رمزارزها در آستانه ورود رسمی به بورس ایران
مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: ماهیت این کسب و کارها بر مبنای نوآوری است و نباید جلوی کار آنها را گرفت و باید بستری را ایجاد کنیم که فعالیتهای آنها پیشبینی پذیر باشد.
آرمان هنرکار؛ مهدی طغیانی، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در افتتاحیه رویداد رمز آتی به سخنرانی پرداخت و گفت: بعضی از کشورها در حال رگولاتور کسب و کارهای دیجیتال هستند، برخی بیشتر و برخی کمتر.
وی افزود: به نظر میرسد آنچه در کشور و متناسب با واقعیتهای اقتصاد ایران قابل اجراست، عملی بینا بین است، نه توان قانونگذاری و نظارت کامل داریم و نه میتوانیم آن را رها کنیم.
طغیانی تصریح کرد: باید قواعدی بزاریم که امنیت را تامین کند و البته جلوی نوآوری را هم نگیرد.
این نماینده مجلس ادامه داد: گزارشی که در زمستان ۱۴۰۳ داشتیم این بود که در آن زمان ۶ تن طلا فروخته شد و فقط ۱.۵ تن طلا نزد بانک کارگشایی بود.
وی بیان کرد: البته لزوما وجود طلا در بانک کارگشایی ضمانت کامل را شامل نمیشود اما ضمانتهای حداقلی را دربر دارد.
این نماینده مجلس با بیان این مهم که یکی از قوانینی که دنبال میکنیم مانع زدایی و توسعه اقتصاد دیجیتال است، توضیح داد: دیروز در مجلس کلیات آن به تصویب رسید.
وی اعلام کرد: محدودیتهایی که هر روز یک نهادی برای کسب و کارها مانع ایجاد میکند درست نیست.
طغیانی اعلام کرد: ماهیت این کسب و کارها بر مبنای نوآوری است و نباید جلوی کار آنها را گرفت و باید بستری را ایجاد کنیم که فعالیتهای آنها پیشبینی پذیر باشد. ضمن اینکه بانک مرکزی در حوزه رمز ارز مقررات را نوشته و آماده کرده.
این نماینده مجلس ادامه داد: بانک مرکزی نباید صرفا به رمز پول محدودتر باشد و باید فراتر رود.
نگاه این هست که همه حوزه های مربوط به بلاکچین، رمز ارز و رمز دارایی در قانون جدید آورده شود.
وی اظهار کرد: شفافیت و اینکه حکمرانی پول ملی در کشور از بین نرود حائز اهمیت است اما از طرفی نباید فضایی را ایجاد کنیم که قانونگذاریها عامل فعالیتهای زیر زمینی شود.
وی بیان کرد: زیر زمینی شدن صرافیهای رمز ارز خطری برای حکمرانی ریال است.
طغیانی اعلام کرد: ۱۵ سال طول کشید تا بانکداری کشور را با یانکداری نوین تطبیق دهیم و در مجلس یازدهم قانونهای مربوط به این بخش بالاخره به تصویب رسید.
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: اصلاح قانون و قانونگذاری به موقع به کشور کمک میکند و نباید آن را به تاخیر انداخت.
وی ادامه داد: توصیه اصلی من این است که هر طور شده واقعیتهای میدان را در قالب احکامی که قابل اج است را به ما انتقال دهید، الان فرصتی هست که این اتفاق بیافتد چرا اکه قانون در حال شکل گرفتن است.
طغیانی ادامه داد: هر کسی که مایل است در این حوزه فعالیت کند با بنده ارتباط بگیرد. همچنین نباید بگذاریم که نوشتن قانونگذاری رمز ارزها مثل بانک مرکزی با تاخیر انجام شود. ضمن اینکه من خواهش میکنم که همه کمک کنند تا این قانون به خوبی تدوین شود.
