منطقه ممنوعه برای خانه‌اولی‌ها!
اگرچه تورم مسکن در تهران پس از ۷۸ ماه تک‌رقمی شده، اما رشد سنگین قیمت‌ها در ۶.۵ سال اخیر، بازار ملک را به منطقه ممنوعه برای خانه‌اولی‌ها تبدیل کرده است.
رسیدن نرخ مسکن در پایتخت به متری ۸۶ میلیون تومان، وجود ۵ میلیون خانه‌اولی، خروج متقاضیان واقعی از بازار ملک، پرتاب شدن مستاجران به حومه شهرها و نیاز سالانه به تولید یک میلیون واحد مسکونی، شرایطی را ایجاد کرده که به‌اذعان کارشناسان، مسکن را به ابرچالش دولت چهاردهم تبدیل کرده است و ساماندهی آن را باید جزو ماموریت‌های اصلی خود بداند.
اگرچه تورم مسکن در تهران پس از ۷۸ ماه تک‌رقمی شده، اما رشد سنگین قیمت‌ها در ۶.۵ سال اخیر، بازار ملک را به منطقه ممنوعه برای خانه‌اولی‌ها تبدیل کرده است.
به‌گزارش ایسنا، از آذر ۱۳۹۶ که تحت‌تاثیر نوسانات ارزی، نرخ کالاها و خدمات در روند صعودی قرار گرفت تاکنون نرخ مسکن در تهران ۱۵۹۰ درصد رشد داشته و از میانگین ۵.۰۹ میلیون تومان به ۸۵.۹ میلیون تومان رسیده است.
عوارض رشد سنگین نرخ مسکن به خروج متقاضیان مصرفی از بازار ملک، رکود ساخت‌وساز و به‌تبع آن خروج سرمایه‌های مولد از عرصه تولید مسکن منجر شده است. تحت‌تاثیر قیمت‌های بالا بسیاری از متقاضیان بالقوه خرید مسکن و مستاجران به حومه شهرهای بزرگ رانده شده‌اند.
به‌دنبال نوسانات نرخ در بخش فروش، بازار اجاره نیز متاثر شده است. اگرچه دولت در 3 سال گذشته با اعمال سیاست سرکوب قیمتی، سقف مجاز افزایش اجاره‌بها را ۲۵ درصد اعلام کرده است، اما آمار و ارقام نشان می‌دهد موجران از این سقف فراتر رفته‌اند. خرداد امسال تورم اجاره‌بها در پایتخت ۴۳.۲ درصد بود که حدود 2برابر سقف تعیین شد و رکورد ۱۲ساله تورم اجاره‌بها در تهران را شکست.
رشد صد درصدی نرخ مصالح ساختمانی
از سوی دیگر به‌دلیل قرار داشتن تورم در محدوده ۴۰ درصد، هزینه‌های ساخت‌وساز نیز افزایش یافته است. در 3سال اخیر نهاده‌های تولید مسکن که معمولا با مصالح و آهن و هزینه ماشین‌آلات و دستمزد شناخته می‌شوند، گاهی بالاتر از تورم عمومی بودند و برخی اقلام تا ۸۰ درصد و برخی بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته‌اند.
اقساط ماهانه مسکن؛ ۳۷ میلیون تومان
در بازار مسکن نیز وام‌های خرید خانه نیز راهی به‌سوی خانه‌دار شدن باز نمی‌کنند. سقف تسهیلات خرید مسکن از طریق اوراق ۱.۹ میلیارد تومان است که اقساط ماهانه آن به ۳۷ میلیون تومان می‌رسد و اصل مبلغ وام پس از ۲۲ سال، حدود ۹.۸ میلیارد تومان خواهد بود.
دولت سیزدهم تلاش‌هایی برای ساماندهی بازار مسکن انجام داد که مهم‌ترین این اقدامات در قالب طرح نهضت ملی مسکن با هدف ساخت سالانه یک میلیون خانه به‌شکل خودمالکی و انبوه‌سازی با استفاده از توان صنعت ساختمان کشور بروز یافت.
رسیدن ۲.۶ میلیون واحد مسکونی به مرحله ساخت
در حال حاضر طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی حدود ۲.۶ میلیون واحد مسکونی به مرحله ساخت رسیده است. البته آمار پروانه‌های ساختمانی نشان می‌دهد در3 سال گذشته برای حدود ۴۰۰هزار واحد در سال پروانه صادر شده است که جمعا به ۱.۲میلیون واحد می‌رسد. آن‌طور که مسئولان می‌گویند به‌دلیل آنکه حدود ۴۰ مرحله برای فرآیند صدور پروانه طی می‌شود، رسیدن ۲.۶ میلیون واحد به مرحله ساخت، مقداری زمانبر خواهد بود. برخی کارشناسان می‌گویند دولت با حذف نگاه سیاسی از حوزه مسکن، طرح‌های مسکن ملی را ادامه دهد.
