هم‌اکنون پروژه‌های بزرگ ما توسط شرکت‌های ایرانی انجام می‌شود. من چندین بار به‌عنوان مشاور بیژن زنگنه، برای طرح موضوع استفاده از امکانات داخلی با او صحبت کردم، به این مسئله اشاره کردم که در ایران هم می‌توانیم این کار را انجام بدهیم. چندی پیش از طریق اخبار متوجه شدم در رابطه با موردی که با وزیر درباره‌اش صحبت می‌کردم، با شرکتی ایرانی قراردادی به امضا رسیده است. گرچه آن شرکت، وابسته به شرکت نفت بود، اما خود باید کار را بین شرکت‌های داخلی بخش کند.

درباره عوامل این پیمانکارها نیز مهندسی را با شرکت‌های خارجی شریک کردیم و قراردادهای مشترکی به امضا رسید. این شرکت در مرحله اجرا، نیروی کار زیادی درخواست کرد. چه در زمان جنگ تحمیلی و چه پس از آن، بارها شاهد بودم که در طرح‌های پتروشیمی پیمانکارهای خارجی، نیروی متخصص کار از جمله جوشکار، نصاب و... از خارج از کشور به کار گرفته می‌شدند. به همین خاطر این بخش را خودمان پذیرفتیم. پس از آن نیز، در طرحی آزمایشی در بندر امام، آقای مسروری که صاحب شرکتی تعمیراتی و علاقه‌مند به آموزش بود و تکنسین‌های کاربلدی نیز در اختیار داشت. این کار را برعهده گرفت. قرار شد با پرداخت مبلغی او از طریق آزمون‌هایی در ماهشهر با برگزاری دوره‌های آموزشی سه ماهه که دروس آن را نیز مشخص کرده بودیم، در پنج گروه مختلف برق، کنترل، جوشکاری، نصب و لوله‌کشی نیروی کار مناسب را آموزش داده و جذب کند. بیش از ۳۰۰ نفر با مدرک تحصیلی دیپلم و فوق‌دیپلم در این طرح آموزش دیدند. تجربه خوبی بود. پس از آن این تجربه موفق در آبادان، اهواز و عسلویه تکرار شد و در نهایت در ۵۴ نقطه کشور، از شمال خراسان تا شمال غربی ایران، سیستان و بلوچستان تا آبادان این کلاس‌ها و دوره‌ها ادامه پیدا کرد و حدود ۹۴ هزار نفر در سراسر کشور آموزش دیدند. بخش خصوصی با نظارت، برنامه و هزینه شرکت ملی صنایع پتروشیمی در امر آموزش وارد شده درصد جزئی ارز و هزینه‌ای که قرار بود صرف نیروی خارجی در پروژه‌ها شود، در راه آموزش و بکارگیری نیروی داخلی و با هزینه ناچیز آموزش دیده و توسط پیمانکاران ایرانی در اجرای پروژه‌ها مشغول به کار شدند. این افراد در استخدام شرکت نبودند، اما قابلیتی ایجاد شد تا زمان نیاز به این افراد متخصص، پیمانکاران از همین ظرفیت داخلی استفاده کنند. مثلا جوشکار و لوله‌کش استنلس استیل در کشور وجود داشته باشد. سازمان فنی‌وحرفه‌ای نیز در مراسمی که در سالن رازی برگزار شده بود از ما دعوت و لوحی هدیه کرد. در همان مراسم، رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای اعلام کرد که این آموزش هدفمند با طرح دروس و برگزاری امتحانات، نقطه عطفی در تاریخ فنی و حرفه‌ای کشور بود. از ۹۴ هزار نفر، حدود ۲۵ هزار نفر با استفاده از امکانات سازمان فنی و حرفه‌ای کشور آموزش داده شد. در این برنامه هزینه آموزش هر نفر حدود ۳ میلیون تومان بود. از آن پس هر پیمانکاری که به نیروی متخصص نیاز داشت، مثلا در پروژه‌های گاز عسلویه از این نیروها استفاده کرد. این پروژه یکی از فعالیت‌های ماندگارمان در حوزه آموزش تکنسین‌های اجرایی محسوب می‌شود، زیرا خلاف نیروهایی که برای بهره‌برداری در پروژه‌های خود آموزش داده بودیم این افراد، فقط با پول و برنامه‌ریزی، صاحب مهارت شدند.

نکته جالب اما پرونده‌مان در دیوان محاسبات بود. در این پرونده بازخواست شده بودیم که چرا در زمینه فعالیت آموزش و پرورش دخالت کرده‌ایم. شاید این گفته درست باشد، اما اگر چنین نمی‌کردیم، باید هزینه ورود ده‌ها هزار نفر نیروی کار خارجی را فراهم می‌کردیم که به صرفه نبود. بازخواست شده بودم که چرا این هزینه صرف آموزش افرادی غیر از کارمندان‌مان شده است. در حالی که از نظر ما، این افراد فرزندان نظام جمهوری اسلامی و ایران بودند. آموزش و پرورش دانشگاه فنی و حرفه‌ای هر چه توانسته‌اند آموزش داده‌اند، اما این آموزش، کافی نبوده است. 

زیرا وقتی می‌خواهیم کمپرسوری به طول سی متر را نصب و راه‌اندازی کنیم، چه کسی چنین آموزشی به افراد داده است؟ نرخ چنین کمپرسوری حداقل ۵۰ میلیون دلار است و فقط کسی باید آن را نصب کند که در این باره آموزش دیده است. 

یا مثلاً چه کسی آموزش داده است لوله‌هایی با آلیاژهای مختلف را تحت فشارها و حرارت‌های گوناگون جوشکاری کند؟ این افراد، فقط جوشکاری در و پنجره یاد گرفته‌اند. در حالی که ما برای آموزش، حتی از مراکز تحقیقاتی جوش در شیراز هم استفاده کرده و هزینه‌ای بیشتر در این‌باره پرداخت کردیم، چون هیچ‌کس حاضر بود چنین هزینه‌ای برای این آموزش تخصصی بپردازد. شرکت «پاور کنترل» در شیراز با ارسال کارت تبریک سال تو باعث شد. برای دیدن فعالیت آنها به کارگاه کوچک آموزشی‌شان بروم. قرار شد ما برای آموزش افراد در کنترل برق برایشان دانشجو بفرستیم. هر دو طرف از این کار راضی بودیم پرونده این کار نیز بسته شد.

ادامه دارد...