رضا کیانی مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران با تشریح روندهای جهانی توکنسازی، رشد خیرهکننده بازار رمزارزها و ورود صندوقهای مبتنی بر بیتکوین به بورسهای بزرگ دنیا گفت: ایران نیز با میلیونها کاربر فعال رمزارز و شکلگیری زیرساختهای قانونی، نمیتواند نسبت به این تحول عظیم بیتفاوت باشد و باید ابزارهای سرمایهگذاری متناسب را توسعه دهد.
رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس اوراق بهادار تهران، در روز نخست دومین همایش ملی رمزآتی با بیان اینکه معاملات مالی رمزارزها آغازگر موجی جدید در بازارهای جهانی بوده است، گفت:«بعد از شروع معاملات مالی و وقفهای که ایجاد شد، اتریوم خواب اصلی بازارهای مالی گذاشت و پس از آن شاهد توکنسازی اوراق بهادار و داراییها بودیم. انافتیها هم وارد بازارهای مالی شدند و ۲۴ ساعته معامله شدند؛ داراییهایی با سرعت بالای تسویه، بدون تمرکز و حتی خالقان ناشناخته.»
او افزود:«این ویژگیها نشان میدهد کلاس جدیدی از داراییها وارد بازارهای مالی شده و رشد خیرهکنندهای داشتهاند.»
رشد ۵۸۰ برابری بازار رمزارزها
کیانی با اشاره به اینکه ارزش بازار رمزارزها در نوامبر ۲۰۲۲ به رقم بیسابقهای رسیده بود، گفت:«بازار یک میلیارد دلاری رمزارزها در چند سال به حدود ۵۸۰ برابر افزایش یافت. اکنون نزدیک ۶۰ درصد ارزش این بازار در اختیار بیتکوین است و اتریوم حدود ۱۲ درصد بازار را در دست دارد.»
او توضیح داد:«اگر ارزش بازار رمزارزها را با بورسهای اوراق بهادار مقایسه کنیم، در سال ۲۰۱۵ ارزش بورسها ۷۰ تریلیون دلار بود و امروز به ۱۴۸ تریلیون دلار رسیده است. رشد بورسها دو برابری بوده، اما بازار رمزارزها رشد ۵۸۰ برابری را رقم زده و نمیتوان آن را نادیده گرفت.»
واکنش بورسها به پیشروی رمزارزها
مدیر تحقیق و توسعه بورس با اشاره به اینکه بورسهای جهانی احساس کردند از رقابت عقب ماندهاند، گفت:«بورسها در برابر یک موتور سوار جسور قرار گرفتند و دو انتخاب داشتند: یا داراییها را توکن کنند یا محصولات جدید مبتنی بر رمزارز طراحی کنند.»
او افزود:«در ابتدا بورسها به توکنسازی خوشبین بودند. مدیرعاملان مطرح جهان اعلام میکردند که در آینده تمام اوراق بهادار توکن خواهند شد.»
چالشهای توکنسازی اوراق بهادار
کیانی گفت:«در اولین گام، توکنهای مصنوعی و نظیر به وجود آمدند. این توکنها پشتوانهشان رمزارزهایی بود که در همان بستر ایجاد شده بودند. سهام شرکتهایی مثل اپل و آمازون در این قالب توکن شدند اما این فرایند چندان موفق نبود و در آگوست ۲۰۲۲ متوقف شد.»
او با اشاره به فشارهای آمریکا و چالشهای نظارتی افزود:«ارتباط توکنها با دلار قطع شد و پروژهها متوقف شدند. گام بعدی، توکنسازی مبتنی بر دارایی واقعی بود؛ یعنی خود سهام و اوراق.»
کیانی ادامه داد:«اما نهادهای ناظر نگران بودند که توکنها باعث سوءتفاهم سرمایهگذاران شوند، چون حقوق سهامدار مانند حق رأی یا حق تقدم لزوماً در توکنها وجود ندارد.»
توکنهای فعال در جهان؛ ارزش بالا اما سهم ناچیز اوراق بهادار
او توضیح داد:«در دنیا اکنون ۱۶ و ۲۶ توکن مبتنی بر سهام وجود دارد و طلا و نقره نیز توکن شدهاند. ارزش کل توکنهای معاملهشده حدود ۳.۵ میلیارد دلار است که سه میلیارد دلار آن مربوط به طلاست. بنابراین سهم توکنهای اوراق بهادار چندان زیاد نیست.»