پیشنهاد ۳۰۰ دلاری چینی‌ها برای ساخت هر متر مسکن در ایران
در حال حاضر عمده طرح‌های نهضت ملی مسکن توسط سازندگان و مهندسان ایرانی اجرا می‌شود، اما مدل ساخت مسکن توسط چینی‌ها نیز در طول 3 سال گذشته پیشنهاد شد که به دلایلی هنوز شکل اجرا به خود نگرفته است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد چینی‌ها بدون احتساب هزینه زمین و جواز، هزینه ساخت هر متر مسکن در ایران را ۳۰۰ دلار تعیین کردند که بیش از ۱۷میلیون تومان است، در حالی که بسیاری از طرح‌های مسکن ملی در 3 سال گذشته با هزینه‌هایی به‌مراتب کمتر از رقم پیشنهادی چینی‌ها به‌بهره‌برداری رسید.
انتظار ۵ میلیون خانه‌اولی از دولت پزشکیان
کارشناسان، کنترل نوسانات بازار مسکن را از 2 زاویه مورد بررسی قرار می‌دهند. سازندگان و انبوه‌سازان، چاره را در افزایش تولید می‌دانند. کارشناسان اقتصاد مسکن معتقدند همزمان با افزایش ساخت‌وساز، برنامه‌هایی همچون کنترل تورم عمومی، حذف سوداگری و اعمال پایه‌های مالیاتی برای فعالیت‌های غیرمولد در بازار مسکن ضرورت دارد.
تورم مسکن تک‌رقمی شده است
طبق آخرین آمار در خرداد ۱۴۰۳ متوسط نرخ مسکن در تهران به ۸۵.۹ میلیون تومان در هر مترمربع رسیده که در مقایسه با ماه گذشته ۱.۴ درصد و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۹.۷ درصد رشد نشان می‌دهد. باتوجه به افزایش قیمت‌ها، معاملات نیز به‌شدت افت کرده، به‌طوری‌که خرداد امسال فقط ۳هزار و۸۷۲ معامله آپارتمان در تهران انجام شده و تعداد معاملات در تهران به حدود یک‌پنجم وضعیت نرمال رسیده است.
حدود 5 میلیون متقاضی خانه‌اولی بازار مسکن انتظار دارند، دولت چهاردهم که هم‌اکنون در آستانه شروع فعالیت قرار دارد، به وضعیت نه‌چندان‌مناسب بازار ملک سر و سامان بدهد.
کارشناسان معتقدند باید همزمان با نقشه‌راه بلندمدت، برنامه‌های کوتاه‌مدت در بازار مسکن در دستور کار قرار گیرد. یکی از آفت‌های بازار مسکن هجوم چند سال یک‌بار حجم نقدینگی به این بازار است، بنابراین دولت در گام نخست باید برای کنترل نقدینگی و پایه پولی فکر کند. افزایش ساخت‌وساز با استفاده از بازوی صنعت ساختمان، حذف سوداگری و کنترل تورم عمومی می‌تواند بازار مسکن را به وضعیت باثباتی
برساند.
۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۴۵۰ واحد مسکن وارد فرآیند ساخت شد
معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در گزارشی به تشریح مهم‌ترین عملکرد وزارتخانه در بخش مسکن و شهرسازی طی ۳۴ماهه دولت سیزدهم پرداخت.
به‌گزارش مهر تاکنون، مجموع واحدهای مسکونی در دست ساخت و تکمیل‌شده تحت‌عنوان نهضت ملی مسکن به تعداد ۲ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۴۵۰ واحد رسیده است، همچنین ۴۸ هزار هکتار زمین در مناطق شهری و ۵۰ هزار هکتار زمین در مناطق روستایی برای اجرای نهضت ملی مسکن تامین شد.
احداث ۵ بیمارستان با ۹۷۱ تخت بیمارستانی
در بخش تکمیل و احداث ساختمان‌های عمومی همچون بیمارستان، ورزشگاه و خانه‌های سازمانی که با مسئولیت سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات عمومی و دولتی انجام می‌شود، طی ۳۴ماه دولت سیزدهم ۵ بیمارستان با ظرفیت ۹۷۱تخت شامل بیمارستان تربت‌حیدریه با ظرفیت ۲۷۳تخت، بیمارستان جایگزین شهید رجایی گچساران با ظرفیت ۱۴۲تخت، بیمارستان جایگزین ۱۵خرداد مهدی‌شهر با ظرفیت ۹۹تخت، بیمارستان آموزشی جهرم با ظرفیت ۳۱۳تخت و بیمارستان جایگزین امام‌خمینی(ره) با ظرفیت ۱۴۴ تخت تکمیل شد و به‌بهره‌برداری رسید، همچنین سازمان مجری در دولت سیزدهم ۷ بلوک از منازل مسکونی نمایندگان مجلس را در ۱۸هزار و ۵۵۰ مترمربع احداث کرد.
