بر اساس داده‌های «Fastmarkets»، شاخص هفتگی کارمزدهای فرآوری و پالایش کنسانتره مس که بیانگر میانگین نرخ‌های توافق‌ شده بین واحدهای ذوب و معدنکاران است، در روز ۲۶ آوریل سال ۲۰۲۴ برای نخستین بار از زمان آغاز ثبت داده‌های بازار منفی شد.

ابهامات و ریسک‌های موجود در شرایط بحرانی بازار

همچنین به گفته منابع، ابهامات و ریسک‌های موجود در شرایط بحرانی بازار، از جمله تعلیق یا توقف تولید واحدهای ذوب به دلیل کارمزدهای بسیار پایین، کاهش نرخ اسید سولفوریک و دشواری در دریافت تسهیلات بانکی، چشم‌انداز بازار کنسانتره مس را در سال ۲۰۲۵ با چالش‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری روبه‌رو خواهد کرد.

حجم قراردادهای تامین سالانه در سال ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت یا کاهش؟

کنسانتره مس از مواد اولیه حیاتی برای واحدهای ذوب محسوب می‌شود و این واحدها برای اطمینان از تامین پایدار آن، معمولا بخش اعظمی را بر اساس قراردادهای سالانه و با مقادیر ثابت خریداری می‌کنند.با این حال، کاهش شدید نرخ کارمزدهای فرآوری و پالایش در سال ۲۰۲۵ و اختلاف زیاد بین قیمت‌های پیشنهادی، واحدهای ذوب مس را به استفاده از رویکردی متنوع‌تر و منعطف‌تر در عقد قراردادهای تامین سال ۲۰۲۵ سوق داده است.

به گفته یکی از تامین‌کنندگان، واحدهای ذوب مس در قرارداد سال ۲۰۲۵ خود، دو رویکرد متفاوت را در پیش گرفته‌اند؛ برخی به دنبال حجم کمتر کنسانتره مس با نرخ ثابت هستند، در حالی که گروهی دیگر حجم بیشتر را با قیمت‌گذاری شناور بر اساس شاخص نقدی ترجیح می‌دهند. با این حال، حجم کلی عرضه تحت قراردادهای بلندمدت نسبت به سال گذشته تغییر چندانی نکرده است.

یکی از واحدهای ذوب اعلام کرد: برخی از تامین‌کنندگان پیشنهاد کارمزدهای سال ۲۰۲۵ را حدود ۱۰ دلار به ازای هر تن اعلام کرده‌اند که به هیچ وجه قابل‌قبول نیست. به همین دلیل، هم‌اکنون در حال مذاکره برای تعیین نرخ بخشی از کنسانتره خود به صورت نرخ شناور و براساس شاخص نقدی هستیم تا نرخ ثابت.

بسیاری از فعالان بازار همچنین به افزایش احتمال اختلال در فعالیت واحدهای ذوب مس در سطح جهانی اشاره کرده‌اند زیرا نرخ پایین کارمزدهای فرآوری و پالایش نسبت به هزینه‌های تولید، امنیت تولید بسیاری از این واحدها را به خطر انداخته است.

تامین مواد اولیه از محل قراضه مس و محصولات میانی

در پی کمبود مداوم کنسانتره مس، واحدهای ذوب مس چینی به استفاده از منابع جایگزین از جمله محصولات میانی مانند مس بلیستر و‌اند و همچنین قراضه مس روی آورده‌اند. این روند به ویژه در بازه زمانی ژوئن تا اوت و به دلیل فراوانی عرضه و قیمت‌های مناسب این مواد شدت بیشتری به خود گرفت. با این حال، همچنان مشخص نیست که آیا افزایش عرضه قراضه و محصولات میانی مس در بلندمدت به اندازه‌ای خواهد بود که بتواند به‌طور کامل کمبود کنسانتره مس را جبران کند و نیاز واحدهای ذوب را برآورده سازد یا خیر.

یک تاجر قراضه مس در شهر نینگبو با اشاره به تشویق دولت چین برای استفاده از مواد ثانویه، اظهارکرد: عرضه قراضه مس به شدت به نرخ مس وابسته است؛ به طوری که با افزایش قیمت، مازاد عرضه و با کاهش آن، کسری عرضه را در بازار شاهد هستیم.

به گفته برخی منابع، هرگونه تغییر احتمالی در سیاست‌های تجاری نیز می‌تواند بر روند بازار تاثیر بگذارد؛ به طوری که درحال‌حاضر، نگرانی از شدت گرفتن جنگ تجاری میان چین و ایالت متحده امریکا و افزایش تعرفه‌ها، بسیاری از واردکنندگان چینی را از واردات قراضه مس از مبدأ این کشور منصرف کرده است.به گفته یکی از تجار، درحال‌حاضر بسیاری از واردکنندگان، واردات قراضه مس از مبدأ ایالات متحده امریکا را متوقف کرده‌اند زیرا ریسک کوتاه‌مدت واردات از این کشور به‌ شدت بالاست.