کیانی گفت:«برخی بورسها به دلیل کاهش نقدشوندگی و پخش شدن معاملات میان پلتفرمها، رسماً از نهادهای ناظر خواستهاند جلوی این روند گرفته شود.»
ورود محصولات مبتنی بر بیتکوین به بورسهای جهان
او با اشاره به تاریخچه ورود رمزارز به بازارهای رسمی گفت:«در سال ۲۰۱۷ قراردادهای آتی بیتکوین در شیکاگو راهاندازی شد. سپس صندوقهای مبتنی بر بیتکوین در بورس تورنتو و دیگر کشورها ایجاد شدند.»
کیانی افزود:«در ژانویه ۲۰۲۴ کمیسیون بورس آمریکا اجازه راهاندازی صندوقهای اسپات بیتکوین را صادر کرد و همان روز ۱۱ صندوق در بورس نیویورک آغاز به کار کردند.»
او گفت:«سوئیس یکی از فعالترین کشورها در این حوزه است؛ با نزدیک به ۲۰۰ صندوق سرمایهگذاری و ۵۰۰ ابزار مبتنی بر رمز.»
مزایای سرمایهگذاری بورسی در رمزارز
مدیر تحقیق و توسعه بورس بیان کرد:«سرمایهگذاری بورسی در بیتکوین سادهتر است. خرید مستقیم نیاز به ولت و زیرساخت خاص دارد اما صندوقها این پیچیدگی را حذف میکنند و سرمایهگذار از اعتبار کارگزاران استفاده میکند.»
او افزود:«در بسیاری از بورسها صندوقهای کالایی و اوراق مبتنی بر کالا هم معامله میشوند؛ بنابراین صندوق رمزارز یک مفهوم جدید نیست.»
آمار بازار رمزارز ایران؛ میلیونها کاربر فعال
کیانی با اشاره به نبود آمار رسمی گفت:«تخمین زده میشود سه میلیون نفر در ایران سرمایهگذاری فعال دارند و ۲۲ میلیون نفر حداقل یک بار در بازار رمزارز معامله کردهاند.»
او توضیح داد:«ترکیب سنی بسیار متنوع است؛ از زیر ۲۰ سال تا بالای ۵۰ سال. ورود سرمایهگذاران جدید نیز متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.»
کیانی افزود:«پلتفرمها خدمات گستردهای ارائه میکنند؛ از انواع سفارشها گرفته تا معاملات نقره، رباتهای معاملاتی، وامدهی و حتی خرید کالا با اعتبار.»
جایگاه بازار سرمایه ایران در برابر روند جهانی
او گفت: «بازار سرمایه ایران نیز در برابر این روند جهانی نمیتواند بیتفاوت باشد. همانطور که بورسهای جهان واکنش نشان دادهاند، بورس تهران هم باید برای ورود ابزارهای رمزارزی آماده شود.»
کیانی افزود: «قانون مالیات داراییها، رمزداراییها را به رسمیت شناخته و این قانون با تأیید مجلس و شورای نگهبان، نشان میدهد که داراییهای رمزی اکنون جایگاه رسمی پیدا کردهاند.»
او تأکید کرد: «با راهاندازی صندوقهای رمزارز، بورس ایران میتواند ابزارهای جدید سرمایهگذاری ارائه کند و تنوع بیشتری برای سرمایهگذاران فراهم سازد.»
کیانی در پایان گفت: «جناب آقای گودرزی در پنل تخصصی درباره ساختار صندوقها و مسائل قانونی توضیحات بیشتری خواهند داد.»
نوشآفرین مومنواقفی با تأکید بر اینکه اقتصاد دیجیتال امروز رکن اصلی اقتصاد کشورهاست، گفت حفظ حاکمیت ریال خط قرمز نظام مالی است و هیچ نهادی از آن تخطی نخواهد کرد. او با اشاره به فعالیت پنج میلیون کاربر رمزارزی، آخرین اقدامات بانک مرکزی در تنظیمگری این حوزه را تشریح کرد.