فرآیند نوسازی ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده شهری
نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری از دیگر سیاست‌هایی بود که دولت سیزدهم در بخش مسکن در دستور کار قرار داد. در این بخش در ۳۴ماه دولت سیزدهم، فرآیند نوسازی ۳۰۰هزار واحد مسکونی و 4 رکورد جدید نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده شهری در تاریخ کشور به‌ثبت رسید و رشد ۱۰۰درصدی میانگین نوسازی در مقایسه با میانگین ۸ ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم رقم خورد.
همچنین، انجام ۸۴۰ پروژه روبنایی و زیربنایی و بهبود فضای شهری بافت‌های فرسوده با هدف محرومیت‌زدایی و بهسازی ۳۰۰کیلومتر آسفالت معابر بافت‌های فرسوده در ۳۴ماه دولت سیزدهم در بافت‌های هدف بازآفرینی شهری ایران اجرا شد.
تامین ۴۱۸ هکتار اراضی برای شهرک‌سازی در شهرهای جدید و جذب سرمایه‌گذار
عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید به‌عنوان یکی از شرکت‌های تابعه وزارت راه و شهرسازی طی ۳۶ماهه دولت سیزدهم نیز حاکی از بهره‌گیری ظرفیت‌های بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در شهرک‌سازی در شهرهای جدید به‌میزان ۴۱۸ هکتار دارد، همچنین 3 شهرک جدید گلمان در آذربایجان‌غربی، تابناک در فارس و مهرگان در قزوین تاسیس شد.
مکان‌یابی ۲۷سکونتگاه ساحلی در کشور
همچنین در بخش توسعه سکونتگاه‌های نوار ساحلی نیز مجموعه اقداماتی انجام شد که این برنامه در راستای سیاست‌های کلی نظام و تدابیر ابلاغی درباره توسعه سکونتگاه‌ها انجام شد. در این بخش، مکان‌یابی ۲۷سکونتگاه در نوار ساحلی جنوب در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان‌وبلوچستان به‌تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری رسید.
کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی از ۲۳ به ۱۸درصد
مجموعه معاونت مسکن و ساختمان نیز در ۳۶ماهه دولت سیزدهم اقداماتی را سیاست‌گذاری و به مرحله اجرا رساند که بخشی از این فعالیت‌ها شامل تدوین و ویرایش ۴ مبحث مقررات ملی ساختمان، برگزاری ۳ دوره پیاپی آزمون ورود به حرفه مهندسان با بیش از ۵۰۰ هزار نفر داوطلب، صدور و اجرای دستورالعمل تعارض منافع با هدف نظارت همگانی و موثر، شفاف‌سازی و جلوگیری از سوءاستفاده و رانت اداری در حوزه نظام مهندسی ساختمان، افزایش سقف تسهیلات مسکن از ۳۵۰میلیون تومان به ۸۰۰ میلیون تومان، کاهش نرخ سود تسهیلات از ۲۳ به ۱۸ درصد، پایش و بازدید میدانی مستمر تمامی پروژه‌های نهضت ملی مسکن و رفع موانع در حداقل زمان ممکن، کاهش اقساط 2 سال اول متقاضیان به‌صورت ثابت به ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و باقیمانده اقساط به‌شکل پلکانی است.
راه‌اندازی سامانه خودنویس و امکان ثبت قراردادهای اجاره و خریدوفروش
همچنین هوشمندسازی ثبت معاملات اجاره مسکن از طریق سامانه خودنویس فراهم شد و موجران و مستاجران و همچنین بنگاه‌های معاملات املاک این امکان را یافتند تا قراردادهای اجاره و همچنین خریدوفروش را در این سامانه به‌ثبت برسانند. طبق آخرین آمارها تاکنون ۶۵۰ هزار قرارداد اجاره در این سامانه به‌ثبت رسیده است.
شناسایی ۸۵۰ هزار قطعه زمین برای واگذاری به روستاییان
دولت سیزدهم تعهد کرد تا یک میلیون قطعه زمین روستایی را برای متقاضیان مسکن در این بخش تامین کند و به واجدان شرایط واگذار کند تا ساخت‌وساز مسکن را در این اراضی آغاز کنند. تاکنون ۸۵۰ هزار قطعه زمین روستایی شناسایی و تملک و از این اراضی شناسایی‌شده ۸۵هزار قطعه زمین به ساکنان روستاها واگذار شده است.
