البته از دست دادن برتری‌های سنتی روبه‌رو شده‌اند و امسال برای نخستین‌بار در تاریخ چند دهه اخیر فولکس‌واگن یکی از کارخانجات خود را درون قلب اروپا تعطیل کرد و از آن‌طرف بیوایدی در وسط آلمان غوغا به پا کرد. باورنکردنی است، اما واقعیت دارد. اروپایی‌ها برتری علمی خود را هم ازدست داده‌اند. امروز فقط امریکا احتمالا توان مقابله با این ابرقدرت نوظهور را در تمام صنایع مختلف خواهد داشت. البته با این دست‌فرمانی که آقای ترامپ می‌رود، معلوم نیست نظام دموکراتیک و مرکزی ایالات متحده تا کی می‌تواند در این جنگ دست برتر را حفظ کند. به‌هرحال امریکا مجبور است در سیاست‌های اطلاعاتی و مهاجرتی و سرمایه‌گذاری خود اصلاحات اساسی راه بیندازد.

جالب‌تر جایگاه ژاپن و کره جنوبی است که اصلا نمی‌توانم رفتار آنها را درک کنم. احتمالا آنها خیلی ساکت پشت دست بازی می‌کنند و نمی‌خواهند در جنگ جدید مواضع خود را خیلی روشن بیان کنند. به هر حال آنها همسایه چین هستند و باید خیلی با احتیاط رفتار نمایند. آنها دارای منابع معدنی و انرژی نیستند و همچنین به بازارهای جهانی و از همه مهم‌تر بازار چین و اروپا نیازمندند. جایگاه هند هم خیلی برایم مبهم است، ولی قطعا هنوز بازیگر مهمی نیست. اما یکی از نقاط کانونی برای تمرکز بعدی قدرت‌های جهانی خواهد بود و احتمالا در یکی دو سال آینده رفتارهای جدیدی از دو بلوک چین و غرب (شامل ژاپن و کره جنوبی) خواهیم دید.

صنعت خودرو هم امسال در همین باد تحولات فناوری و تجاری اقتصادی دچار تغییرات بزرگ شد و بازی صادرات خودرو کلا به نفع چین تغییر کرد. امسال باتری‌ها مسیر جدیدی را طی کردند و به‌ویژه موضوع استفاده از سدیم، افق‌های جدیدی را جلوی آن گشود که قطعا در سال 2026 ما شاهد تحولات عظیمی در این زمینه خواهیم بود. ما امسال شاهد یک تحول عظیم دیگر هم بودیم: ظهور محاسبات کوانتومی به‌طور کاملا قابل‌اطمینان. به عبارتی در سال آینده صنایع دنیا و در رأس آن صنعت خودرو با هم‌زمانی فناوری قوی شاهد تغییر کامل پارادایم‌ها و شرایط بازی رقابت می‌شود: هوش مصنوعی مولد، محاسبات کوآنتومی، ارتباطات 6GT، باتری‌های ارزان‌تر و موثرتر، انسان‌نماهای کاملا هوشمند و پرکار بدون وقفه و روش‌های جدید تولید و مواد اولیه کاملا متفاوت. به عبارتی دنیا در طی پنج سال گذشته در حال آماده شدن برای یک تحول عظیم بود که در سال 2026 صحنه جدید آماده رونمایی خواهد بود.

کشور ما هم در سال 2025 حسابی در صنایع و اقتصاد و به‌خصوص در صنعت خودرو درجا زد و امروز ما گرفتاری‌های زیادی داریم که به اندازه کافی درباره آنها در مقالات قبلی گفته‌ام. اما سال جدید قطعا سال سقوط کامل صنعت خودرو ما با این سیاست‌ها خواهد بود و کل صنعت و بازار ما به چینی‌ها واگذار می‌شود. البته با توجه به بی‌پولی دولت (بی‌ارزی) قطعا دولت و مجلس مجبور می‌شوند در سیاست‌های غلط بعضا چهل‌ساله خود تجدیدنظر کنند. اما فکر می‌کنم که سال 2026 سال تجربه‌ای بسیار سخت برای صنعت خودروی ایران خواهد بود و ما زیردست و پای سیاستمداران داخلی و تحولات بین‌المللی له خواهیم شد.