نوشآفرین مومنواقفی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی، در دومین همایش ملی رمزآتی با بیان اینکه حوزه اقتصاد دیجیتال و فناوریهای مرتبط با آن یک روند حاشیهای نیست، گفت: «در تمام دنیا مشاهده یک روند حاشیهای یا یک بحث مختص به حوزه فناوری نیستند و ارکان اصلی اقتصاد کشورها را در واقع نشانه گرفتند. اقتصاد دیجیتال زیربنای جدید تعاملات اقتصادی، مبادلات مالی و حفظ ارزش در اقتصاد است.»
او افزود: «در کشور ما هم عدم توجه مناسب به این فضا و حکمرانی هنگام قطعاً میتواند تأثیرات منفی داشته باشد.»
نیاز به حکمرانی منسجم و غیرموازی
معاون بانک مرکزی با اشاره به اینکه کشورهایی در این حوزه موفقاند که همزمان فضای نوآوری و حکمرانی مناسب را ایجاد کردهاند، ادامه داد: «این روزها شاهد نهادهای متعدد و موازی هستیم که در این خصوص صحبت میکنند، اما هنوز آن نگاه یکپارچه و حکمرانی به گونهای که همه مورد نظرمان است شکل نگرفته.»
او گفت: «با هر رویکردی که در کشور به این حوزه نگاه کنیم، یک اصل کلی داریم و همه به آن اعتقاد داریم: فعالیتها باید به شکلی انجام شود که حاکمیت ریال یا پول ملی کشور با چالش مواجه نشود.»
خط قرمز بانک مرکزی در حوزه طلا و رمزارز
مومنواقفی با بیان اینکه تنها خط قرمز اساسی، جلوگیری از تبدیل رمزارز یا طلا به ابزار پرداخت است، اظهار کرد: «هیچ نهادی در کشور حاضر نیست از این خط قرمز تخطی کند. این روزها متأسفانه روندهایی مشاهده میشود که بعضی از آنها در همین راستاست و لازم بود در ابتدای همایش تأکید کنم که حفظ حاکمیت ریال اصل اصلی ماست.»
آمار کاربران و وضعیت کارگزاریهای رمزارز
او گفت: «طبق بررسیهای ما در حال حاضر نزدیک به پنج میلیون نفر در حوزه مبادلات رمزی در کشور فعالاند؛ هرچند ممکن است برخی از کاربران در چند پلتفرم فعالیت داشته باشند، اما این افراد واقعاً در حوزه رمز ارزی دارایی خود را نگهداری میکنند.»
معاون بانک مرکزی با اشاره به فعالیت بیش از ۱۰۰ کارگزاری رمزارزی شناساییشده توضیح داد: «این کارگزاریها پیش از قوانین بانک مرکزی در فضای آزاد فعالیت میکردند. از زمان ورود جدی بانک مرکزی، چالشهایی از جنس تعارض منابع و تفاوت دیدگاهها شکل گرفت که برخی همچنان ادامه دارد.»
پیشرفتهای اخیر در تنظیمگری رمزارز
مومنواقفی افزود: «در چند ماه گذشته شاهد به ثمر نشستن بسیاری از اقداماتی بودیم که طی دو سال گذشته پیگیری شده بود.»
او با اشاره به اینکه بانک مرکزی صرفاً متولی مبادلات رمزارزی است و نه همه انواع توکنها، گفت: «انتشار هر توکنی که پشتوانهاش چیزی غیر از طلا، فلزات گرانبها و ارز باشد از مسئولیت بانک مرکزی خارج است و بیشتر در حوزه مسئولیت پلتفرمها قرار میگیرد. این پلتفرمها میتوانند در توسعه و تولید کمک کنند و ما افراد را شدیداً تشویق میکنیم به سمت حوزه اقتصاد دیجیتال بروند.»
