لوله و پروفیل، از جمله صنایع مهم فولادی به‌شمار می‌آید که نقش حیاتی در توسعه اقتصادی و زیرساختی کشورها و جوامع مختلف ایفا می‌کند. صنعت لوله و پروفیل ضمن برخورداری از سبد محصولات متنوع، در بخش‌های فراوانی از جمله ساختمان‌سازی، خودروسازی، راهسازی، نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع سنگین کاربرد دارد و همواره به‌عنوان یکی از صنایع کلیدی در مسیر تحقق توسعه پایدار مطرح بوده و این صنعت در ایران به‌عنوان یکی از ۱۰ فولادساز برتر جهان، از قدمت بالایی برخوردار است و بیش از نیم قرن از تولید انواع لوله و پروفیل در کشور توسط فعالان این صنعت می‌گذرد. با این وجود، تولیدکنندگان لوله و پروفیل طی 3 تا 4 سال اخیر با چالش‌ها و محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند که ادامه فعالیت آنها را دشوار ساخته و منجر به توقف فعالیت بسیاری از کارخانجات تولیدی، به‌ویژه واحدهای کوچک‌مقیاس شده است.

مهم‌ترین چالش موجود در صنعت لوله و پروفیل فولادی را می‌توان صدور مجوزهای بی‌رویه و غیرکارشناسانه احداث کارخانه‌های جدید دانست. در حال‌ حاضر ظرفیت اسمی تولید لوله و پروفیل در کشور به بیش از ۲۰ میلیون تن می‌رسد و نکته قابل‌توجه اینکه، تاکنون تولید حداکثر 4 تا 5میلیون تن از ظرفیت مذکور محقق شده است. با این وجود و در حالی که هنوز حدود سه‌چهارم از ظرفیت تولید ایجادشده، خالی باقی مانده، مشخص نیست که چرا وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به صدور مجوز برای احداث واحدهای جدید می‌کند. برای مثال، تا پیش از این در شهر تبریز به‌عنوان یکی از کلانشهرهای کشور، 4 تا 5 کارخانه در عرصه تولید لوله و پروفیل فولادی فعالیت داشتند که این تعداد امروز با صدور مجوزهای جدید، به بیش از ۲۰ کارخانه رسیده است.

از طرفی، در حال ‌حاضر واحدهای قدیمی فعال در صنعت لوله و پروفیل، در تامین ورق گرم موردنیاز خود از بورس کالای ایران با چالش مواجهند و قطع به یقین با ورود واحدهای جدید به مدار تولید، شرایط تامین ورق از تالار بورس بیش از پیش دشوارتر و بغرنج‌تر خواهد شد؛ به‌ویژه اینکه تنها بخشی از نیاز ورق تولیدکنندگان لوله و پروفیل از بورس تامین می‌شود و همین امر باعث شده است که آنها ناچار به خرید ورق از بازار آزاد با نرخ گران‌تر شوند. نکته تامل‌برانگیز دیگر اینکه به‌دنبال افزایش کارخانه‌های تولید لوله و پروفیل فولادی، یک رقابت منفی در سطح بازار ایجاد شده که در پی آن، افراد به‌دنبال خرید لوله و پروفیل ارزان‌قیمت و باکیفیت کمتر نسبت به نمونه‌های استاندارد و باکیفیت بالاتر هستند و همین مسئله، فروش و سوددهی واحدهای قدیمی فعال در این صنعت را تحت‌الشعاع قرار داده است.

چالش دیگری که امروز صنعت لوله و پروفیل فولادی کشور را به مرز فروپاشی کشانده، وضع تعرفه‌های صادراتی بوده است. تا پیش از این، سهم صادرات لوله و پروفیل از کل صادرات مقاطع طویل فولادی در کشور حدود ۵۰۰ میلیون دلار بود، اما اکنون این رقم به‌‎دلیل وضع تعرفه‌های صادراتی به‌شدت افت پیدا کرده است.

در حال ‌حاضر کشورهایی همچون ترکیه و عراق که تا همین چند سال قبل واردکننده لوله و پروفیل از کشور ما بودند، نه‌تنها به تولیدکننده این محصولات تبدیل شده‌اند، بلکه برای واردات لوله و پروفیل ساخت ایران نیز تعرفه در نظر گرفته‌اند و همین امر منجر به افت صادرات لوله و پروفیل طی ماه‌های اخیر شده است.

به مشکلات مذکور باید افزایش چندبرابری نرخ حامل‌های انرژی را از یک‌سو و محدودیت تامین پایدار برق و گاز از سوی دیگر اضافه کرد. برای مثال، هزینه برق مصرفی ماهانه یک کارگاه کوچک لوله و پروفیل که تا پیش از این حدود ۲۰میلیون تومان بود، در حال ‌حاضر به حدود ۱۵۰میلیون تومان افزایش یافته است. 

این در حالی بوده که قطعی چندباره برق در طول روز، منجر به افت شدید تولید در این واحدها نیز شده است و در چنین شرایطی، طبیعتا چاره‌ای جز تعدیل نیروی انسانی و نهایتا توقف تولید برای افراد باقی نمی‌ماند.

در پایان باید گفت؛ تنها راه برون‌رفت صنعت لوله و پروفیل فولادی از وضعیت فعلی، بازنگری در سیاست‌های حاکم در تجارت خارجی و توسعه صادرات انواع لوله و پروفیل است؛ چراکه باتوجه به اشباع بازار داخل از این محصولات، چاره‌ای جز صادرات به کشورهای منطقه و حتی سایر قاره‌ها وجود ندارد و امید آن می‌رود که باوجود وضعیت دشواری که امروز کشور با آن مواجه است، شاهد رفع موانع موجود و حضور پررنگ تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در بازارهای بین‌المللی باشیم.