رخدادهای احتمالی بازار
محسن عباسی کارشناس بازار سرمایه
وقتی یادداشتها و مطالب ۲ ماه قبل مورد بررسی قرار میگیرند، مشخص میشود که بسیاری از تحلیلگران پیشبینی شرایط امروز اقتصاد ایران را کرده بودند. اگر متولیان به آن توجه میکردند، اوضاع اقتصادی بهطورقطع بهتر از امروز بود. هشدار شکلگیری روند نزولی را در محدوده یادشده طی یادداشتی مطرح کردم. بعد از یادداشت ذکرشده هم فکر میکنم، نوسانات ظهور کردند و بعضی از سهامها ۱۰ـ۱۲ درصد رشد کردند، اما در نهایت از قیمتهای بالاتر ریجکت شدند و بعد هم حدود 2 ماه است که بازار در اصلاح میانه قرار دارد.
کسی اگر بازار سال ۹۷ و ۹۸ را به یاد داشته باشد، خوب بهیاد میآورد که چگونه بازار به همه آیتمهای ارزندگی سهام از جمله p.e پایین بازار، رشد بازارهای موازی، رشد دلار و رشد مسکن و... بیاعتنا بود و در نهایت از اواخر سال ۹۸ تا مرداد ۹۹ چگونه بغض بورس ترکید و بازدهیاش را با سایر بازارها بالانس کرد. هماکنون نیز در محدوده زمانی بازگشت بازار هستیم و حالا بازار ممکن است کمی نوسان داشته باشد و شاید چند درصد هم افت کند،اما من بهشخصه بههیچعنوان حاضر نیستم که بورس را در اینجا رها کنم و بهدنبال بازارهای سوداگرانه مانند ارز و سکهای بروم که نقل همه مجالس است، تجربه به من میگوید بازاری که تبلیغ و آگهی خریدش روی در و دیوار زده شده است و کوچک و بزرگ جامعه راجع به آن صحبت میکنند، جای سرمایهگذاری نیست! البته بازار سهام هم گیج و منگ است و آنقدر دادههای متناقض وارد این بازار شده که توان تصمیمگیری از فعالان آن گرفته شده و بهنظر من در این شرایط بهترین راهنما برای من تجربههای قبلی در شرایط مشابه است. اما درباره بازارهای کشور در روزهای پایانی سال تقریبا یک سناریوی مشخص شکل میگیرد. بعدا هم همین شرایط محتمل است. البته در هر سال متغیرهای اختصاصی هم ممکن است وجود داشته باشند. بهطورکلی با نزدیک شدن به پایان سال و عید نوروز، بهصورتسنتی پول کمکم از حسابهای بانکی خارج میشود و باعث تحرک در برخی بازارهای کالایی و سرمایهای میشود. خرید خودرو، طلا و پوشاک و... از جمله این موارد هستند. بازار شب عید بزرگترین بازاری است که در طول سال شکل میگیرد و گاهی فروش کالاها و خدمات چندین برابر ماههای دیگر است.
در ماههای پایانی سال، تقاضا برای ارز نیز بهدلیل مسافرتهای نوروزی افزایش مییابد. با نزدیکی به پایان سال، ارز و خودرو هردو واکنش افزایشی نشان دادهاند؛ افزایشی که توسط عموم مردم حس شد. این افزایش میتواند مقطعی باشد و هم میتواند شروع یک سیگنال دیگر برای رشد قیمتها تقی شود. در واقع نخستین جرقه زده شده و شعله کوچکی شکل گرفته است. حالا اگر تصمیمسازان تا پایان سال بهگونهای رفتار کنند که بر نوسانات افزوده شود، برنامههای عدمثبات و استیضاحها کلید بخورد و در کل بنزین، روی این شعله عدمثبات بازارها ریخته شود، دوباره بازارها را وارد یک مسابقه تورمی خواهند کرد. اگرچه دولت سعی دارد بدون هزینه تنور بورس را گرم کند، اما باتوجه به چماق مالیاتی ـ بودجهای که بلند شده، نقدینگی محتاطانه سراغ ارز و خودرو رفته و هشدارها را در آستانه عید نوروز بهصدا درآورده است! نقدینگی که حتما باید از کانال بورس بهسمت تولید برود، نباید بازارهای دیگر را انتخاب کند. اگر دولت قصد گرم کردن بورس را دارد، باید از ابزار بودجهای استفاده کند و از فشار آوردن بیهوده و اخذ مالیاتهای مندرآوردی از شرکتها و مردم دست بردارد تا نقدینگی خودش بورس را امنترین بازار سرمایهگذاری بداند؛ بورسی که شرکتهایش تحت شدیدترین نظارتها قرار دارند و شفافترین عملکرد اقتصادی را ارائه میدهند. لازم به ذکر است که بازار از منظر تکنیکالی نیز، ظرفیت یک صعود خوب را تا پایان سال نشان میدهد! فعلا در دیگ جوشان نقدینگی بسته شده، اما دیر یا زود این دیگ ممکن است فوران کند و نقدینگی سرگردان وارد بازارهای دیگر شود. در این صورت از رکود وارد تورمی دیگر خواهیم شد و این رکود تداوم خواهد یافت.