تشکیل شورای راهبردی و تدوین اسناد جدید
او با اشاره به تشکیل شورای راهبردی و تنظیمگری فناوریهای نوین مالی و رمز گفت: «نزدیک به پنج جلسه برگزار شده و یک مسیر میانبری در بانک مرکزی ایجاد کردهایم تا تصمیمگیریهای حوزه فناوری مالی با سرعت بیشتری تصویب شود.»
وی افزود: «سند تأسیس و فعالیت نهادهای امین یا کاها در حال تدوین است و اکنون در مسیر بررسی کارشناسی قرار دارد. نظر نهادهای متخصص در حال اخذ است و انشاءالله تا سه ماه آینده این سند ارائه خواهد شد.»
آینده نظام پولی و ضرورت تصمیمگیری بهموقع
معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی تأکید کرد: «آینده نظامهای پولی و مالی قطعاً متأثر خواهد بود از پدیدههایی در حوزههای رمز ارزی، فعالیتهای مبتنی بر توکن و مباحثی مانند دیفای. نمیتوان بدون نگاه به تأثیرات اینها سیاستگذاری کرد.»
او ادامه داد: «این حوزه جدید است و نیازمند مشارکت همه متخصصان و نهادهای فعال است. امیدوارم آینده را با تصمیمگیری بهموقع، حکمرانی صحیح و وحدت نظر شکل دهیم؛ در غیر این صورت آینده مثل چوبی در رودخانه ما را با جریان خواهد برد.»
مومنواقفی در پایان از برگزارکنندگان همایش نیز قدردانی کرد.
مدیرعامل بانک کارگشایی گفت: تمام پلتفرمهایی که برای اخذ مجوز به سمت ارگانهای مختلفی رفته بودند را گرد هم آوردیم و جلوی ریسک سیستماتیک را گرفتیم.
ایرج نیازی، مدیرعاملبانک کارگشایی در رویداد رمز آتی و در پنل ویژه تنظیمگری هوشمند در اقتصاد دیجیتال به نقش بانک کارگشایی در ضمانت طلای فروخته شده توسط پلتفرمهای معامله طلا پرداخت و گفت: بانک کارگشایی قدنت ۱۰۰ ساله دارد و در ۵۵ نقطه ذخایر امنی دارد.
جلوی ریسک سیستماتیک را گرفتیم
وی افزود: تمام پلتفرمهایی که برای اخذ مجوز به سمت ارگانهای مختلفی رفته بودند را گرد هم آوردیم و جلوی ریسک سیستماتیک را گرفتیم.
۲ تن طلا در بانک است، اما ۶ تن تقاضا!
مدیرعامل این بانک ادامه داد: در حال حاضر در بانک کارگشایی ۲ تن طلا وجود دارد، اما طلای در گردش این پلتفرمها نزدیک به ۶ تن است.
وی تصریح کرد: امروز صنعت طلا در کشور ما وجود ندارد چراکه شاخصه آن شهرکهای طلاست که ما چنین چیزی در کشور نداریم.
صنعت طلا را به صادرات سوق دهیم
نیازی ادامه داد: طلا جز گروههای در ایران است که بیشترین سهمهای اشتغال را دارد.
وی تصریح کرد: اگر بتوانیم با برنامه ریزیهای آتی با اصناف، طلا را به سمت صادرات سوق دهیم بسیار عالی میشود.
هجومنسل زد به پلتفرمها
مدیرعاملاین بانک گفت: یکسری از مردم به ویژه نسل زد به سمت پلتفرمها هجوم آوردند در صورتی که بازارهای موازی نیز وجود داشت.
نیازی بیان کرد: به نظر من ۲۴ ساعته شدن پلتفرمهای طلا میتواند مزیت بسیار توبی نسبت به سایر بازارها شود.
وی اعلام کرد: بانک مرکزی قرار است سامانه ناظر را در مدت ۳ ماهه تنظیم کند. همچنین بانک کارگشایی به دنبال این هستیم که پلتفرمها با تمامقوا کار کنند و ۱۵۰ دستگاه داریم که مشتریان این پلتفرمها میتوانند شمش خود را از این دستگاهها دریافت کنند.