ایالات متحده امریکا که یکی از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان قراضه مس با خلوص بالا محسوب می‌شود، بزرگ‌ترین صادرکننده این کالا به چین است. بر اساس داده‌های گمرکی چین، این کشور در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۴، در مجموع ۳۶۱ هزار و ۹۹ تن قراضه مس از امریکا وارد کرده است که این میزان تقریبا ۱۹.۵ درصد از کل واردات ۱.۸۶ میلیون تنی چین در ۱۰ ماهه سال گذشته میلادی را شامل می‌شود.به گفته برخی منابع، پیش‌بینی می‌شود که عرضه مس بلیستر در بازار محصولات میانی به دلیل رقابت شدید در بازارهای کنسانتره و قراضه مس همچنان محدود باقی بماند. درحال‌حاضر، مذاکرات بر سر نرخ قرارداد سالانه تامین مس بلیستر برای سال ۲۰۲۵ همچنان در جریان است و پیش‌بینی می‌شود این رقم از نرخ ۱۱۶ دلار به ازای هر تن که در سال گذشته بین شرکت‌های «China Nonferrous Metal Mining» و «Jiangxi Copper» توافق شده بود، پایین‌تر باشد.باید اذعان کرد که مس بلیستر از ذوب اولیه مس به‌دست می‌آید و مانند کنسانتره مس در شرایط کمبود عرضه، کارمزد پالایش پایین‌تری دارد. به همین دلیل نیز جایگزین مناسبی برای قراضه مس به شمار می‌رود.

اهمیت سود حاصل از فروش محصولات جانبی و فلزات بازیافتی

با رقابت شدید در بازار مواد اولیه و افت تقاضای مس تصفیه‌شده، واحدهای ذوب مس بیش از پیش به سودآوری حاصل از محصولات جانبی مانند اسید سولفوریک و فلزات بازیافتی مانند طلا، نقره و سایر فلزات ثانویه وابسته هستند و این امر آنها را در برابر شرایط نامساعد بازار آسیب‌پذیرتر کرده است.

یکی از منابع اصلی درآمد واحدهای ذوب، اسید سولفوریک است که محصول جانبی فرآیند ذوب مس به شمار می‌رود. قیمت‌های مطلوب این ماده در بیشتر سال ۲۰۲۴، در حالی که کارمزدهای لحظه‌ای کنسانتره‌های مس با کاهش قابل‌توجهی روبه‌رو بود، به واحدهای ذوب چینی کمک کرد تا فشار اقتصادی کمتری را متحمل شوند. با این وجود، همچنان مشخص نیست که آیا بازار اسید سولفوریک در سال ۲۰۲۵ نیز می‌تواند منبع درآمد قابل‌اتکایی برای واحدهای ذوب مس باشد یا خیر.

یک واحد ذوب مس چینی اعلام کرد: نرخ اسید سولفوریک در بیشتر سال ۲۰۲۴ مناسب بوده و اخیرا در شمال شرق چین به ۶۰۰ یوآن (۸۲ دلار) در هر تن رسیده است. همچنین، نرخ انواع صادراتی آن نیز در مقایسه با سال گذشته افزایش داشته و این امر تا حدی کاهش نزخ کارمزدهای فرآوری و پالایش کنسانتره مس را جبران کرده است.

طبق داده‌های گمرکی چین، صادرات اسید سولفوریک این کشور در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۴ به ۱.۹۱ میلیون تن رسید که ۱.۳۲ درصد بیشتر از ۱.۸۸ میلیون تن سال ۲۰۲۳ است. همچنین، میانگین نرخ صادرات این ماده با افزایش چشمگیر ۶۱.۱۶ درصدی، از ۱۷.۵ دلار به ۲۸.۲ دلار به‌ازای هر تن رسیده است.

به گفته یکی از تجار کنسانتره مس، نرخ بالای اسید سولفوریک در سال ۲۰۲۴، تا حدی از زیان‌های کارمزدهای فرآوری و پالایش پایین کاست. با این حال، اگر نرخ این ماده کاهش یابد و به‌ ویژه اگر به زیر هزینه‌های تولید برسد، فشار زیادی بر واحدهای ذوب وارد می‌شود که به احتمال زیاد به کاهش تولید در سال ۲۰۲۵ منجر خواهد شد.لازم به ذکر است که علاوه بر عملکرد نسبتا مطلوب اسید سولفوریک، سودآوری فلزات استحصال‌شده در فرآیند ذوب مس از جمله طلا و نقره نیز بیش از پیش برای واحدهای ذوب مس حائز اهمیت است.

سخن پایانی

برخی از واحدهای ذوب مس چینی در سال ۲۰۲۴ با هدف کسب سود بیشتر از افزایش قیمت‌های طلا و نقره و همچنین مقابله با کمبود کنسانتره‌های مس خالص، به خرید بیشتر کنسانتره‌های مس، روی و سرب با عیار بالاتر این فلزات روی آوردند.