محمدرضا مانی یکتا، مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی گفت: ماموریت بانک مرکزی تنظیم بازار پول و ارز است و هر چیزی که بر این موارد اثر بگذارد باید تحت نظارت و تنظیم گری بانک مرکزی قرار گیرد.
محمدرضا مانی یکتا، مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی در رویداد رمزآتی و در پنل ویژه تنظیمگری هوشمند در اقتصاد دیجیتال به بیان نگاه بانک مرکزی به فعالیت صرافیهای رمز ارز پرداخت و گفت: در طول یکسال گذشته ورود بانک مرکزی در حوزه رمز ارزها و رمز پولها جدیترشد و این سوال ایجاد شد که چرا قبل از این احتیاط قابل ملاحظهای در این بخش وجود داشت.
وی افزود: این نگاه به ویژه در سال ۱۴۰۰ وجود داشت چراکه در پذیرش ماهیت این ابزار ابهام توسط دولت ابهام بود.
مانی یکتا ادامه داد: در بسیاری از کشورها، تنظیمگران بازارهای مالی (مانند سازمان بورس در ایران) نقش آفرینی بیشتری در مقررهگذاری در حوزه فعالیت صرافیهای رمز ارز دارند و در برخی کشورها نیز بانکهای مرکزی و یا تنظیمگران بازار پول این وظیفه را بر عهده دارند.
وی به چند سال پیش اشاره کرد و توضیح داد: قانون بانک مرکزی در حوزه فعالیت این صرافیها ابهامات مختلفی داشت که بسیاری از آنها برطرف شده است، به ویژه ابهامی که در خود کلمه رمز پول وجود داشت.
این مقام مسئول بانک مرکزی در ادامه بیان کرد: ماموریت بانک مرکزی تنظیم بازار پول و ارز است و هر چیزی که بر این موارد اثر یگذارد باید تحت نظارت و تنظیم گری بانک مرکزی قرار گیرد.
وی ادامه داد: رویکرد اصلی بانک مرکزی در این زمینه توسعه است و اتفاقا قصد داریم که فضایی ایجاد کنیم که فعالان بتوانند به راحتی در آن فعالیت کنند.
مانی یکتا با بیان این مهم که نگرانیهایی در حوزه الزامات از سمت پلتفرمها مطرح شده است، گفت: یکی از موارد برخورد بانک مرکزی با رویکرد سلبی در یکسال گذشته بود اما حقیقت اینکه به علت شرایط ویژه اقتصادی و با تصمیم تمام مجموعهها و در راستای کنترل نوسانات ارزی و پولی، این تصمیمها گرفته شد و این اتفاق را نمیتوان بیانگر دیدگاه کلی بانک مرکزی دانست.
وی ادامه داد: تنظیمگر مجبور است برخی مواقع به صورت سلبی تصمیم بگیرد اما رویکرد کلی بانک مرکزی توسعهای است.
مانی یکتا عنوان کرد: واقعیت اینکه بانک مرکزی ایران جز اولین نمونههایی بود که بستر فعالیت ارز دیجیتال را در سند باکس ایجاد کرد.
مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی ادامه داد: انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی یاCentral Bank Digital Currency بسیار پیچیده است و دوستان بنده در بانک مرکزی بسیار در این حوزه مطالعات گستردهای انجام دادند، اگر منصفانه نگاه کنیم نحوه طراحی پول دیجیتال بسیاری از بانکهای مرکزی جهان مشابه ماست.
وی افزود: اساسا ارائه پول جدید در فضای عمومی اقتصاد یا باید با استفاده از نرخ بهره باشد تا استقبال به سمت آن ایجاد شود و یا اینکه انقدر دسترسی به آن سهل باشد تا مردم به این شکل به سمت آن جذب شوند.
مانی یکتا ادامه داد: فرآیند انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی در جریان است. ضمن اینکه در بسیاری از نقاط جهان درمورد انتشار این ارز دیجیتال ابهامات شدیدی به ویژه در حوزه نهاد امین وجود دارد.
وی تصریح کرد: موضوع امنیت در این حوزه طیف گستردهای دارد از لایه کاربرد آغاز میشود تا مهمترین سطوح که بحث مبادله رمز ارز است.
وی بیان کرد: امنیت معاملات، امنیت زیرساخت و امنیت معاملات، الزاماتی وجود دارد که باید رعایت شوند و بسیاری از کشورهای جهان با این موضوع درگیر هستند.
مانی یکتا در پایان اعلام کرد: موضوع امنیت در حوزه سکوهای مبادله بسیار پیچیده است و باید به این بپردازیم که چگونه میشود با مفهوم ارز دیجیتال باید برخورد کرد و برای آن مقرراتی را تنظیم کنند.
محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، با تأکید بر لزوم ورود صندوقهای رمزارز و داراییهای دیجیتال به بازار سرمایه، گفت که ذائقه سرمایهگذاران تغییر کرده و بورس باید بتواند این کلاس دارایی را به اوراق بهادار تبدیل و قابل توصیف کند. او با اشاره به چالشهای نهاد امین، مسیر پیشنهادی همکاری با پلتفرمهای رمزارزی را تشریح کرد.
محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران، در پنل ویژه «تنظیمگری هوشمند در اقتصاد دیجیتال» همایش رمزآتی، با بیان اینکه «خیلی علاقه دارم صحبت با یک شوخی شروع شود»، گفت یک سال است در تهران موضوع ورود صندوقهای رمزارز به بازار سرمایه بهطور جدی دنبال میشود.
او افزود : مردم ایران برخلاف برخی تصورها «علاقه عجیبی» به سرمایهگذاری دارند، اما بسیاری از آنان تمایلی به درگیر شدن با «موضوعات فنی پیچیده و امنیتی حوزه معاملات رمزارزی» ندارند. به گفته وی، همین موضوع نشان میدهد نخستین نیاز بازار، «تغییر کانسپت سنتی پاسخگویی به ذائقه سرمایهگذاران» است.
گودرزی گفت: «سرمایهگذاران میانسال بهخصوص علاقه ندارند که درگیر جزئیات فنی این حوزه شوند. بنابراین اگر اقتصاد ایران بتواند این کلاس دارایی را تبدیل به اوراق بهادار کند و امکان توصیف و پذیرش آن را در بازار رسمی فراهم کند، عملکرد بهتری در سبد سرمایهگذاری کسب خواهیم کرد.»
زیرساختها و پیگیری رسمی راهاندازی صندوقهای رمزارز
مدیرعامل بورس تهران با اشاره به اینکه «نمادهای مالی فعلی عملکرد مطلوبی نداشتهاند» تصریح کرد: «اگر کلاس دارایی رمزارز در سبد سرمایهگذاری ما بود، شاید عملکرد بسیار بهتری ثبت میشد. نهادهای مالی ما اکنون دستشان خالی است و نمیتوانند این ابزار را ارائه دهند.»
او گفت طی چند ماه گذشته باب این گفتگو با سازمان بورس باز شده و «یک نامه رسمی به بورس تهران ارسال شده تا مسئول راهاندازی صندوقهای رمز در بازار سرمایه باشد». وی افزود: «با ارادهای که در سازمان بورس، وزارت اقتصاد و حاکمیت اقتصادی ایران وجود دارد، انشاءالله به زودی شاهد ایجاد این صندوقها خواهیم بود.»
چالش حکمرانی و فاصله با واقعیت بازار
گودرزی با اشاره به اینکه «حکمرانی در این حوزه با فاصله معناداری از واقعیتهای بازار مواجه است» گفت: «در تهران بهطور تخصصی به کلاسهای دارایی پرداختهایم؛ از صندوقهای طلا گرفته تا صندوقهایی که باید امکان فروش طلا یا رمزارز را فراهم کنند.»
وی با بیان اینکه «راهاندازی این صندوقها نیازمند اتصال حلقههای زنجیره ارکان بازار است» توضیح داد: «از مدیر صندوق، حسابرس و متولی گرفته تا پلتفرمهای رمزارزی باید در یک ساختار هماهنگ عمل کنند. هدف اصلی ما این است که هیچکدام از ذینفعان حذف نشوند.»
چالش اصلی: نهاد امین و استانداردهای نگهداری دارایی
گودرزی با اشاره به اینکه «پاشنه آشیل صندوقهای رمزارز در بازار سرمایه، نهاد امین (کاستودی) است» گفت: «بانک مرکزی در دستورالعمل اخیر فقط اشارهای کلی به نهاد امین کرده و توضیح نداده این نهاد چه ساختاری باید داشته باشد یا چگونه با آن برخورد شود.»
او افزود: «برای حل این مسئله دو رویکرد مطرح شد؛ نخست اینکه نهادهای مالی خودشان نقش نهاد امین را ایفا کنند، مشابه برخی ساختارهای بینالمللی. دوم اینکه راهحل فناورانه و قراردادی تعریف شود تا چند پلتفرم شناختهشده نقش نگهدارنده دارایی را برعهده گیرند.»
مدیرعامل بورس تهران با اشاره به جلسات متعدد گفت: «جمعبندی ما این بود که از منظر قراردادی وارد شویم. یعنی بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد داراییها در کیف پول سرد نگهداری شود و تنها حدود پنج درصد در کیف پول گرم باشد. این ساختار بسیاری از نگرانیهای امنیتی و نظارتی را کاهش میدهد.»
مدل معاملاتی صندوق و انتقال ریسک
گودرزی با بیان اینکه «اگر قرار باشد گواهی سپرده بیتکوین صادر شود، ریسک امنیتی شدیدی به مدیران صندوق منتقل خواهد شد»، گفت: «در دنیا مدل پذیرفتهشده این است که پلتفرمها تأمینکننده دارایی باشند و صندوقها از طریق قرارداد با آنها معاملات را انجام دهند.»
وی افزود: «بیش از ۲۰ کشور و ۲۶ بورس دنیا صندوقهای رمزارزی فعال دارند و حتی بورس آستانه نیز این مسیر را آغاز کرده است. عجیب است که بازار سرمایه ما با وجود ظرفیت بالا، با تأخیر وارد این حوزه شده است.»
سازوکار پیشنهادی بورس تهران
او با اشاره به اینکه «پلتفرمها ذینفع اساسی بازار رمزارز هستند» گفت: «مدیران صندوقها، شرکتهای تأمین سرمایه و فعالان معاملاتی در قالب قرارداد با پلتفرمها وارد تعامل میشوند تا بیتکوین یا سایر داراییها را تأمین کنند.»
گودرزی توضیح داد: «اما رویههای معاملاتی، شفافیت، قیمتگذاری و نظارت باید طبق سازوکارهای از پیش تعیینشده توسط متولی صندوق و سایر ارکان، مانند حسابرس و کاستودین، انجام شود.»
وی تأکید کرد: «این مدل با بازطراحی و بازتعریف قابل اجرا است و جلسات مفصلی با متخصصان کریپتو برگزار کردهایم. از فعالان حوزه دعوت میکنیم که ایدههای خود را ارائه دهند.»
نقش بازار سرمایه در تأمین مالی اقتصاد دیجیتال
گودرزی با اشاره به اینکه «اگر قرار است بازار سرمایه نقش مؤثری در نظام تأمین مالی اقتصاد ایران ایفا کند، باید به دغدغههای فعالان پاسخ دهد» گفت: «برای ارائه مجوزها از طریق بانک مرکزی تلاش میکنیم تا این مدلها تا حد ممکن قابل اجرا شود.»
او افزود: «با وجود اینکه باید جسورانه قدم برداریم، احتیاط عاقلانه و مسئولیتپذیری در بازار سرمایه ضروری است. امیدواریم مانند بورسهای دنیا، شاهد فعال شدن صندوقهای رمزارزی در ایران باشیم و این امر موجب تعالی بازار شود.»
